Reforma orzecznictwa lekarskiego w systemie zabezpieczenia społecznego chorób, urazów i ich następstw

• Authors: Wilmowska-Pietruszyńska Anna

Title variants

EN

Medical Certification Reform in the Social Security System of Diseases, Injuries and Their Consequences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono rolę orzecznictwa lekarskiego w systemie zabezpieczenia społecznego chorób, urazów i ich następstw (niepełnosprawność i niesamodzielność), uwzględniając rys historyczny, stan aktualny i proponowane zmiany o charakterze legislacyjnym i organizacyjnym. Nawiązano do wieloletniej dyskusji i prac przygotowawczych do reformy orzecznictwa lekarskiego z uwzględnieniem wniosków z kontroli i zaleceń Najwyższej Izby Kontroli w tym zakresie. Przedstawiono chronologię zmian stanu prawnego ze wskazaniem najważniejszych aktów prawa krajowego i międzynarodowego w odniesieniu do orzecznictwa lekarskiego. Opisano stan obecny oraz sformułowano proponowane zmiany, które należałoby uwzględnić w reformie systemu orzecznictwa, mającej na celu poprawę jego jakości, organizacji i nadzoru. Artykuł wskazuje ponadto na konieczność wprowadzenia systemu orzecznictwa umożliwiającego: – kompleksową ocenę funkcjonalną osoby badanej zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) z uwzględnieniem możliwości jej uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, a także pozwalającą ustalić zakres wsparcia do realizacji tych aktywności; – ujednolicenie i przejrzyste dokumentowanie medycznej oceny i standaryzację procesu orzecznictwa. Wskazano na potrzebę utworzenia jednolitego systemu orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy w ramach jednej instytucji (np. Krajowe Centrum Orzecznictwa) oraz przygotowania projektów rozwiązań ustawowych w zakresie orzecznictwa lekarskiego wraz z odpowiednimi projektami aktów wykonawczych (w miejsce kilkudziesięciu obecnie obowiązujących ustaw i rozporządzeń).

EN

The article presents the role of medical certification in the social security system of diseases, injuries, and their consequences (disability and dependence), taking into account the historical outline, the current state, and the proposed legislative and organizational changes. Reference was made to many years of discussions and preparatory work for the reform of medical certification, considering the conclusions of the Supreme Audit Office’s inspection and recommendations. The chronology of changes in the legal status is presented to indicate the most important national and international law acts concerning medical certification. The article describes the current state of affairs, as well as it formulates proposed changes that should be included in the jurisprudence system’s reform, aimed at improving its quality, organization, and supervision. Moreover, it points to the need to introduce a system of jurisprudence enabling: – comprehensive functional assessment of the examined person following the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) rules, regarding the possibility of their participation in social and professional life, as well as allowing to determine the scope of support for the implementation of these activities; – unification and transparent documentation of medical assessment and standardization of the judicature procedure. The article also shows the need to establish a unified system for adjudicating on disability and incapacity for work within one institution (e.g., the National Center for Jurisprudence) and to prepare statutory solutions projects in the field of medical certification along with relevant draft executive acts (in place of several dozen currently applicable laws and regulations).

Keywords

PL

reforma orzecznictwa lekarskiego; system zabezpieczenia społecznego; następstwa chorób lub urazów; Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF); polityka społeczna; badania naukowe; niepełnosprawność; niesamodzielność

EN

reform of medical certification; social security system; consequences of diseases or injuries; International Classification of Functioning Disability and Health (ICF); social policy; scientific research; disability; dependence

• Publisher: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
• Journal: Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania
• Year: 2020
• Issue: 3-4(36-37)
• Pages: 153-183

Dates

published

2021-02-26

Contributors

author

Wilmowska-Pietruszyńska Anna

• Prezes Polskiego Towarzystwa Orzecznictwa Lekarskiego
• Przewodnicząca Rady ds. Wdrożenia Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia

