Kilka uwag o okolicznościach budowy i formie architektonicznej kościoła Klarysek w Starym Sączu

• Authors: Pajor Piotr
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje próbę nowego spojrzenia na formę architektoniczną kościoła Klarysek w Starym Sączu. W dotychczasowej literaturze budowlę tę uważano najczęściej za przykład oddziaływania na Małopolskę architektury austriackiej, zarówno na poziomie układu przestrzennego, jak i stylu. Wskazywano też jednak na podobieństwo niektórych detali do rozwiązań zastosowanych w katedrze w Krakowie. Więcej wątpliwości budziło datowanie, tym bardziej, że źródła pisane nie są jednoznaczne. Budowę kościoła wzmiankowano w latach 80. XIII w., wkrótce po założeniu klasztoru przez św. Kingę, jednak konsekracja miała miejsce dopiero w roku 1332. Wielu badaczy sądziło więc, że obecna budowla przynajmniej częściowo powstała jeszcze w XIII wieku, później została tylko powiększona. Dodatkiem jeszcze późniejszym miałoby być sklepienie zachodniej części korpusu, ponad którą znajduje się empora zakonna. Analiza form całego kościoła prowadzi jednak do wniosku, że jest on, pomijając przekształcenia nowożytne, budowlą jednorodną i najpewniej powstałą w ciągu jednej akcji budowlanej przed rokiem 1332. Najistotniejsze wnioski można jednak sformułować na podstawie maswerków, w których obficie zastosowano specyficzny motyw trójkąta sferycznego z wpisanym zaostrzonym tróliściem, w pierwszej ćwierci XIV wieku poza Francją powszechnie spotykany właściwie tylko w Nadrenii, zwłaszcza zaś na obszarze wokół Jeziora Bodeńskiego. Podobne motywy obecne są też w katedrze krakowskiej; w obu budowlach zastosowano też bardzo podobne wsporniki i żebra o profilu gruszkowym. W rozważaniach o kościele Klarysek w Starym Sączu należy więc powrócić do tezy o warsztatowym związku tej budowli z katedrą w Krakowie, której twórców także wywodzi się z Górnej Nadrenii. Ponadto wydaje się, że budowla tej klasy nie mogła powstać bez wsparcia Władysława Łokietka i królowej Jadwigi, którzy utrzymywali z klasztorem sądeckim silne związki

• Publisher: Jagiellonian University in Cracow, Institute of History of Art
• Journal: Modus. Prace z historii sztuki
• Year: 2018
• Volume: 18
• Pages: 5-20

Contributors

author

Pajor Piotr

• IHSiK UPJP2