Konstrukcje modalne z czasownikiem chcieć i formą bezosobową chcieć się w wypowiedziach dzieci przedszkolnych

• Authors: Ewa Brzdęk

Title variants

EN

The modal construction with the verb chcieć and the impersonal form chcieć się in the utterances of preschool children

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper is dedicated to the analysis of modal constructions as the modal predicates with the verb chcieć and the impersonal form chcieć się. The analysis also concerns colloquial (conversational) utterances of children five and six years old. The ways in which the children use constructions in the language and text and treat the syntactic, pragmatic and semantic elements of language provide information on the development of their communicative and language competence.

Keywords

PL

modalność wolitywna/woluntatywna/wolicjonalna; konstrukcja modalna; orzeczenie modalne; predykat wolitywny; forma bezosobowa modalności wolitywnej; tekst potoczny; umiejętności konwersacyjne; kompetencja językowa; kompetencja komunikacyjna; wiek przedszkolny

EN

volitional modality; modal construction; modal predicate; volitional predicate; volitional impersonal form; colloquial text; conversational skills; language competence; communicative competence; preschool age

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2013
• Issue: 27
• Pages: 119-138

Dates

published

2013-12-31

Contributors

author

Ewa Brzdęk

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Kraków

References

• Austin J.L., 1993, Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, PWN, Warszawa.
• Awdiejew A., 2007, Gramatyka interakcji werbalnej,Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Awdiejew A., Habrajska G., 2006, Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej, t. 2, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask.
• Bartmiński J., 1990, Językowy obraz świata, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Bartmiński J., Niebrzegowska - Bartmińska S. (red.), 2004, Tekstologia. Część druga, Współczesna Polszczyzna. Wybór opracowań, Lublin.
• Bartnicka B., 1982, Funkcje semantyczno-składniowe bezokolicznika we współczesnej polszczyźnie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• Boniecka B., 1983, Pole gramatyczne jako czynnik spójności tekstu dialogowego, [w:] Tekst i zdanie. Zbiór studiów, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 231–245.
• Boniecka B., 1984, Modalność a illokucja, „Przegląd Humanistyczny” 11/12, 87–99.
• Boniecka B., 1985, Illokucyjne akty mowy a typy wypowiedzi dziecięcych, „Annales UMCS” — Lublin — Polonia, vol. III, 4, 67–87.
• Boniecka B., 1992, Akty działania a akty mowy na materiałach wypowiedzi dziecięcych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Boniecka B., 1995, Pragmatyczne aspekty wypowiedzi dziecięcych,Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Brajerski T., 2004, „Przytoczenie” nie jest kategorią składniową, [w:] Tekstologia. Część druga, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Współczesna Polszczyzna. Wybór opracowań, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 191–210.
• Dobrzyńska T., 1991, Tekst. Próba syntezy, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, 142–183.
• Górny W., 2004, O rozpoznaniu przytoczeń, [w:] Tekstologia. Część druga, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Współczesna Polszczyzna. Wybór opracowań, Lublin, 175–190.
• Grochowski M., 1978, Charakterystyka semantyczna wyrażeń wolitywnych, „Polonica” IV, 83–116.
• Grzegorczykowa R., 1990, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, PWN, Warszawa.
• Jędrzejko E., 2000, Modalność w języku i w tekstach: od gramatyki do stylistyki, [w:] Kategorie pragmatyczne w tekście literackim, red. E. Sławkowa, Wydawnictwo Innowacyjne, Cieszyn, 113–155.
• Jodłowski S., 1971, Istota, granice i formy językowe modalności, [w:] Studia nad częściami mowy, red. S. Jodłowski, PWN, Warszawa, 115–146.
• Krasowicz - Kupis G., 2012, SLI i inne zaburzenia językowe, GWP, Sopot.
• Kryzia W., 2005, Polskie i słoweńskie predykaty modalne o znaczeniu ‘chcieć’, ‘móc’, ‘musieć’, ‘powinien’ na poszerzonym tle słowiańskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Lubaś W., 1988, Potoczność i jej przejawy w tekstach słowiańskich, „Socjolingwistyka” 8, 45–57.
• Morris C.W., 1938, Foundations of the theory of signs, International Encyclopedia of Unified Sciences 1, nr 2, Chicago University Press, Chicago.
• Nęcki Z., 2000, Komunikacja międzyludzka, Antykwa, Kraków.
• Ożdżyński J., 1995, Perspektywa kognitywna w badaniach nad językiem dzieci i młodzieży, [w:] Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, red. J. Ożdżyński, T. Rittel, WSP, Kraków, 32–65.
• Ożóg K., 1990, Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXIII, PWN, Warszawa–Kraków.
• Porayski - Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Porayski - Pomsta J., 2007, Mowa dziecka jako przedmiot badań, „Poradnik Językowy” 8, 3–29.
• Puzynina J., 1974, O modalności w polskich derywatach, [w:] Tekst i język. Problemy semantyczne, red. M.R. Mayenowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 225–233.
• Rittel T., 1985, Kategoria osoby w polskim zdaniu, Warszawa–Kraków.
• Rudek-Data K., 1984, Funkcja tekstotwórcza pytania w dialogu, [w:] Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa 2, red. B. Dunaj, PWN, Kraków, 182–191.
• Warchala J., 1991, Dialog potoczny a tekst, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Wierzbicka A., 1971, Kategoria semantyczna ramy modalnej, [w:] Sesja Naukowa Międzynarodowej Komisji Budowy Gramatycznej Języków Słowiańskich w Krakowie w dniach 3–5 grudnia 1969, red. S. Urbańczyk, Wrocław, 179–182.
• Wierzbicka A., 1972, Semantic primitives, Athenäum-Verl., Frankfurt a. M.
• Wittgenstein L., 1972, Dociekania filozoficzne, PWN, Warszawa.
• Żydek - Bednarczuk U., 1994, Struktura tekstu rozmowy potocznej,Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Identifiers

ISSN

0208-6808