Antyfederaliści a republikanci. Amerykańska i polska retoryka republikańska u schyłku XVIII wieku

• Authors: Lis Rafał

Title variants

EN

The anti‑federalists and republikanci (republicans). The American and Polish republican rhetoric at the end of the Eighteenth Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The purpose of the article is to compare the republican rhetoric of the American anti‑federalists and the Polish noble (the szlachta’s) republicans from the turn of the 80’s and 90’s of the Eighteenth Century (the time of the Polish Four Years Seym in 1788‑1792 and the American constitutional debates in 1787‑1790). It turns out that both such wide apart groups, representing different social backgrounds and viewpoints could use surprisingly similar methods of political argumentation. To that end the author cites the voices of numerous American and Polish pamphleteers, such as – above all – “Centinel”, “Philadeplphiensis”, “Farmer”, “Cato”, Patrick Henry and Adam Rzewuski, Wojciech Turski, Seweryn Rzewuski, Leonard Olizar and Dyzma Bończa Tomaszewski. The main resemblance of reasoning may be found in the way they warned against monarchy or despotism. Revealing a typical republican obsession of losing liberty, they were prone to identify those threats in almost every effort to strengthen a central government. Interestingly, both American and Polish critics of the reforms refused to accept that such an “energetic” or “active” government is absolutely necessary in order to avoid anarchy and resist foreign invasions. In that respect they believed (in Poland being even inspired by Rousseau) that the true republic can be only built on the virtues of fellow‑citizens – the love of liberty, civic brotherhood and patriotism. To revive those ideals, they eagerly recalled the legends of the ancient republican heroes. Whereas, to oppose the constitutional values of the reformers they were often (mainly in America) setting the example of contemporary Switzerland. Due to the proposed comparison one can easily come to the conclusion that republicanism was a doctrine of a considerably wide range of application possibilities. It is not surprising that in spite of the fact that the American authors were generally democrats, sometimes even of the most radical provenience, whereas the Polish noble republicans were frequently the opponents of the social reforms (with some exceptions), both of them were truly convinced they are almost the last defenders of the republic, liberty and – symptomatically enough – civic equality.

Keywords

EN

republican rhetoric; antifederalists; republicans; political thought of the 18th Century

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2014
• Issue: 2(28)
• Pages: 297-319

