Subiektywne oceny dobrobytu ekonomicznego w gospodarstwach domowych w świetle modelowania dyskryminacyjnego

• Authors: Kasprzyk Beata

Title variants

EN

Subjective Assessments of Economic Well-being in Households in the Light of Discrimination Modelling

RU

Субъективные оценки экономического благополучия в домашних хозяйствах

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem artykułu było wyznaczenie i stestowanie modelu dyskryminacyjnego jako narzędzia pomocnego w analizie empirycznej dobrobytu ekonomicznego w zakresie subiektywnej oceny dotyczącej sytuacji fi nansowej i sposobów gospodarowania pieniędzmi w gospodarstwach domowych. Na podstawie danych ankietowych (z woj. podkarpackiego w 2012 r.) wyznaczono model dyskryminujący wskazujący, że istnieją istotne różnice pomiędzy gospodarstwami domowymi w zakresie subiektywnych ocen własnej sytuacji fi nansowej i sposobów gospodarowania budżetem domowym. Ważnymi cechami różnicującymi okazały się czynniki o charakterze ekonomicznym, społecznym i demografi cznym. Mocnymi predyktorami były także subiektywne sądy co do poziomu życia, zadowolenia z płac czy satysfakcji z osiągniętej jakości życia. Empiryczny model dyskryminacyjny stanowi innowacyjną próbę w badaniach dobrobytu. Uwzględnia on czynniki ekonomiczne, ale także czynniki psychologiczne, istotne w subiektywnym postrzeganiu dobrobytu ekonomicznego.

EN

The main aim of the paper was to construct and test a discrimination model as a tool helpful in the empirical analysis of economic well-being, as regards subjective assessments of the fi nancial status and budget management in households. The author has developed and estimated a discrimination model (based on 2012 survey data from a South-Eastern region of Poland), which evidences signifi cant differences between households as regards their subjective assessments of own fi nancial situation and the ways of budget management. Important differentiating factors are economic, social and demographic characteristics. Subjective judgements as to the living standard, remuneration or quality of life are also strong predictors. The empirical discrimination model applied to well-being evaluation is an innovative attempt. The model includes, apart from economic factors, also psychological factors, very important in people’s perception of economic well-being.

RU

Главная цель статьи состоит в том, чтобы обозначить и протестировать дискриминантную мо- дель в качестве инструмента поддержки эмпирического анализа экономического благополучия. Благополучие рассматривается здесь как субъективная оценка имеющегося финансового положения и способов распоряжения деньгами в домашних хозяйствах. На основании анкетных данных, полученных в Прикарпатском воеводстве за 2012 г., была обозначена дискриминантная модель, согласно которой имеются существенные различия между домашними хозяйствами в плане субъективных оценок собственной финансовой ситуации и способов использования домашне- го бюджета. Важными чертами дифференцирования оказались факторы экономического, соци- ального и демографического характера. Сильными предикаторами были также субъективные суждения относительно уровня жизни, удовлетворения зарплатой или достигнутым качеством жизни. Эмпирическую дискриминантную модель можно рассматривать как инновационную попытку в области исследования благополучия. Она учитывает не только экономические, но и психологические факторы, имеющие существенное значение при субъективном восприятии экономического благополучия.

Keywords

EN

economic well-being; subjective welfare assessments; households; discrimination analysis

