O niektórych pozaprawnokarnych skutkach aktu łaski

• Authors: Rogoziński Piotr , Tyburcy Tomasz

Title variants

EN

On Some Extra-Criminal-Law Effects of an Act of Pardon

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

A pardon is an institution of law that is between substantive and procedural criminal law and constitutional law. The essence of the power of pardon is the remission or mitigation, by the head of State, of public law sanctions of a criminal nature, imposed by a final judgment, or of the consequences of the application of such sanctions to an individually indicated person. The purpose of this article is to address some of the relevant extra-criminal-law consequences of an act of pardon – in constitutional law, labour law, civil (commercial) law and administrative law. The authors analyse whether a pardon may be retroactive. Particular attention is paid to the issue of the termination of the mandate of a deputy or senator as a result of a final sentence of imprisonment. Such termination of the mandate of a deputy or senator occurs (according to the dominant view) by virtue of law, so that a pardon granted after the termination may not reinstate that mandate.

Keywords

EN

pardon; power of pardon; act of pardon; prerogative of the President; individual abolition

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2025
• Issue: 2(187)
• Pages: 35-57

Contributors

author

Rogoziński Piotr

• Dr Piotr Rogoziński Uniwersytet Gdański, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Gdańsk, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-4052-2482

author

Tyburcy Tomasz

• Dr Tomasz Tyburcy Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu, Wydział Nauk Społecznych, Polska Higher School of Vocational Education in Wrocław, Faculty of Social Sciences, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-8549-6460

