Between consumerism and deconsumption − in search of a new model of society

• Authors: Patrzałek Wanda

Title variants

PL

Między konsumpcjonizmem a dekonsumpcją – w poszukiwaniu nowego modelu społeczeństwa

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of this article is to present changes in consumption linked with deliberate limitations resulting from the assumption of a particular axionormative perspective, which is an outcome in the search for an innovative model of a consumer society based on the new culture of consumption. The discourse includes examples obtained by the author in the research conducted in 2018, using the method of triangulation applied to the data from a diagnostic survey of 504 respondents in the form of a questionnaire, and from 56 in-depth interviews (IDI) carried out in five voivodeships in Poland: Dolnośląskie, Łódzkie, Śląskie, Lubuskie and Opolskie. Based on the results of quantitative research, the author verified the proposed research hypotheses concerning the dependence of limiting consumption on the age, education, changes in the levels of income, etc., whereas the qualitative research allowed to determine the motives prompting consumers to limit consumption. The theoretical basis of the conducted analyses was provided by the macro- sociological theories of the consumer society, and the latest trends in consumption based on the processes of deconsumption, pro-health and ethical consumption, as well as retro consumption.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zmian w konsumpcji dotyczących świadomych ograniczeń wynikających z przyjęcia określonej perspektywy aksjonormatywnej stanowiącej rezultat poszukiwania innowacyjnego modelu społeczeństwa konsumpcyjnego opartego na nowej kulturze konsumpcji. Egzemplifikację rozważań stanowią badania własne autorki przeprowadzone w 2018 r., w których dokonano triangulacji danych pochodzących z sondażu diagnostycznego zrealizowanego techniką ankiety wśród 504 respondentów oraz 56 wywiadów pogłębionych IDI na terenie województw w Polsce: dolnośląskiego, łódzkiego, śląskiego, lubuskiego i opolskiego. Na podstawie wyników badań ilościowych dokonano weryfikacji postawionych hipotez badawczych dotyczących zależności ograniczeń w konsumpcji od wieku, wykształcenia, zmian w poziomie dochodów, zaś w wyniku badań jakościowych określono motywy skłaniające konsumentów do ograniczeń w konsumpcji. Podstawę teoretyczną prowadzonych analiz stanowiły makrosocjologiczne teorie społe-czeństwa konsumpcyjnego oraz najnowsze trendy w dziedzinie konsumpcji bazujące na procesach dekonsumpcji, konsumpcji prozdrowotnej i etycznej oraz retrokonsumpcji.

Keywords

EN

consumer society; new culture of consumption; deconsumption; pro-health consumption; retro consumption

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Journal: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Year: 2019
• Issue: vol. 63, nr 10
• Pages: 221-234

Contributors

author

Patrzałek Wanda

References

• Baudrillard J., 1998, The Consumer Society Myths and Structures, Sage Publications, London.
• Carpentier J., 1996, Konsument i konsumpcja w społeczeństwie ponowoczesnym, Warszawa.
• Czetwertyński S., 2019, Morfologia nieautoryzowanego kopiowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Fromm E., 2005, Niech się stanie człowiek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gray R., Owen D., Sopher M.J., 1998, Setting up a control system for your organization, Nonprofit World, vol. 16, no. 3, pp. 65-76.
• Havas Worldwide, Raport Prosumer. Nowy typ konsumenta i gospodarka oparta na współdzieleniu się, https://crnavigator.com/materialy/bazadok/389.pdf (18.01.2020).
• Kołodko G., 2010, Neoliberalizm i światowy kryzys gospodarczy, Ekonomista, no. 1, pp. 23-30.
• Kowalski J. (ed.), 2013, Rola polityki logistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Kowalski T., Nowak T., Pisarek W. (eds.), 2003, Aspekty zarządzania, PWN, Warszawa.
• Mróz B., 2009, Consumo ergo sum? Rola konsumpcjonizmu we współczesnych społeczeństwach, [in:] Oblicza konsumpcjonizmu, ed. B. Mróz, Szkoła Główna Handlowa − Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• OECD, 2010, Sprawozdanie dotyczące przygotowania strategii zielonego wzrostu, http://www.oecd-ilibrary.org (24.07.2019).
• Parlament Europejski, http://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2015-0204_PL.html (24.07.2019).
• Patrzałek W., 2013, Dekonsumpcja – racjonalny wybór czy ekonomiczny przymus, [in:] Nowe trendy w konsumpcji i zmiany w komunikowaniu społecznym. Współczesne orientacje i metody badań, Forum Socjologiczne, no. 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Patrzałek W., 2019, Dekonsumpcja. Motywy, Cele. Funkcje, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Rudawska I., 2016, Ekonomia dzielenia się, czyli konsumpcja dzielenia się i inne formy alternatywnego dostępu do dóbr, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 254, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
• Russell B., 2014, You are what you can access: Sharing and collaborative consumption online, Journal of Business Research, 2014, vol. 67, issue 8, pp. 1595-1600, https://econpapers.repec.org/article/eeejbrese/v_3a67_3ay_3a2014_3ai_3a8_3ap_3a1595-1600.htm (16.01.2020).
• Shilling C., 2008, Kultura, „rola chorego” i konsumpcja zdrowia, [in:] Socjologia codzienności, ed.
• P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Sustainable, 2019, https://sdgindex.org/reports/2019-europe-sustainable-development-report/(18.01.2020).
• Tomer J.F., 2014, Integranting Human Capital with Human Development: Toward a Broader and More Human Conception of Human Capital, Psychology, https://www.semanticscholar.org/paper/Integrating-Human-Capital-with-Human-Development%3A-a-Tomer/263ef7e791eb8867b7044c17fb463277e2c74842 (16.01.2020).
• Zaltman G., 2003, How Costumers Think: Essential Insight into the Mind of Market, Harvard Business School Press, Boston.