References

• Bilski D., Czarnecki P., O różnicach między orzeczeniami lekarzy orzeczników a opiniami biegłych sądowych, „Orzecznictwo Lekarskie” 2004, Nr 1(1), s. 59–78
• Golinowska S., Sowa A., Wilmowska-Pietruszyńska A., Funkcjonowanie orzecznictwa lekarskiego oraz działalność lekarzy orzeczników w systemie zabezpieczenia społecznego i wspierania zatrudnienia, „Polityka Społeczna” 2012, Nr 2, s. 26–32
• ICF – Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, CSIOZ, Warszawa 2009
• Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania systemu orzecznictwa le karskiego ZUS dla celów rentowych oraz systemu orzekania o niepełnosprawności, Nr 143/2005/p/04/102/KPZ, NIK, Warszawa, lipiec 2005
• Informacja o wynikach kontroli: organizacja systemów orzecznictwa le karskiego ZUS dla celów rentowych oraz orzekania o niepełnosprawności, Nr 7/2013/P/12/105/KPS, NIK, Warszawa, marzec 2013, https://www.nik.gov.pl/ plik/id,4996,vp,6483.pdf, [dostęp z dnia: 11.12.2020]
• Instytucjonalne, zdrowotne i społeczne determinanty niepełnosprawności, red. Golinowska S., Warszawa, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 2012
• Kaczmarek T., Marcinkowski J., Refleksje nad wydanym w 1935 roku przez dr Franciszka Witaszka ,,Zarysem orzecznictwa inwalidzkiego”, „Orzecznictwo Lekarskie” 2005, Nr 2(1), s. 125–144
• Kłos B., System orzecznictwa o niezdolności do pracy i orzecznictwo o niepełnosprawności w Polsce, „Studia BAS” 2015, Nr 2(42), s. 9–45
• Marcinkowski J. T., Wilmowska A., Waszkiewicz L. i in., Orzecznictwo lekarskie – jaki jest jego zakres i czy potrzebna jest specjalizacja lekarska z tego zakresu?, „Orzecznictwo Lekarskie” 2005, Nr 2(1), s. 115–123
• Marcinkowski J. T., Wiśniewska-Śliwińska H., Szozda R. i in., Problemy w rozbieżności w orzeczeniach lekarskich wydawanych w celach rentowych i nierentowych, „Orzecznictwo Lekarskie” 2011, Nr 8(1), s. 1–11
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Bilski D., ICF jako narzędzie ilościowej oceny naruszenia sprawności w orzekaniu dla potrzeb zabezpieczenia społecznego, „Orzecznictwo Lekarskie” 2010, Nr 7(1), s. 1–13
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Kierunki reformowania ubezpieczenia rentowego. Ryzyko niezdolności do pracy, [w:] Ubezpieczenia Społeczne w Polsce. 10 lat reformowania, red. Hrynkiewicz J., Warszawa, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2011
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Bilski D., Kordel K. i in., Opiniodawstwo sądowo-lekarskie, Wrocław, Elsevier Urban&Partner, 2013
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Orzecznictwo lekarskie dla lekarzy oraz studentów wydziałów lekarskich i wydziałów lekarsko-dentystycznych, wyd. V, Wrocław, Edra Urban&Patner, 2017
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Bilski D., Kwolek A. i in., Orzecznictwo lekarskie i rehabilitacja w zabezpieczeniu społecznym, [w:] Zabezpieczenie społeczne w Polsce. Problemy do rozwiązania w najbliższej przyszłości, red. Uścińska G., Warszawa, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 2008
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Orzecznictwo lekarskie w zabezpieczeniu społecznym, „Orzecznictwo Lekarskie” 2004, Nr 1(1), s. 9–22
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Orzecznictwo lekarskie w zabezpieczeniu społecznym w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia społecznego rolników, „Ubezpieczenia w Rolnictwie” 2016, Nr 60, s. 79–97
• Wilmowska-Pietruszyńska A., Bilski D., Wczoraj, dziś i jutro orzecznictwa lekarskiego dla potrzeb zabezpieczenia społecznego w Polsce, „Orzecznictwo Le karskie” 2007, Nr 4(1), s. 1–12
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, Dz.U. z 2020 r., poz. 1740
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. z 2020 r., poz. 1575
• Ustawa z dnia 29 maja 1974 roku o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, Dz.U. z 2020 r., poz. 1790
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy, Dz.U. z 2020 r., poz. 1320
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, Dz.U. z 2020 r., poz. 174
• Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, Dz.U. z 2020 r., poz. 517
• Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, Dz.U. z 2020 r., poz. 1327
• Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, Dz.U. z 2020 r., poz. 586
• Ustawa z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, Dz.U. z 2020 r., poz. 723
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, Dz.U. z 2020 r., poz. 1444 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks postępowania karnego, Dz.U. z 2020 r., poz. 30
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, Dz.U. z 2020 r., poz. 426
• Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2020 r., poz. 266
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 2020 r., poz. 53
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Dz.U. z 2020 r., poz. 870
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. z 2020 r., poz. 2072
• Ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, Dz.U. z 2019 r., poz. 1205
• Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej, Dz.U. z 2020 r., poz. 1300
• Ustawa z dnia 28 listopada 2014 roku o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Dz.U. z 2020 r., poz. 39
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia, Dz.U. z 2009 r. nr 226, poz. 1829
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania, Dz.U. z 2020 r., poz. 233
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, Dz.U. z 2018 r., poz. 2027
• Rozporządzenie Ministra Polityki Socjalnej z dnia 14 grudnia 2004 roku w sprawie orzekania o niezdolności do pracy, Dz.U. z 2011 r. nr 286, poz. 1689
• Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 31 grudnia 2004 roku w sprawie orzecznictwa lekarskiego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Dz.U. z 2005 r. nr 6, poz. 46
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 roku w sprawie biegłych sądowych, Dz.U. z 2005 r. nr 15, poz. 133
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2007 roku w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności, Dz.U. z 2007 r. nr 228, poz. 1681
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007 roku w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, Dz.U. z 2007 r. nr 250, poz. 1875
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych, Dz.U. z 2013 r., poz. 1367
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie wojskowych komisji lekarskich oraz określenia ich siedzib, zasięgu działania i właściwości, Dz.U. z 2020 r., poz. 1818
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, Dz.U. z 2020 r., poz. 1647
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 roku w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, Dz.U. z 2020 r., poz. 1537
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 19 grudnia 2014 roku w sprawie określenia wzoru orzeczenia komisji lekarskiej oraz wzoru rejestru orzeczeń, Dz.U. z 2014 r., poz. 1893
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 19 grudnia 2014 roku w sprawie siedzib i właściwości terytorialnej Komisji Lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Dz.U. z 2014 r., poz. 1895
• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 maja 2015 roku w sprawie orzekania o inwalidztwie żołnierzy zawodowych, żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej oraz emerytów i rencistów wojskowych, a także właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach, Dz.U. z 2015 r., poz. 749
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 listopada 2015 roku w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim, Dz.U. z 2015 r., poz. 2013
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 roku w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do otrzymania i wypłaty zasiłków, Dz.U. z 2015 r., poz. 2205
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 roku w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Dz.U. z 2017 r., poz. 1743
• Zarządzenia Zarządzenie nr 68 Prezesa RM z dn. 4 lipca 2007 w sprawie powołania Międzyresortowego Zespołu ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności i Niezdolności do Pracy, P-121-64-07, nr 6
• Zarządzenie Prezesa RM z dn. 2 lutego 2017 w sprawie Międzyresortowego Zespołu ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności i Niezdolności do pracy, poz. 167