References

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483, ze zm.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 1996 r., sygn. akt K 25/96, OTK 1997, nr 3–4, poz. 36.
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lutego 2007 r., sygn. akt Ts 47/06, OTK-B 2007, nr 1, poz. 40.
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2010 r., sygn. akt SK 29/08, OTK-A 2010, nr 3, poz. 29.
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2014 r., sygn. akt SK 7/14, OTK-A 2014, nr 11, poz. 123.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2017 r., sygn. akt I KZP 4/17, OSNKW 2017, z. 7, poz. 37.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz.U. nr 30, poz. 227.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 44, poz. 267, ze zm.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 2024 r. poz. 1061.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. z 2024 r. poz. 1568, ze zm.
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, ze zm.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, Dz.U. z 2023 r. poz. 984, ze zm.
• Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, Dz.U. z 2023 r. poz. 1917.
• Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Dz.U. z 2024 r. poz. 145, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 2024 r. poz. 17, ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. z 2025 r. poz. 46, ze zm.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, Dz.U. z 2024 r. poz. 18, ze zm.
• Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, Dz.U. z 2023 r. poz. 659, ze zm.
• Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Dz.U. z 2024 r. poz. 104.
• Ustawa z dnia 18 października 2006 r o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów, Dz.U. z 2024 r. poz. 273, ze zm.
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, Dz.U. z 2024 r. poz. 409.
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. z 2023 r. poz. 756, ze zm.
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy, Dz.U. z 2023 r. poz. 2408.
• Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Dz.U. z 2019 r. poz. 2393.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt II GSK 324/09, LEX nr 596756.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2010 r., sygn. akt II GSK 775/09, LEX nr 746144.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 kwietnia 2018 r., sygn. akt II GSK 1791/16, LEX nr 2522332.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2001 r., sygn. akt SK 22/01, OTK 2001, nr 7, poz. 216.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. akt K 12/03, OTK-A 2004, nr 2, poz. 8.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lipca 2004 r., sygn. akt K 16/03, OTK-A 2004, nr 7, poz. 68.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 stycznia 2009 r., sygn. akt K 45/07, OTK-A 2009, nr 1, poz. 3.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 stycznia 2012 r., sygn. akt Kp 5/09, OTK-A 2012, nr 1, poz. 5.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 czerwca 2012 r., sygn. akt K 18/09, OTK-A 2012, nr 6, poz. 63.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2013 r., sygn. akt K 27/12, OTK-A 2013, nr 3, poz. 29.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. akt K 34/15, OTK-A 2015, nr 11, poz. 185.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 maja 2016 r., sygn. akt Kp 5/15, OTK-A 2016, poz. 23.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2017 r., sygn. akt K 10/17, OTK-A 2017, poz. 64.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2018 r., sygn. akt K 9/17, OTK-A 2018, poz. 48.
• Banaszak B., komentarz do ar. 144, [w:] B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2012, Legalis.
• Baran B., Prawo łaski w polskim systemie prawnym na tle powszechnym, Humanitas, Sosnowiec 2011.
• Ciszewski J., Knabe J., komentarz do art. 928, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, Warszawa 2024, LEX.
• Czarny P., komentarz do art. 126, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
• Duda A., Wąglorz A., Zakres przedmiotowy prawa łaski z art. 139 Konstytucji (o niedopuszczalności stosowania abolicji indywidualnej), „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, nr 1.
• Florczak-Wątor M., Abolicja indywidualna a prawo łaski Prezydenta. Glosa do wyroku TK z dnia 17 lipca 2018 r., K 9/17, LEX 2018.
• Jachimowicz M., Przedmiotowy zakres prawa łaski, „Jurysta” 2007, nr 7.
• Jantowski L., komentarz do art. 410, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Wolters Kluwer, Warszawa 2022.
• Kaczmarczyk-Kłak K., Postępowanie ułaskawieniowe w świetle Konstytucji RP na tle porównawczym, „Ius Novum” 2011, nr 4.
• Kaczmarczyk-Kłak K., Prawo łaski w Polsce na tle porównawczym dawniej i współcześnie, Mitel, Rzeszów 2013.
• Kisielewicz A., komentarz do art. 247, [w:] K.W. Czaplicki et al., Kodeks wyborczy. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
• Kozłowski K., Prawo łaski Prezydenta RP. Historia. Regulacja. Praktyka, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2013.
• Kulesza J., Prawo łaski w świetle Konstytucji. Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17.07.2018 r., K 9/17, „Państwo i Prawo” 2020, z. 2.
• Łętowska E., Grochowski M., Czemu ma dziś służyć bezpodstawne wzbogacenie?, [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. A. Olejniczak, J. Haberko, A. Pyrzyńska, D. Sokołowska, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Murzynowski A., Refleksje na temat instytucji ułaskawienia w świetle aktualnego stanu prawnego, [w:] Prawo. Społeczeństwo. Jednostka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Kubickiemu, red. A. Łopatka, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003.
• Murzynowski A., Ułaskawienie w Polsce Ludowej, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1965.
• Naleziński B., komentarz do art. 99, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2016, Legalis.
• Pach M., Glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 31.05.2017 r. (I KZP 4/17), „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2017, nr 3.
• Pach M., Tuleja P., komentarz do art. 10, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2016, Legalis.
• Penner L., Winawer W., Amnestia. Tekst ustawy z dnia 27 kwietnia 1956 roku o amnestii wraz z objaśnieniami, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1956.
• Piesiewicz P.F., Bergier W., komentarz do art. 65, [w:] Prawo o adwokaturze. Komentarz, red. P.F. Piesiewicz, Wolters Kluwer, Warszawa 2023, LEX.
• Piotrowski R., Stosowanie prawa łaski w świetle Konstytucji RP, „Studia Iuridica” 2006, nr 45.
• Rogoziński P., Instytucja ułaskawienia w prawie polskim, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
• Sobczak J., Nowy kształt instytucji ułaskawienia, [w:] Rozważania o prawie karnym. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Aleksandra Ratajczaka, red. A.J. Szwarc, Poznań 1999.
• Stefański R.A., Ułaskawienie w nowych uregulowaniach, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 9.
• Sylwestrzak A., komentarz do art. 928, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, LEX.
• Wilk L., O instytucji ułaskawienia. (Uwagi de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 1997, z. 5.
• Zakrzewski P., komentarz do art. 40, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Wolters Kluwer, Warszawa 2024.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2025.289