Cnoty i relatywizm. Alasdaira MacIntyre’a próba przekroczenia relatywizmu

• Authors: Stanisław Gałkowski

Title variants

EN

Virtues and relativism. Alisdair MacIntyre’s attempt to overcome relativism.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst omawia koncepcję przezwyciężenia relatywizmu wypracowaną przez Alisdaira MacIntyre’a. Jego zdaniem współczesne debaty moralne (toczone przez trzy główne tradycje filozoficzne, do których zalicza tomizm, filozofię postnietzscheańską i tradycję liberalną) cechuje “niewspółmierność i nieprzetłumaczalność stanowisk”, co powoduje, że niemożliwe staje się ich rozstrzygnięcie. Mimo takiego relatywistycznego punktu wyjścia, MacIntyre usiłuje wskazać sposób, w jaki można jednak prowadzić racjonalną debatę pomiędzy skrajnie odmiennymi tradycjami filozoficznym. Wskazuje on, że na podstawie wypracowanej przez siebie koncepcji cnoty (opartej na wcześniejszych koncepcjach osobowości narracyjnej, tradycji i praktyki), że etyka cnót pozostaje najbardziej żywotna, pozwalając na przezwyciężenie na własnym gruncie problemów, które trapią inne tradycje filozoficzne. Ponieważ aktualną wersją etyki cnót jest tomizm, ten też kierunek MacIntyre wskazuje jako najbardziej intelektualnie satysfakcjonujący. Artykuł kończy się omówieniem różnych zarzutów jakie wysuwane przeciw koncepcji MacIntyre’a.

EN

The article considers Alisdair MacIntyre’s suggestion for overcoming relativism. MacIntyre believes that contemporary moral debates (between the three principal philosophical traditions, Thomism, Postnietzschean philosophy, and the liberal tradition) are characterized by an “incommensurability and incommunicability of positions” and are therefore necessarily inconclusive. In spite of this relativistic point of departure, MacIntyre attempts to show how it is nevertheless possible to carry on a rational debate among such radically different philosophical traditions. He points out that thanks to the conception of virtue developed by him (based upon his earlier conceptions of narrative personality, tradition, and practice), the ethics of virtue is the most viable alternative. It provides the conceptual apparatus necessary to overcome the problems that plague other philosophical traditions. Since the current version of the ethics of the virtues is a part of Thomism, MacIntyre points to the latter as the intellectually most satisfying option. The article closes with a discussion of various objections raised against MacIntyre’s conception.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2004
• Issue: 2
• Pages: 1-17

Contributors

author

Stanisław Gałkowski

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Chmielewski [1997] – A. Chmielewski, Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
• Chmielewski [1996] – A Chmielewski, Wprowadzenie. Filozofia moralności Alasdaira MacIntyre’a, w: A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996.
• Coleman [1994] – J. Coleman, MacIntyre and Aquinas, w: After MacIntyre. Critical Perspectives on the Work of Alasdair MacIntyre, red. J. Horton, S. Mendus, Polity Press, Oxford 1994.
• Filek [2001] – J. Filek, Filozofia jako etyka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001.
• Gawkowska [2004] – A. Gawkowska, Biorąc wspólnotę poważnie? Komunitarystyczne krytyki liberalizmu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004.
• Gromadzki [1999] – S. Gromadzki, Odrzucona tradycja, czyli MacIntyre’owskie przeformułowanie filozofii moralności Fryderyka Nietzschego, „Edukacja filozoficzna” (28) 1999.
• Horton, Mendus [1994] – J. Horton, S. Mendus, Alasdair MacIntyre: After Virtue and After, w: After MacIntyre. Critical Perspectives on the Work of Alasdair MacIntyre, red. J. Horton, S. Mendus, Polity Press, Oxford 1994.
• MacIntyre [1999] – A. MacIntyre, How to Seem Virtuous Without Actually Being So, w: Education in Morality, red. J. Mark Halstead i Terence H. McLaughlin, Routledge, London and New York 1999.
• MacIntyre [1998] – A. MacIntyre, Aquinas’s Critique of Education: Against His Own Age, Against Ours, w: Philosophers on Education Historical Perspectives, red. A. Oksenberg- Rorty, Routledge, London and New York 1998.
• MacIntyre [1996] – A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996.
• MacIntyre [1994] – A. MacIntyre, A Partial Response to My Critics, w: After MacIntyre. Critical Perspectives on the Work of Alasdair MacIntyre, red. J. Horton, S. Mendus, Polity Press, Oxford 1994.
• MacIntyre [1990] – A. MacIntyre, Three Rival Versions of Moral Enquiry: Encyclopedia, Genealogy, and Tradition, Duckworth, London 1990.
• MacIntyre [1988] – A. MacIntyre, Whose Justice? Which Rationality?, Notre Dame University Press, Notre Dame 1988.
• Mulhall [1994] – S. Mulhall, Liberalism, Morality and Rationality: MacIntyre, Rawls, and Cavell, w: After MacIntyre. Critical Perspectives on the Work of Alasdair MacIntyre, red. J. Horton, S. Mendus, Polity Press, Oxford 1994.
• Podsiad, Więckowski [1983] – A. Podsiad, Z. Więckowski, Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1983.
• Popper [1993] – K. R. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t.2: Wysoka fala proroctw. Hegel, Marks i następstwa, tłum. H. Krahelska, PWN, Warszawa 1993.
• Rau [1997] – Z. Rau, Jakich obywateli potrzebuje państwo liberalne?, w: Cnoty polityczne – dawniej i obecnie, red. R. Piekarski, GTN, Gdańsk 1997.
• Staniłko [2004] – J. F. Staniłko, Sztuka dociekania jako szkoła cnót. Klasyczne inspiracje filozofii Alasdaira MacIntyre’a, w: Dziedzictwo greckie we współczesnej filozofii politycznej, red. P. Kłoczowski, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2004.
• Szahaj [2000] – A. Szahaj, Jednostka czy wspólnota. Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.2.2004.43