Linia, czyli Co Łączy Nurty Awangardy Polskiej

• Authors: Guzek Łukasz

Title variants

EN

The Line, or What Connects the Polish Avant-Garde Trends?

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Plenery w Osiekach były organizowane w latach 1963-1981. Na ich podstawie można prześledzić, w formie niejako laboratoryjnej, zmienne trajektorie wpływów sztuki światowej na sztukę Polską. Zarówno ich artystyczny charakter jak i dynamikę zmian. Badanie sztuki zrealizowanej w Osiekach pozwala wskazać wiodące procesy zachodzące w sztuce polskiej. Lata sześćdziesiąte poddane wpływom sztuki postawangardowej i lata siedemdziesiąte, poddane dominacji sztuki konceptualnej, oraz zmierzch tych tendencji. Linia - jako wiodące hasło pleneru w przełomowym roku 1980, stanowi użyteczny punkt odniesienia. Szeroką interpretację linii wywodzę z książki Wasyla Kandinskiego Punkt i linia a płaszczyzna. Innym, lokalnym punktem odniesienia są rysunki linearne Wacława Szpakowskiego, odkrywane w tym czasie przez Janusza Zagrodzkiego. W historii sztuki polskiej konceptualizm ma źródła zarówno w abstrakcji geometrycznej, jak i w sztuce mediów foto-filmowych. Sztuka o proweniencji geometrycznej zawsze była obecna w Osiekach. Ale dopiero w 1980 i 1981 roku sztuka konceptualna i sztuka nowych mediów zajęły dominującą pozycję podczas plenerów. Plenery ’80 i ‘81 stanowiły rodzaj podsumowania debat artystycznych lat siedemdziesiątych nad sztuką konceptualną (a zarazem stały się podsumowaniem cyklu plenerów osieckich). Ich znaczenie polegało także na tym, że odbywały się w kontekście ostrego konfliktu miedzy władzą a społeczeństwem, strajków w Stoczni Gdańskiej i wpływów ruchu Solidarność. Artykuł jest próbą rekonstrukcji znaczenia artystycznego i politycznego dwóch ostatnich plenerów osieckich. W części podsumowania proponuję zastosowanie metodologii performatyki do analizy tego zjawiska. Rozpatrywanie plenerów osieckich w związku z trzema rodzajami performansów: organizacyjnym, kulturowym i technicznym pozwala dokonać ich reaktualizacji we współczesnej refleksji kulturowej.

Keywords

PL

Osieki; plener; abstrakcja geometryczna; sztuka konceptualna; nowe media; ruch Solidarność; performatyka

EN

Osieki; plein-air; geometrical abstraction; conceptual art; new media; Solidarity movement; performance studies

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2018
• Issue: 18
• Pages: 37-44

Contributors

author

Guzek Łukasz

• Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku

References

• Guzek, Łukasz. „Plenery w Osiekach jako model historii sztuki polskiej lat siedemdziesiątych.” Sztuka i Dokumentacja nr 10 (2014): 105–114.
• Jurkiewicz, Małgorzata, Joanna Mytkowska i Andrzej Przywara, red. Tadeusz Kantor.
• Z archiwum Galerii Foksal. Warszawa: Galeria Foksal, 1998.
• Kandyński, Wasyl. Punkt i linia a płaszczyzna. Tłum. Stanisław Fijałkowski. Warszawa: PIW, 1986.
• Kosuth, Joseph. „Art after Philosophy.” W Art after philosophy and after. Collected writings 1966–1990, red. Gabriele Guercio, 13–32. Cambridge, MA: MIT Press, 2002.
• Kowalska, Bożena. „Protokonceptualizm polski.” Sztuka i Dokumentacja nr 6 (2012): 15–19.
• McKenzie, Jon. Performuj albo… Tłum. Tomasz Kubikowki. Kraków: Universitas, 2011.
• Zagrodzki, Janusz. „Linie rytmiczne Wacława Szpakowskiego – wyraz możliwości zapisu świadomości artystycznej.” W Linia, 1-4. Osieki: brak nazwy wydawcy, 1980.
• Zagrodzki, Janusz, red Linie rytmiczne. Wacław Szpakowski 1883-1973. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 1978. Pdf: http://msl.org.pl/media/user/Czytelnia/waclaw-szpakowski-linie-rytmiczne-1978-pdf.pdf.