Odniesienia biblijne i ich rola w Bulli kanonizacyjnej św. Jadwigi Śląskiej

• Authors: Grzegorz M. Baran

Title variants

EN

Biblical References and Their Role in the Bulla of the Canonization of Saint Hedwig of Silesia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Oficjalnym dokumentem, na mocy którego św. Jadwiga Śląska została zaliczona przez Kościół katolicki do grona Świętych, jest Bulla wystawiona przez papieża Klemensa IV 26 marca 1267 r. Analizując treść tego dokumentu papieskiego, można zauważyć, że jest on na wskroś przeniknięty duchem biblijnym. Wyrazem tego są liczne odniesienia biblijne w postaci krótkich cytatów, parafraz tekstów Pisma Świętego, metafor biblijnych oraz przywołanych postaci biblijnych. Wszystkie te odniesienia biblijne posłużyły autorowi Bulli, aby przedstawić duchową sylwetkę św. Jadwigi oraz jej rolę jako Świętej, która oręduje w niebie za żyjącymi jeszcze na ziemi. W świetle Bulli św. Jadwiga jawi się jako kobieta, której życie było mocno oparte na fundamencie biblijnym.

EN

The Bulla issued by Clement IV on 26 March 1267 is the official document in which Saint Hedwig of Silesia was declared a Saint of the Catholic Church. An analysis of the papal document reveals that it is permeated with biblical spirit. This is manifested by numerous biblical references in the form of short citations, paraphrases of the excerpts from the Holy Scripture, biblical metaphors and mentions of biblical characters. The author of the Bulla used all those biblical references to outline the spiritual profile of Saint Hedwig and describe her role as a Saint who intercedes in Heavens for those who live on Earth. In the light of the Bulla, Saint Hedwig appears as a woman whose life was firmly grounded in the biblical foundations.

Keywords

PL

św. Jadwiga Śląska; motywy biblijne; kanonizacja

EN

St. Hedwig of Silesia; biblical motifs; canonization

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2017
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 91-124

Contributors

author

Grzegorz M. Baran

• Katedra Historii Kultury Intelektualnej w Instytucie Kulturoznawstwa na Wydziale Filozofii KUL

