O stopniach naukowych w Polsce Ludowej. Część 2. Organizacja aspirantury naukowej i studiów doktoranckich

• Authors: Wojtczak Krystyna

Title variants

EN

On academic degrees in the Polish People’s Republic. Part 2. Organisation of post-graduate studies (aspirantura) and doctoral studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na przestrzeni lat 1952–1990 aspirantura naukowa i studia doktoranckie stanowiły dwie różne drogi (nie jedyne) prowadzące do uzyskania niższego stopnia naukowego. Droga pierwsza, wzorem rozwiązań państwa radzieckiego, począwszy od 1951 r. wiodła do uzyskania stopnia naukowego kandydata nauk. Droga druga natomiast, z chwilą, wdrożenia w 1958 r. studiów doktoranckich, prowadziła do nabycia stopnia naukowego doktora. I choć rozwiązania z tych lat wielce się różniły, bez wątpienia ich cechą wspólną było wdrożenie rozwiązań służących, po pierwsze, rekrutacji kandydatów do pracy naukowej i badawczej oraz dydaktycznej, po drugie, zapewnieniu otoczeniu społeczno-gospodarczemu kadry o kwalifikacjach wykraczających poza wiedzę uzyskaną w danej dziedzinie nauki w szkole wyższej, po trzecie, zapewnieniu instytucjonalnej opieki naukowej nad przygotowaniem dysertacji na stopień naukowy, po czwarte, zrealizowaniu programu studiów, specjalnie dla tej grupy odbiorców przygotowanych i wdrożonych, po piąte, jasno określonemu statusowi osób przygotowujących rozprawę naukową i warunkom ich wsparcia finansowego i socjalnego. W obu wariantach kształcenia na stopień naukowy rozwiązania prawne cechowała różna stabilność. O ile rozwiązaniom dotyczącym aspirantury naukowej można przypisać walor względnej trwałości, o tyle uwagi tej treści poczynić nie można w odniesieniu do studiów doktoranckich. W badanym okresie zmiany prawne przyjmowane dla studiów doktoranckich dotyczyły w szczególności: określenia celów prowadzenia studiów doktoranckich, form ich prowadzenia (dla zatrudnionych i niezatrudnionych zawodowo), kształtowania warunków dostępu do każdej z tych form kształcenia oraz warunków przebiegu studiów doktoranckich. Temu procesowi odpowiadał także zmieniający się w okresie badanym zakres praw i obowiązków nie tylko osób odbywających studia doktoranckie i ich opiekunów naukowych, ale także organów sprawujących nadzór i kontrolę nad studiami doktoranckimi.

EN

Between 1952–1990 a lower academic degree could be earned in a number of ways, two of which were post graduate studies (aspirantura) and doctoral studies. The organisation of post graduate studies followed the Soviet solution available from 1951. Participants obtained a title of a science candidate. Doctoral studies, implemented in 1958, allowed participants to earn a title of a doctor. The two ways discussed in the paper diff ered signifi cantly but shared a common feature: the solutions which they implemented served fi rstly, to recruit candidates ready to engage in research and academic teaching; secondly, to ensure the social and economic society availability of professionals with qualifications exceeding the knowledge gained at an institution of higher education; thirdly, to provide institutional scientific guardianship to doctoral students working on their dissertations; fourthly, to realise the educational programme prepared for doctoral students who were adequately prepared for post graduate studies; and fifthly, to precisely define the status of scientifi c researchers working on scientific dissertations and to establishthe principles upon which they received fi nancial and social assistance. In both cases, education leading to a scientific degree diff ered in stability. While those regarding aspirantura were largely constant and durable, doctoral studies lacked this durability. The elements which were taken into consideration when examining the latter form of PhD studies included in particular: determination of the purpose of off ering doctoral studies, forms in which doctoral studies were conducted (both for employed and non-employed candidates), recruitment and admission requirements, and the conditions in which the course was conducted. The whole process was also found to be subject to the changing scope of rights and duties of doctoral students, their tutors as well as supervisory bodies responsible for doctoral studies.

Keywords

PL

aspirantura naukowa; studia doktoranckie; warunki przyjęcia i organizacja tych studiów na przestrzeni lat 1951–1990

EN

scientific aspirantura; doctoral studies; recruitment and organisation of doctoral studies between 1951–1990

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2016
• Issue: 2(14)
• Pages: 49-91

Contributors

author

Wojtczak Krystyna

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Wojtczak K., O stopniach naukowych w Polsce Ludowej. Część 1. Niższe stopnie naukowe, „Studia Prawa Publicznego” 2016, nr 1(13).
• Wojtczak K., Prawne determinanty procesu kształcenia w szkołach wyższych w latach 1920–1990 (Część I), „Studia Prawa Publicznego” 2013, nr 4.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2016.2.14.3