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 233-250

Contributors

author

Kasprzyk Beata

• Dr Beata Kasprzyk – Wydział Ekonomii, Uniwersytet Rzeszowski

References

• Badora B., Oceny i prognozy materialnych warunków życia Polaków, CBOS, Warszawa 2013; http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_046_13.PDF.
• Blaug M., Methodology of Economics. Or How Economists Explain, Cambridge University Press, Cambridge 1992.
• Blaug M., Metodologia ekonomii, PWN, Warszawa 1995.
• Budżety gospodarstw domowych w 2012 r., „Informacje i opracowania statystyczne”, GUS, Warszawa 2013.
• Czarny B., Pozytywizm i falsyfi kacjonizm a sądy wartościujące w ekonomii, SGH, Warszawa 2004.
• Czarny B., Spory o naturę ekonomii dobrobytu we współczesnej metodologii ekonomii, „Ekonomia” 2011, nr 27, Warszawa.
• D’Ambrosio C., Frick J., Income Satisfaction and Relative Deprivation: An Empirical Link, „Social Indicators Research” 2007, nr 81(3).
• Dudek H., Subjective Aspects of Economic Poverty – Ordered Response Model Approach, w: Quality of Life Improvement through Social Cohesion, red. W. Ostasiewicz, „Research Papers of Wrocław University of Economics” 2009, nr 73.
• Easterlin R.A., Will Raising the Incomes of All Increase the Happiness of All?, „Journal of Economic Behavior & Organization” 1995, nr 27.
• Ferrer-i-Carbonell A., Van Praag B., Income Satisfaction Inequality and Its Causes, „The Journal of Economic Inequality” 2003, nr 1(2).
• Fisher R., The Use of Multiple Measurements in Taxonomic Problems, „Annals of Eugenics” 1936, nr 7.
• Flik R.J., Van Praag B.M.S., Subjective Poverty Line Defi nitions, „The Economist” 1992, nr 139.
• Gatnar E., Symboliczne metody klasyfi kacji danych, PWN, Warszawa 1998.
• Hand D.J., Discrimination and Classifi cation, John Wiley&Sons Inc, New York, 1981.
• Hennipman P., Normative or Positive: Mishan’s Half-Way House, „De Economist” 1984, nr 1.
• Huberty C.J., Applied Discriminant Analysis, John Wiley&Sons, New York 1994.
• Johnson R.A., Wichern D.W., Applied Multivariate Statistical Analysis, Prentice-Hall, New Jersey 1992.
• Kapteyn A., A Theory of Preference Formation (maszynopis niepublikowany), Leyden Univesity, Leyden 1977.
• Kasprzyk B., Uproszczone funkcje dobrobytu społecznego – aspekty teoretyczne i empiryczne, „Ekonomista” 2010, nr 1.
• Kasprzyk B., Wybrane aspekty oceny dobrobytu ekonomicznego i jakości życia (ujęcie regionalne – Podkarpacie), Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2013.
• Keynes J.N., The Scope and Method of Political Economy, Macmillan & Co., London, 1891.
• Kordos J., Podstawowe badania społeczne statystyki publicznej w Polsce, w: Statystyka społeczna, red. T. Panek, PWE, Warszawa 2007.
• Kot S.M., Ekonometryczne modele dobrobytu, PWN, Warszawa–Kraków 2000.
• Kowal J., Metody statystyczne w badaniach sondażowych rynku, PWN, Warszawa–Wrocław 1998.
• Liberda B., Pęczkowski M., Gucwa-Leśny E., How Do We Value Our Income from Which We Save?, University of Warsaw, Faculty of Economic Sciences, Working Papers, 2011, nr 3(43).
• Metodologia badania budżetów gospodarstw domowych, GUS, Warszawa 2011.
• Mishan E.J., Welfare Criteria: Concluding Comments, „De Economist” 1984, nr 132(2).
• Morrison D.F., Wielowymiarowa analiza statystyczna, PWN, Warszawa 1990.
• Ng Y.K., Welfare Economics: Introduction and Development of Basic Concepts, Macmillan, London 1992.
• Norusis M.J., SPSS Proffesional Statistics 6.1, SPSS, Chicago 1994.
• Ostasiewicz W., Statystyczne metody analizy danych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 1998.
• Panek T., Ubóstwo i nierówności, w: Statystyka społeczna, red. T. Panek, PWE, Warszawa 2007.
• Pareto V., Manuel d’ekonomie politiqe, Marcel Giard, Paris 1927.
• Podolec B., Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania sytuacji materialnej gospodarstw domowych, w: Statystyka społeczna – dokonania, szanse, perspektywy, Biblioteka Wiadomości Statystycznych, t. 57, GUS, Warszawa 2008.
• Radkiewicz P., Analiza dyskryminacyjna. Podstawowe założenia i zastosowania w badaniach społecznych, Wyd. Naukowe Scholar, „Psychologia społeczna” 2010, tom 5, nr 4(15).
• Rószkiewicz M., Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2002.
• Rusnak Z., Statystyczna analiza dobrobytu ekonomicznego gospodarstw domowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2007.
• Sen A.K., Choice, Welfare, and Measurement, MIT Press, Cambridge 1982.
• Stanovnik T., Verbič M., Analysis of Subjective Economic Well-being in Slovenia, „Eastern European Economics” 2006, nr 44(3).
• Sytuacja gospodarstw domowych w 2012 w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, GUS, Warszawa 2012; http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/WZ_sytuacja_gosp_dom_2012.pdf.
• Van Praag B.M.S., Individual Welfare Function and Consumer Behavior: A Theory of Rational Irrationality, North Holland, Amsterdam 1968.
• Van Praag B.M.S., Kapteyn A., Further Evidence on the Individual Welfare Function of Income: An Empirical Investigation in The Netherlands, „European Economic Review” 1973, nr 4.
• Van Praag B.M.S., The Perception of Welfare Inequality, „European Economic Review” 1977, nr 10.
• Van Praag B.M.S., The Welfare Function of Income in Belgium: An Empirical Investigation, „European Economic Review” 1971, nr 2.