Relacje polsko-niemieckie we wspomnieniach pamiętnikarzy

• Authors: Wojciech Doliński , Jerzy Żurko

Title variants

EN

Polish-german relations in the recollections of memoirists

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy relacji polsko-niemieckich w doświadczeniach autorów, którzy w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i na początku trzeciego tysiąclecia nadesłali pamiętniki na dwa konkursy zorganizowane przez Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W związku z tym, że konkursy ogłoszono w odmiennych kontekstach historycznych, politycznych i społecznych, główne pytanie badawcze dotyczyło charakteru opisów relacji polsko-niemieckich w pamiętnikach obu konkursów. W tekście poruszono wybrane problemy badań pamiętnikarskich, odniesiono się do założeń koncepcji pogranicza Z. Kurcza oraz szczegółowo zestawiono różne elementy wspomnień z tych konkursów. Z owych zestawień wynika, że w pierwszym konkursie relacje są nasycone negatywnymi doświadczeniami, a w drugim pozytywnymi. Na podstawie wspomnień z początku XXI wieku należy wnioskować, że obecnie coraz częściej omawiane relacje są oparte na potrzebie normalności, ciekawości i bliskości. W konsekwencji w życiu codziennym następnych pokoleń Polaków i Niemców te wartości mają szanse kreować procesy raczej współpracy niż rywalizacji.

EN

The article is about the Polish-German relations as experienced by the authors who sent their memoirs for two competitions held by the Institute of Sociology, University of Wrocław in the 1990s and at the beginning of the 21st century. Since the competitions were organized in different historical, political and social contexts, the main research question concerned the characteristics of the descriptions of the Polish-German relations in the memoirs sent for both of them. In the article we deal with selected problems of the memoir research, we refer to the foundations of the conception of borderland by Z. Kurcz and we thoroughly set together different elements of the memories which took part in the competitions. It can be inferred from these juxtapositions that the relations present in the first competition are saturated with negative experiences, whereas in the other – with positive ones. On the basis of the memories from the beginning of the 21st century one can infer that nowadays the relations under question are more and more a result of the need for normality, curiosity and closeness. Consequently, in everyday life of the next generations of Poles and Germans these values may create the processes of cooperation rather than rivalry.

Keywords

PL

relacje polsko-niemieckie; pogranicze; pamiętniki; doświadczenia biograficzne

EN

polish-german relations; borderland; memories; biographical experiences

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 3(5)
• Pages: 31-46

Contributors

author

Wojciech Doliński

• Uniwersytet Wrocławski

author

Jerzy Żurko

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Bartoszewski W. 2003, Polacy i Niemcy – hipoteka wspólnej przeszłości, w: Doświadczenia graniczne. Młodzież bada polsko-niemiecką historię, red. A. Wancerz-Gluza, G. Bucher-Dinç, Ośrodek KARTA, Warszawa.
• Bertaux D., Bertaux-Wiame I. 1981, Life stories in the Baker’s trade, w: Biography and society, red. D. Bertaux, Beverly Hills.
• Chałasiński J. 2004, Polska leży w Europie, w: Polskie wizje Europy w XIX i XX wieku, red. P.O. Loew, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Denzin K.N. 1990, Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii: znaczenie a metoda w analizie biograficznej, w: Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, PWN,Warszawa–Poznań.
• Dębicki M., Doliński W. 2011, Stereotyp mieszkańców Görlitz w oczach Zgorzelczan w oparciu o analizę wybranych zmiennych społeczno-demograficznych, w: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, red. K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak, Gajt, Wrocław.
• Doliński W. 2011, Europejskość młodych Polaków – „świat przedstawiony” w pamiętnikach młodzieży, „Forum Socjologiczne” nr 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Doliński W. 2012, Nowe ślady – stare drogi. Europa w pamiętnikach Polaków, Nomos, Kraków.
• Gołdyka L. 2013, Pogranicze polsko-niemieckie jako przestrzeń socjalizacji, Scholar, Warszawa.
• Kłoskowska A. 2005, Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Konecki K. 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kurcz Z. 1995, Mniejszość niemiecka w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Kurcz Z. 2002, Pogranicza: modelowe Euroregiony i tereny tradycyjnej rywalizacji, w: Wybrane aspekty życia społecznego na pograniczach, red. Z. Kurcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Kurcz Z. 2005, Mniejszość polska na Wileńszczyźnie. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Kurcz Z. 2007, Myśl o przesuwaniu się pogranicz. Konteksty procesu, w: Regiony pogranicza w dobie integracji europejskiej: wymiana – współpraca – wielokulturowość, red. E. Jurczyńska-McCluskey, P. Bałdys, K. Piątek, Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała.
• Mniejszość niemiecka w Polsce i Polacy w Niemczech, 1994, red. Z. Kurcz, W. Misiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Lewandowski E. 2005, Pejzaż etniczny Europy, Muza SA, Warszawa.
• Schütz A. 1984, Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, w: Kryzys i schizma.
• Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, red. E. Mokrzycki, t. 1, tłum. E. Morawska, D. Lachowska, T. Szawiel i in., PIW, Warszawa.
• Silverman M. 2009, Prowadzenie badań jakościowych, tłum. J. Ostrowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Sitek W. 1996, Strategie mniejszości w warunkach zagrożenia. Problemy metodologiczne i propozycja systematyzacji na przykładzie pamiętników nadesłanych na konkurs dla społeczności Łemków w Polsce, w: Mniejszość w warunkach zagrożenia. Pamiętniki Łemków, red. W. Sitek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Szczepański J. 1973, Odmiany czasu teraźniejszego, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Thomas W.I., Znaniecki F. 1976, Wstęp, w: Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 3, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
• Znaniecki F. 1923, Przedmowa, w: Życiorys własny, W. Berkan, Księgarnia Fiszera i Majewskiego, Poznań.