Dom i zabudowania gospodarskie w polskiej gwarze wsi Wójtowce na Podolu

• Authors: Cherniak Viktoriia

Title variants

EN

House and farm buildings in Polish dialect in the village of Wójtowce in Podolia

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono słownictwo związane z domem mieszkalnym, zabudowaniami gospodarskimi, a także z ich wyposażeniem (284 wyrazy). Wyrazy zostały podzielone na pięć grup tematycznych (w niektórych wydzielono podgrupy): określenia domu i jego elementów (47 wyrazów), sprzęty i wyposażenie (87 wyrazów), zabudowania gospodarskie (43 wyrazy), sprzęty i narzędzia gospodarskie (46 wyrazów), czynności związane z pracą w gospodarstwie (61 wyrazów). Przeważają tu wyrazy wspólne – 125 (44%), wyrazy rodzime stanowią 90 przykładów (32%), wyrazy zapożyczone 69 (24%). Przedstawiono także 31 par/szeregów synonimicznych, składających się z wyrazów rodzimych/wspólnych i wyrazów zapożyczonych oraz uwagi o słowotwórstwie.

EN

This article presents vocabulary related to residential house, farm buildings and also with their associated objects (284 words). The material is divided into 5 thematic groups (subgroups are separated in some of them): house definition (specification) and its elements (47 words), equipment and articles (87 words), farm buildings (43 words), household equipment and tools (46 words), actions connected with work in the household (61 words). The analysis of vocabulary shows that common words form the largest group – 127 (45%), while native Polish words constitute 90 lexemes (32%), Ukrainian and/or Russian borrowings – 67 (23%). Synonymic pairs which consist of native Polish words/common words and Ukrainian and/or Russian borrowings are also shown. Notes about word formation are also provided.

Keywords

PL

gwara polska; grupy tematyczne; zapożyczenia; pary/szeregi synonimiczne

EN

Polish dialect; thematic groups; borrowings; synonymic pairs

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2019
• Volume: LXVII
• Pages: 19-36

Contributors

author

Cherniak Viktoriia

• Uniwersytet Warszawski, Wydział „Artes Liberales”

References

• Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona, 2012, Polski językowo-kulturowy obraz domu (cz. I), w: M. Abramowicz, J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 9–46.
• Cherniak Viktoriia, w druku, Świat roślin w gwarze wsi Wójtowce na Podolu na tle innych gwar polskich na Ukrainie, w: E. Solak, B. Todorović , B. Popiołek, red., Słowiańskie przyjemności 3: Wielojęzyczność, Kraków.
• Dejna Karol, 1987, Atlas gwar polskich. Kwestionariusz – notatnik, Zakład Poligraficzny Politechniki Łódzkiej, Łódź.
• Dzięgiel Ewa, 2003, Polszczyzna na Ukrainie. Sytuacja językowa w wybranych wsiach polskich i szlacheckich, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
• Karaś Halina, 1996, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Kozłowska-Doda Jadwiga, 2015, Paniacce „dom” u suczasnaj biełaruskaj mowie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Krawczyk Aleksandra, 2007, Zapożyczenia leksykalne w sytuacji wielojęzyczności. Ukrainizmy i rusycyzmy w gwarze Maćkowiec na Podolu, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Misiak Małgorzata, 2015, Językowy obraz DOMU w etnolekcie łemkowskim. Analiza danych słownikowych, w: J. Konickaja, red., Slavistica Vilnensis, Vilniaus Universitetas, Vilnius, s. 61–73.
• Nepop Lidija, 2004, Łeksyczni osobływosti pol′s′kych howirok na terytoriji Chmiel′nyc′koji ta Żytomyrs′koji obłastej, Wydawnyczo-poligraficznyj centr „Kyjiws'kyj uniwersytet”, Kyjiw.
• Rieger Janusz, 2019, Język polski na Kresach, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Torczyns'ka Natalija, Torczyns'kyj Mychajło, 2008, Słownyk własnych geograficznych nazw Chmiel′nyckoji obłasti, Awist, Chmel'nyc'kyj.
• Tymbrowska Genowefa, Słownictwo mieszkańców Czerwonych Chatek według kwestionariusza Atlasu gwar polskich [komputeropis].
• Walczak Bogdan, 1982, Z zagadnień etymologizacji zapożyczeń romańskich w języku polskim, w: J. Tokarski, red., Język. Teoria – dydaktyka. Materiały V konferencji Młodych Językoznawców – Dydaktyków, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce, s. 172–194.
• Zakhutska Oksana, 2015, Polszczyzna drobnoszlacheckiej wsi Siaberka na Wołyniu. Słownictwo, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Zielińska Anna, 2013, Mowa pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.