ТОСКА, czyli jak się mówi o smutku po rosyjsku i po polsku (na wybranych przykładach literackich)

• Authors: Styrcz-Przebinda Leokadia

Title variants

EN

ТОСКА, or how to talk about sadness in Russian and Polish (on some literary examples)

• Languages of publication: PL RU

Abstracts

EN

The article focuses on ways of expressing sadness in Russian and Polish, particularly on the features of the linguo-cultural concept of ТОСКА, which is difficult to express in translation. Selected translation decisions are analysed of quotations from literary classics from various epochs, such as Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz or Aleksander Wat – as translators of Chekhov. Some examples from Old Russian and Romantic epochs are discussed too in Julian Tuwim’s translation into Polish and Wilhelm Lewik’s into Russian. It is confirmed that for some concepts, such as ТОСКА, ДУША, СУДЬБА, no corresponding ones exist in other languages and other linguo-cultural equivalents need to be proposed.

Keywords

PL

smutek; tęsknota; serce; dusza; los; pole semantyczne; ekwiwalencja w przekładzie; koncepty lingwokulturowe

EN

sadness; nostalgia; heart; soul; destiny; semantic field; equivalence in translation linguo-cultural concepts; mindset

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2017
• Issue: 12
• Pages: 266-277

Contributors

author

Styrcz-Przebinda Leokadia

• PWSZ im. Stanisława Pigonia, Krosno

References

• Бердяев Н., 1990, Судьба России, Советский писатель, Москва.
• Булгаков М., 2007, Собрание сочинений в 8 томах, t. VII: Мастер и Маргарита, АСТ, Астрель, Москва.
• Колесов В., 2007, Русская ментальность в языке и тексте, Петербургское востоко-ведение, С-Петербург.
• Ларина Т., 2009, Категория вежливости и стиль коммуникации. Сопоставление английских и русских лингвокултурных традиций, Рукописные памятники Древней Руси, Москва.
• Мицкевич А., 1974, Стихотворения, Художественная литература, Москва.
• Платонов А., 1978, Избранные произведения, t. I: Рассказы (1921–1934), Художественная литература, Москва.
• Пушкин А., 1978, Собранные сочинения, Художественная литература, Москва.
• Солженицын A., 2000, Русский словарь языкового расширения, 3-е изд., Русский путь, Москва.
• Степанов Ю., 1997, Константы. Словарь русской культуры, Языки русской культуры, Москва.
• Степанов Ю., 2007, Концепты. Тонкая пленка цивилизации, Языки слaвянских култур, Москва.
• Чехов A., 2014, Дама с собачкой. Повести и рассказы, Эксмо, Москва.
• Bułat Silva Z., Saudade, czyli portugalska tęsknota za czymś, co być mogło, a nie było, [w:] Anatomia szczęścia. Emocje pozytywne w językach i kulturach świata, 2005, red. A. Duszak, N. Pawlak, Wyd. UW, Warszawa.
• Bułhakow M., 2016, Mistrz i Małgorzata, tłum. L.A. Przebinda, G. Przebinda, I. Przebinda, Znak, Kraków.
• Czechow A., 1956, Zrozumiał, tłum. A. Wat, [w:] A. Czechow, Dzieła w jedenastu tomach, red. N. Modzelewska, t. II: Opowiadania, Czytelnik, Warszawa.
• Czechow A., 1984, Wańka i inne opowiadania, Nasza Księgarnia, Warszawa.
• Czechow A., 1989, Opowiadania i opowieści, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Mickiewicz A., 1993, Wiersze, [w:] A. Mickiewicz, Dzieła w siedemnastu tomach, t. I, Wydanie rocznicowe 1798–1998, Czytelnik, Warszawa.
• Nabokov V., 2016, Własnym zdaniem, tłum. M. Szczubiałka, Aletheia, Warszawa.
• Opowieść o niewidzialnym grodzie Kitieżu. Z legend i podań dawnej Rusi, 1988, wybór i przekład R. Łużny, Pax, Warszawa.
• Pesoa F., 2007, Księga niepokoju spisana przez Bernarda Soaresa, pomocnika księgowego w Lizbonie, tłum. M. Lipszyc, Świat Literacki, Warszawa.
• Styrcz-Przebinda L., 2014, Słowiańskość w zachodnim świecie. Nabokov, wieczny tłumacz, [w:] Komunikacja międzykulturowa w świetle współczesnej translatologii, t. I, red. R. Kujawska i in., UWM, Olsztyn.
• Tuwim J., 2006, Tłumaczenia poetyckie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.12.26