References

• Aune, David E. Revelation 6–16 (WBC 52B). Dallas: Word Books, Publisher, 1998.
• Araszczuk, Stanisław. „Duchowość św. Jadwigi Śląskiej w świetle formularza mszalnego na obchód liturgiczny ku jej czci”. W: Servus Sanctae Hedvigis Fidelis. Księga dedykowana Księdzu Antoniemu Kiełbasie SDS, red. Józef Swastek i Michał Piela, 341–353. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny, 2011.
• Audusseau, Jean, i Pierre Grelot. „Babel-Babilon”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 61–63. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Auvray, Philippe, i Pierre Grelot. Bojaźń Boża. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 89–92. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Baran, Grzegorz M., i Paweł Nowak. Święta Jadwiga Śląska — patronka dębickiego grodu. Dębica: Wydawnictwo „Millenium”, 2015.
• Barrett, Charles Kingsley. The Gospel according to St John. An Introduction with Commentary and Notes on the Greek Text. London: SPCK, 1976.
• Becquet, Gilles. „Wonności”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 1072–1073. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599 r. Transkrypcja typu „B” oryginalnego tekstu z XVI w. i wstępy ks. Janusz Frankowski (PSP). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 1999.
• Bulla kanonizacyjna św. Jadwigi Śląskiej (tekst łaciński, wydanie krytyczne), W: Schlesisches Urkundenbuch. Bd. 4, 1267–1281 im Auftr. der Historischen Kommission für Schlesien, nr 15, red. Heinrich Appelt i Josef Joachim Menzel, oprac. Winfried Irgang, 18–23. Köln, Wien: Böhlau Verlag, 1988.
• Bulla kanonizacyjna św. Jadwigi Śląskiej, Wprowadzenie i przekład Stanisław Rosik, red. Władysław Bochenek. Legnica: Drukarnia-wydawnictwo, Tomasz Kuliński, 2014.
• Bush, Frederic W. Ruth, Esther (WBC 9). Dallas: Word Books, Publisher, 1996.
• Campbell, Edward F. Ruth. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 7). Garden City, New York: Doubleday & Company, Inc., 1975.
• Davidson Kelly, John Norman. Encyklopedia papieży, przeł. i uzup. Tadeusz Szafrański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
• Dąbrowski, Eugeniusz. Listy do Koryntian. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT VIII). Poznań: Pallottinum, 1965.
• Erickson, Richard J. „Ciało II (gr. sarx). W: Słownik teologii św. Pawła (PSB), red. wyd. ang. Gerald F. Hawthorne, Ralph P. Martin, Daniel G. Reid, red. wyd. pol. Krzysztof Bardski, tłum. Laura Canghelaris et al., 125–129. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2010.
• Feuillet, André, i Pierre Grelot. Światło i ciemności. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 958–963. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Flis, Jan. List do Filipian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT XI). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2011.
• Gryglewicz, Feliks. Listy katolickie. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT XI). Poznań: Pallottinum, 1959.
• Hałas, Stanisław. Pierwszy List św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT XVII). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2007.
• Hauck, Friedrich. „μαργαρίτης”. W: Theological Dictionary of the New Testament, t. IV, red. Gerhard Kittel i Geoffrey William Bromiley, 472–273. Grand Rapids (Mich.): WM. B. Eerdmans, 1967.
• Homerski, Józef. Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT III/1). Poznań, Warszawa: Pallottinum, 1979.
• Jankowski, Augustyn. Apokalipsa świętego Jana. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT XII). Poznań: Pallottinum, 1959.
• Jougan, Alojzy. Słownik kościelny łacińsko-polski. Poznań, Warszawa, Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1958.
• Kakowski, Aleksander. „Bulla”. W: Podręczna Encyklopedia Kościelna, red. Stanisław Gall, Zygmunt Chełmicki, Józef Archutowski i Roman Archutowski, t. V–VI, 213–214. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1905.
• Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 2002.
• Kiełbasa, Antoni. Święta Jadwiga Śląska jako wychowawczyni własnych dzieci i swoich wnuków. Trzebnica: [bez wydawcy], 1994.
• Kiełbasa, Antoni. Jadwiga Śląska (Wielcy Ludzie Kościoła). Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004.
• Knowles, M. David, i Dimitri Obolensky. Historia Kościoła, t. 2: 600–1500, przeł. Ryszard Turzyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988.
• Koehler, Ludwig, Walter Baumgartner i Johann Jakob Stamm. Wielki słownik hebrajsko- polski i aramejsko-polski, t. I–II (PSB), red. wyd. pol. Przemysław Dec. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2008.
• Korpanty, Józef. Słowik łacińsko-polski, t. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2001–2003.
• Kreitzer, Larry J. „Ciało I (gr. sōma)”. W: Słownik teologii św. Pawła (PSB), red. wyd. ang. Gerald F. Hawthorne, Ralph P. Martin, Daniel G. Reid, red. wyd. pol. Krzysztof Bardski, tłum. Laura Canghelaris et al., 120–125. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2010.
