Modele chrystianizacji ludów basenu Morza Bałtyckiego – podobieństwa i różnice

• Authors: Grzegorz Wejman

Title variants

EN

Christianization models of the Baltic Sea peoples- similarities and differences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Misje to ewangelizacyjna działalność Kościoła wśród niechrześcijan (ad gentes), wynikająca z woli i polecenia Jezusa Chrystusa, wyrażona w nakazie misyjnym. Najpierw objęły one Europę. Chrystianizacja ludów Morza Bałtyckiego trwała ok. 600 lat. Rozpoczęła się na początku IX, a zakończyła się na początku XV w. Objęła ona plemiona germańskie – głównie Danię i Szwecję; plemiona i narody słowiańskie – Polskę, a głównie Pomorze oraz plemiona połabskie, a głównie Obodrzyców i Wieletów oraz narody bałtyckie – Prusów, Łotyszy, Estończyków, Finów oraz Litwinów i Żmudzinów. Misjonarze szli na te ziemie z orężem miecza, ale przede wszystkim Słowa Bożego; szli duchowni – zakonni i diecezjalni, kapłani oraz biskupi, a także ludzie świeccy: książęta oraz królowie. Wspólny cel, mimo różnych metod, niestety nieraz kontrowersyjnych, spowodował, że teren Morza Bałtyckiego, ostatni basen pogaństwa, szczęśliwie został przyjęty w orbitę wiary chrześcijańskiej. Chrystianizacja ludów Morza Bałtyckiego, miała różne oblicza; zarówno pełnej ewangelicznej gorliwości, jak i politycznego podboju. Oczekiwany sukces nastąpił, niemniej szkoda, że nieraz pozostawił po sobie ból i rozgoryczenie.

EN

This mission of the Church's evangelizing activity among non-Christians (ad gentes), resulting from the will and command of Jesus Christ, expressed in the warrant missionary. First, they covered Europe. Christianization the Baltic Sea peoples lasted approx. 600 years. Began in early 9th , and ended in the early 15th century. It covered the Germanic tribes - mainly Denmark and Sweden; Slavic tribes and nations - Poland, mainly Western and Polabian tribes, mainly Obodrites and Veleti and Baltic nations - Prussians, Latvians, Estonians, Finns and Lithuanians and Samogitians. The missionaries went to the land with the sword, but most of all with the Word of God; clergy , religious and diocesan priests and bishops, lay people, princes and kings – everyone took part in the mission. Common goal, despite the different methods, but sometimes controversial, meant that the area of the Baltic Sea, the last pool of paganism, happily, was adopted into the orbit of the Christian faith. Christianization the Baltic Sea peoples, have different faces; both full of evangelical zeal and political conquest. The expected success came, but a shame that sometimes left behind the pain and bitterness.

Keywords

PL

misje; biskupi; Skandynawia; Słowianie; zakony; książęta

EN

missions; bishops; Scandinavia; the Slavs; convents; princes

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu
• Journal: Studia Paradyskie
• Year: 2014
• Issue: 24
• Pages: 247-260

Contributors

author

Grzegorz Wejman

• Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego

References

• Codex Pomeraniae Diplomaticus, Greifswald 1843-1862, I, nr 16.
• Gall Anonim, Kronika polska, przełożył Grodecki R., Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989.
• Helmolda Kronika Słowian, Matuszewski J. [tłum.], Strzelczyk J. [wstęp i komentarz], Warszawa 1974.
• Sancti Ottonis Episcopi Babenbergensis Vita Priefligensis, Wikarjak J. [wyd.], MPH seria 2 t. 7 cz. 1 Warszawa 1966, II, 20.
• Saxonis, Gesta Danorum, Olrik J. i Raeder H. [wyd.], t. 1, Hauniae 1931.
• Thitmar, Kronika, Jedlicki M. Z. [z łac. przetłumaczył, wstępem poprzedził i komentarzem opatrzył], Poznań 1953.
• Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 2, Średniowieczne, Warszawa 1987.
• Banaszak M., O początkach biskupstwa poznańskiego dyskusyjnie, Poznań 2002.
• Holzapfel H., Reinbern, pierwszy biskup Pomorza, [w:] Jeż I. [red.], W 1000-lecie powstania biskupstwa w Kołobrzegu, Koszalin 2000, s. 13-46.
• Kossak Z., Szatkowski Z., Troja Północy, Warszawa 1986.
• Kumor B., Europa. III. Kościół katolicki, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 4, Lublin 1985, kol. 1328-1330.
• Kumor B., Finlandia. Dzieje Kościoła. Chrystianizacja, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 283-284.
• Kumor B., Historia Kościoła w Polsce, t. 1, Poznań 1974.
• Lossowski P., Modzelewska B., Litwa. Kościół katolicki, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 10, kol. 1242-1243.
• Manteuffel T., Historia Powszechna, Średniowiecze, Warszawa 1978.
• Mielczarski S., Działalność misyjna Wojciecha i Ottona, „Studia Gdańskie”, t. IX, (1993), s. 61-75.
• Moszyński L., Przedchrześcijańska religia Słowian na Pomorzu na tle ogólnosłowiańskim, „Studia Gdańskie”, t. IX, (1993), s. 11-45.
• Nowacki J., Początki biskupstwa poznańskiego, Poznań 2000.
• Rębkowski M., Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne, Szczecin 2007.
• Rosik S., Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Wrocław 2010.
• Rymar E., Święta Studnia czyli Misyjne dzieło patrona Pyrzyc św. Ottona biskupa bamberskiego i pamięci o nim poprzez wieki, Pyrzyce 2006.
• Steckiewicz J., Kościół katolicki w obwodzie kaliningradzkim w latach 1945-2009, Kraków 2013.
• Stopniak F. i Weiss A., Dania, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 3, Lublin 1985, kol. 993-994.
• Weiss A., Biskupstwa bezpośrednio zależne od Stolicy Apostolskiej w średniowiecznej Europie, Lublin 1992.
• Wejman G. [red.], Święty Otton z Bambergu – Ewangelizator Pomorza. Jego kult do czasów współczesnych, „Studia i Rozprawy” nr 2, Szczecin 2004.