„Epitafijum Hannie Kochanowskiej” jako tekstowa podstawa destruktywnej reinterpretacji „Trenów”

• Authors: Obremski Krzysztof

Title variants

EN

“Epitafijum Hannie Kochanowskiej” (“Epitaph for Hanna Kochanowska”) as a Textual Basis for Destructive Reinterpretation of “Treny” (“Laments”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

„Epitafijum Hannie Kochanowskiej” zachowuje status dwoisty: chociaż do samych Trenów już nie należy, to przecież pozostaje z nimi zwrotnie sprzężone i rzuca na nie takie światło, które zasadniczo zmienia ich wymowę. To znaczy: poświęcone Hannie epitafium pozwala zakwestionować „krzepiącą” wymowę całego cyklu. Zwerbalizowana epitafijnym wierszem racjonalizacja drugiej ojcowskiej tragedii to skondensowany manifest postawy pasywnej: odtąd doczesne życie Kochanowskiego będzie przez niego pojmowane już wyłącznie jako bierne podążanie ku śmierci. Powrót do rozpaczy wiązał się z jej dozgonnym doświadczaniem. Destruktywna reinterpretacja „Trenów” była immanentnie sformułowana przez samego Kochanowskiego, a jednak dotąd pozostawała niedostrzegana przez badaczy. Dlaczego? Ponieważ finalnie jednak przeczyła optymistycznej wymowie cyklu – czytanego samoistnie i tym samym postrzeganego w odcięciu od jego epitafijnego dopełnienia.

EN

“Epitafijum Hannie Kochanowskiej” (“Epitaph for Hanna Kochanowska”) preserves its double status: though it does not belong to “Treny” (“Laments”), the piece feedbacks it and sheds such light on it that changes its meaning. What is meant is that the epitaph dedicated to Hanna allows to challenge the “conforming” significance of the cycle. Rationalisation of the father’s second tragedy verbalised by the epitaph is a condensed manifesto of a passive stance: from this moment Kochanowski will conceive of his earthly life only as a passive struggle leading to death. Return to despair is linked with its lifelong experience. Destructive reinterpretation of “Treny” (“Laments”) was immanently formulated by Kochanowski himself, though to this day researchers have unnoticed by. Why? Because it ultimately denied the optimistic significance of the cycle read intrinsically and at the same time perceived as isolated from its epitaphial complement.

Keywords

PL

Jan Kochanowski; treny; epitafium; interpretacja; reinterpretacja

EN

Jan Kochanowski; laments; epitaph; interpretation; reinterpretation

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2022
• Volume: 113
• Issue: 2
• Pages: 67-75

Dates

printed

2022-06-20

Contributors

author

Obremski Krzysztof

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.2.5