Zwierzęca świadomość ciała – czyją własnością jest ciało zwierzęcia?

• Authors: Piotr Wronarowicz

Title variants

EN

Animal body consciousness – who owns the body of an animal?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule, w oparciu o zagadnienie świadomości ciała, stawiam pytanie, czy zwierzęta posiadają swoje ciała na własność. Problematyka świadomości zwierząt innych niż ludzie, przedstawiona głównie na podstawie prac Donalda R. Griffina, zostaje dookreślona do problematyki świadomości ciała dzięki argumentom zaczerpniętym z somaestetyki Richarda Shustermana i neurobiologii. Choć próba ustalenia granicy pomiędzy zwierzętami świadomymi swoich ciał a zwierzętami ich nieświadomymi nie daje ostatecznych odpowiedzi, udaje się wskazać miejsce świadomości ciała zwierząt wśród wielu typów świadomości oraz podzielić ją na świadomość ciała jako czujność (body-awareness) i świadomość ciała wyższego rzędu (body-consciousness). Świadomość siebie (self-awareness) nie jest wymagana do uznania świadomości ciała w obu przypadkach, co oznacza, że posiadać ją może znacznie więcej gatunków niż jedynie te, które pomyślnie przechodzą test Gallupa. Podsumowaniem artykułu jest wskazanie, który poziom świadomości ciała wystarcza do uznania zwierzęcego prawa do własnych ciał, czyli wstępna propozycja odpowiedzi na pytanie o to, czy zwierzęta są prawowitymi właścicielami swoich ciał.

EN

This paper considers the body ownership of nonhuman animals, related to the body consciousness problem. The issue of nonhuman animal consciousness is based on Donald R. Griffin’s work and is narrowed down to body-consciousness with the addition of arguments from Richard Shusterman's Body Consciousness and neurobiology. The attempt to set a boundary between animals which have body awareness and those which do not is inconclusive. However, it was possible to locate animal body-consciousness among the different types of awareness and to distinguish between body-awareness and higher degree body-consciousness. The latter type does not need self-awareness to be recognized. This means that many more species than only those that are able to pass Gallup's test may have this kind of consciousness. The article ends by pointing out which type of consciousness/awareness is sufficient for determining whether animals have a right to their bodies and are their rightful owners.

Keywords

PL

Griffin; świadomość zwierząt; Shusterman; świadomość ciała; test Gallupa; psychologia zwierząt; filozofia zwierząt; prawa zwierząt; bioetyka; neurobiologia

EN

Griffin; animal consciousness; Shusterman; body-awareness/consciousness; Gallup's test; animal psychology; animal studies; animal rights; bioethics; neurobiology

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2013
• Issue: 36
• Pages: 147-165

Contributors

author

Piotr Wronarowicz

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Griffin [1981] – D.R. Griffin, The question of Animal Awareness Evolutionary Continuity of Mental Experience, The Rockefeller University Press, New York 1981.
• Griffin [2004] – D.R. Griffin, Umysły zwierząt, tłum. M. Ślusarska, A. Tabaczyńska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
• Helfer [2009] – B. Helfer, Neuronalne korelaty świadomości – pierwszy krok ku biologicznej podstawie świadomości, dostępne na: http://wiedzaiedukacja.eu/archives/21323.
• Kalat [2007] – J.W. Kalat, Biologiczne podstawy psychologii, tłum. M. Binder, A. Jarmocik, M. Kuniecki, PWN, Warszawa 2007.
• Maruszewski [2001] – T. Maruszewski, Psychologia poznania, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
• Masson [1998] – J.M. Masson, Dogs never lie about love: reflections on the emotional world of dogs, Rivers Press, New York 1998.
• Patterson [1993] – F. Patterson, W. Gordon, The Case for the Personhood of Gorillas, [w:] The Great Ape Project: equality beyond humanity, ed. P. Cavalieri, P. Singer, St. Martin's Press, New York 1994, s. 58-77.
• Roczeń [2006] – R. Roczeń, Podmiotowość małp człekokształtnych, [w:] Świadomość środowiska, red. W. Galewicz, Universitas, Kraków 2006.
• Sadowski [2009] – B. Sadowski, Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt, PWN, Warszawa 2007.
• Shusterman [2010] - R. Shusterman, Świadomość ciała : dociekania z zakresu somaestetyki, tłum. W. Małecki, S. Stankiewicz, Universitas, Kraków 2010.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.36.2013.523