Contributors

author

Lis Rafał

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• The Anti‑Federalist Papers, red. M. Borden, Ann Arbor 1965.
• Anti‑Federalist Papers and the Constitutional Convention Debates, red. R. Ketcham, New York 2003.
• The Antifederalists, red. C. M. Kenyon, Indianapolis 1966.
• The Complete Anti‑Federalist, red. H. Storing, t. 1‑6, Chicago 1981.
• Cornell S., The Other Founders. Anti‑Federalism and the Dissenting Tradition in America, 1788‑1828, Chapel Hill 1999.
• Dame F. W., Jean‑Jacques Rousseau and Political Literature in Colonial America, Lewiston 1996.
• Duncan Ch. M., The Anti‑Federalists and Early American Political Thought, DeKalb 1995.
• Grześkowiak‑Krwawicz A., O formę rządu czy rząd dusz? Publicystyka polityczna Sejmu Czteroletniego, Warszawa 2000.
• Grześkowiak‑Krwawicz A., Obce wzory ustrojowe w dyskusjach publicystycznych Sejmu Czteroletniego, [w:] Sejm Czteroletni i jego tradycje, red. J. Kowecki, Warszawa 1991.
• Haiman M., The Fall of Poland in Contemporary American Opinion, Chicago 1935.
• Jensen M., The Idea of a National Government during the American Revolution [przedruk z „Political Science Quarterly” 1943, Vol. 58, nr 3], [w:] Essays on the Making of the Constitution, red. L. W. Levy, New York–Oxford 1987.
• Kraushar A., Albert Sarmata – Wojciech Turski, „Kwartalnik Historyczny” 1899, R. 13.
• Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788‑1792). Studium historyczno‑prawne, Wrocław 1951.
• Libiszowska Z., Problematyka amerykańska w publicystyce Sejmu Czteroletniego i sprawy polskie w opinii publicznej Stanów Zjednoczonych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1: Nauki Humanistyczno‑Społeczne” 1966, z. 45.
• Locke J., Dwa traktaty o rządzie, przeł. Z. Rau, Warszawa 1992, Biblioteka Klasyków Filozofii.
• [Łobarzewski I.], Zaszczyt wolności polskiej angielskiej wyrównujący, z uwagami do tego stosownymi, i opisem rządu angielskiego, Warszawa 1789.
• Main J. T., The Antifederalists. Critics of the Constitution, 1781‑1788, Chapel Hill 1989.
• Michalski J., Rousseau i sarmacki republikanizm, Warszawa 1977.
• Michalski J., Z problematyki republikańskiego nurtu w polskiej reformatorskiej myśli politycznej XVIII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1983, R. 90.
• Monteskiusz, O duchu praw, przeł. T. Boy‑Żeleński, Kraków 2003, Wielkie Dzieła Filozoficzne.
• Montesquieu’s Science of Politics. Essays on the Spirit of Law, red. D. W. Carrithers, M. A. Mosher, P. A. Rahe, Lanham 2001.
• [Olizar L. W.], Do publiczności jakie korzyści da przy wolnej z familii elekcyi sukcesyja w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz i projekt poprawy elekcyi, przez kijowianina, [Studenica 1790].
• Pocock J. G. A., The Machiavellian Moment. Florentine Political Thought and the Atlantic
• Republican Tradition, Princeton 1975.
• Próchnik A., Demokracja kościuszkowska, Lwów 1920.
• Quinn F., Wstęp, [w:] Eseje polityczne federalistów, oprac. F. Quinn, przeł. B. Czarska, Kraków–Warszawa 1999, Demokracja – Filozofia i Praktyka.
• Rostworowski E., Korespondencja Szczęsnego Potockiego z Sewerynem Rzewuskim z lat 1788‑1796, „Przegląd Historyczny” 1954, t. 45.
• Rostworowski E., „Marzenie dobrego obywatela”, czyli królewski projekt Konstytucji, [w:] E. Rostworowski, Legendy i fakty XVIII w., Warszawa 1963.
• Rousseau J.‑J., Umowa społeczna oraz Uwagi o rządzie polskim; Przedmowa do Narcyza; List o widowiskach; List o opatrzności; Listy moralne; List do arcybiskupa de Beaumont; Listy do Malesherbesa, przeł. B. Baczko [i in.], oprac. B. Baczko, Warszawa 1966, Biblioteka Klasyków Filozofii.
• Rzewuski A. W., O formie rządu republikańskiego, Kraków 2008, Biblioteka Klasyki Polskiej Myśli Politycznej, t. 23.
• Rzewuski S., O sukcesyi tronu w Polszcze rzecz krótka, [Warszawa 1789].
• Siemers D. J., Ratifying the Republic. Antifederalists and Federalists in Constitutional Time, Stanford 2002.
• Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kraków 1897 [repr. Poznań 2006].
• Spurlin P. M., The French Enlightenment in America. Essays on the Time of the Founding Fathers, Athens (Ga.) 1984.
• Storing H., What the Anti‑Federalists Were For. The Political Thought of the Opponents of the Constitution, Chicago–London 1981.
• [Taszycki G. (?)], Projekt wiecznego bezkrólewia w roku 1790 pierwszy raz przez pewnego do druku podany, a teraz odnowiony, Warszawa 1831.
• Tazbir J., Studia nad kulturą staropolską, Kraków 2001, Klasycy Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej. Prace wybrane / Janusz Tazbir, t. 4.
• Turski W., Myśli o królach, o sukcesyi, o przeszłym i przyszłym rządzie, Warszawa 1790.
• Turski W., Odpowiedź na dzieło ks. Hugona Kołłątaja referendarza W. Ks. Lit. Uwagi nad pismem etc., Warszawa 1790.
• Walicki A., Idea narodu w polskiej myśli oświeceniowej, Warszawa 2000, Renesans i Reformacja. Studia z Historii Filozofii i Idei, t. 21.
• Za czy przeciw Ustawie Rządowej. Walka publicystyczna o Konstytucję 3 Maja. Antologia, oprac. A. Grześkowiak‑Krwawicz, Warszawa 1992.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.11.2014.28.13