• Langkammer, Hugolin. Pierwszy i Drugi List do Koryntian. Tłumaczenie, wstęp i komentarz (BL). Lublin: RW KUL, 1998.
• Langkammer, Hugolin. Apokalipsa. Tłumaczenie, komentarz i miejsca paralelne, J. Klinkowski, Zagadnienia wstępne i Bibliografia (BL). Lublin: Wydawnictwo KUL, 2010.
• Leaney, A.R.C. „Bojaźń”, tłum. T. Kowalska. W: Słownik wiedzy biblijnej, red. Bruce Manning Metzger i Michael David Coogan, red. wyd. pol. Paweł Pachciarek et al., 72–73. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 1996.
• Legenda świętej Jadwigi, tłum. Andrzej Jochelson i Maria W. Gogolewska; przyg. do druku Józef Pater. Wrocław: Studio Wydawniczo-poligraficzne „Tart”, 1993.
• Lekcjonarz Mszalny. Tom VI. Czytania w Mszach o Świętych, Poznań: Pallottinum, 2004.
• Lesquivit, Colomban, i Pierre Grelot. „Świat”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 953–958. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Łach, Stanisław. Księga Kapłańska. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz — ekskursy (PŚST II/1). Poznań, Warszawa: Pallottinum, 1970.
• Marshall, I. Howard. The Epistles of John (NICNT). Grand Rapids: W.B. Eerdmans Publishing Co., 1984.
• Martyrologium Romanum. Ex Decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II Instauratum Auctoritate Ioannis Pauli PP II Promulgatum. Editio Typica. Typis Polyglottis Vaticanis, 2001.
• Mędala, Stanisław. Ewangelia według Świętego Jana. Część 2. Rozdz. 13–21. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT IV/2). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2010.
• Mickiewicz, Franciszek. Ewangelia według Świętego Łukasza. Rozdz. 1–11. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT III/1). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2011.
• Murphy, Roland E. Proverbs (WBC 22). Nashville: Thomas Nelson, cop. 1998.
• Paciorek, Antoni. Ewangelia według Świętego Mateusza. Część 1. Rozdz. 1–13. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT I/1). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2005.
• Pater, Józef. „Wartość historyczna Żywota większego świętej Jadwigi”. W: Księga Jadwiżańska. Międzynarodowe Sympozjum Naukowe „Święta Jadwiga w dziejach i kulturze Śląska”. Wrocław-Trzebnica 21–23 września 1993 roku, red. Kazimierz Bobowski et al., 177–187. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.
• Plezia, Marian. Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce. Tom I, Wrocław, Kraków, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1953–1958.
• Plezia, Marian. Słownik łacińsko-polski, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
• Potocki, Stanisław. „Księgi mądrościowe ST. Pieśni nad pieśniami”, w: Wstęp do Starego Testamentu, red. Lech Stachowiak, 455–464. Poznań: Pallottinum, 1990.
• Potocki, Stanisław. Księga Przysłów. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz — ekskursy (PŚST VIII/1), Poznań: Pallottinum, 2008.
• Rambiert-Kwaśniewska, Anna. „Walcz w dobrych zawodach o wiarę” (1Tm 6,12a). Relektura metaforyki sportowej w Listach Proto- i deutropawłowych (Bibliotheca Biblica). Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM, 2014.
• Romaniuk, Kazimierz. List do Rzymian. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT VI/1). Poznań, Warszawa: Pallottinum, 1978.
• Rosik, Mariusz. Pierwszy List do Koryntian. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (NKB NT VII). Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2009.
• Ryken, Leland, Jim Wilhoit i Tremper Longman III. Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym (PSB). Tłum. Zbigniew Kościuk. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 1998.
• Słapek, Dariusz. Sport i widowiska w świecie antycznym. Kraków, Warszawa: Wydawnictwo „Homini”, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010.
• Stachowiak, Lech. Ewangelia według św. Jana. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT IV). Poznań: Pallottinum, 1975.
• Stępień, Jan. Listy do Tesaloniczan i Pasterskie. Wstęp — przekład z oryginału — komentarz (PŚNT IX). Poznań, Warszawa: Pallottinum, 1979.
• Viard, André Alphonse, i Jean Duplacy. „Pośrednik”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, tłum. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 733–739. Poznań: Pallottinum, 1994.
• Vita s. Hedwigis (legenda maior). W: Monumenta Poloniae Historica. Pomniki Dziejowe Polski, t. IV, wyd. Aleksander Semkowicz, 510–633. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1884.
• Wajda, Anna Maria. „Symbolika militarna w corpus Paulinum”. Studia Peopoliensia 6 (2013): 73–88.
• Wajda, Anna Maria. Szkice z biblijnego zwierzyńca. Kraków: Wydawnictwo „Petrus”, 2016.
• Widła, Bogusław. Słownik Antropologii Nowego Testamentu (PSB). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2003
• Wójcik, Walenty. „Bulla”. W: Encyklopedia Katolicka, t. II, 1192–1194. Lublin: TN KUL, 1989.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2017.8.1-5