Obraz Kościoła koszalińsko-kołobrzeskiego na łamach „Głosu Pomorza” i „Głosu Koszalińskiego” w latach 1972–1989

• Authors: Rybak Andrzej

Title variants

EN

Picture of the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Church in the relations of the “Głos Pomorza” and “Głos Koszaliński”, 1972–1989

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dzięki decyzji papieża Pawła VI z 28 czerwca 1972 r., zawartej w bulli Episcoporum Poloniae coetus, powstała, między innymi diecezjami polskimi, cały czas zmieniająca się do dzisiaj diecezja koszalińsko-kołobrzeska. Ustanowienie papieską bullą diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej potraktowano jako sukces wieloletniej polityki władz, a przekazanie Kościołowi obiektów sakralnych na Ziemiach Odzyskanych jako dobrą wolę tych władz. Ale już informacje o organizowaniu diecezji i ingresie biskupa I. Jeża były napisane lakonicznie, mniejszym drukiem i na dole drugiej strony gazety. Do lat 80. XX w. informacji o Kościele diecezjalnym było bardzo mało. Po wprowadzeniu stanu wojennego Kościół stanął w obronie internowanych, organizował pomoc żywnościową i medyczną oraz odprawiał „Msze za Ojczyznę”, co było „solą w oku u rządzących”. W tym czasie Kościół otrzymywał od administracji lokalnej pozwolenia na budowę świątyń, salek katechetycznych, plebanii, a szczególnie diecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Wilkowie pod Koszalinem. Wykonywano również wiele remontów, z których w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej najważniejszy był remont konkatedry w Kołobrzegu. Większość remontów była finansowana ze składek wiernych. W połowie lat 80. XX w. o Kościele diecezjalnym pisano w prasie lokalnej częściej i znacznie więcej. Niestety, skupiono się na wytykaniu księżom ich rzekomego bogactwa, niewłaściwego gospodarowania pieniędzmi. Budownictwo kościelne stawiano w kontraście do budownictwa mieszkaniowego, twierdząc, że kościołów budowano za dużo i za drogo. W temacie wypowiedzi z ambony zarzucano kapłanom niepatriotyczną postawę. Księża w swoim działaniu byli skupieni na doktrynie chrześcijańskiej: nauce moralności, udzielaniu sakramentów, dla komunistów natomiast najważniejsza była dezintegracja ich pracy, szarganie ich autorytetu. Wszystkie działania duchowieństwa ujmowali w kategoriach politycznych. Pod koniec lat 80. XX w. w przedstawianiu życia Kościoła nastąpiła kolejna, tym razem pozytywna zmiana. Było to związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem obrad Okrągłego Stołu. Przedstawiciele Kościoła w tych obradach występowali z pozycji obserwatora. Głos Pomorza rozpoczął ekspansję w pozytywnym ukazywaniu posługi biskupa diecezjalnego, który spotykał się z wojewodą, przewodniczącymi lokalnych stowarzyszeń politycznych, związków zawodowych i z działaczami partyjnymi. Biskup I. Jeż na prośbę wojewody wspólnie z nim odwiedzał pracowników PGR i służby zdrowia, otrzymywał życzenia od władz wojewódzkich z okazji 75. urodzin.

EN

Thanks to the decision of Pope Paul VI of June 28, 1972, contained in the bull Episcoporum Poloniae coetus, the diocese of Koszalin and Kolobrzeg (Kołobrzeg), which is still changing up to this day, was established among other Polish dioceses. The establishment of the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) diocese with the papal bull was treated as a success of the long-term policy of the authorities, and the handing over to the Church of sacred buildings in the Recovered Territories as the good will of these authorities. But the information about the organization of the diocese and the ingress of Bishop I. Jeż was described just laconically, in smaller print and at the bottom of the second page of the newspaper. Until the 1980s, there was very little information about the diocesan Church. After the imposition of martial law, the Church stood up in defense of the internees, organized food and medical aid, and celebrated “Masses for the Homeland”, which was “salt in the eyes of the rulers”. At that time, the Church received some permits from the local administration to build churches, catechetical rooms, presbyteries, and especially the diocesan Higher Theological Seminary in Wilkowo near Koszalin. Many renovations were also carried out, the most important of which in the Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) diocese was the renovation of the co-cathedral in Kolobrzeg (Kołobrzeg). Most of the renovations were financed from the contributions of the faithful. In the mid-1980s, more and more often and much more was written about the diocesan Church in the local press. Unfortunately, the focus was on pointing out to priests their alleged wealth and improper management of money. Church construction was contrasted with housing construction, the authors arguing that churches were built in too high number and were also too expensive. Priests were accused of an unpatriotic attitude regarding the speech from the pulpit. In their activities, priests were focused on the Christian doctrine: teaching morality, administering the sacraments, while for the communists the most important thing was to disintegrate their work, to tarnish their authority. They took all the activities of the clergy in political terms. At the end of the 1980s another, this time a positive change, occurred in the presentation of the life of the Church. It was related to the preparation and conduct of the Round Table talks. Representatives of the Church acted as observers during these deliberations. Głos Pomorza began its expansion in positively portraying the ministry of the diocesan bishop who met with the voivode, presidents of local political associations, trade unions and party activists. Bishop I. Jeż, at the provincial governor’s request, also visited state-owned farms and health care workers together with him, and received wishes from provincial authorities on the occasion of his 75th birthday.

Keywords

PL

Kościół; diecezja koszalińsko-kołobrzeska; biskup; ksiądz; państwo; gazeta; prasa lokalna; remont; budownictwo

EN

Church; Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) diocese; bishop; priest; state; newspaper; local press; renovation; constructio

• Publisher: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Journal: Rocznik Skrzatuski
• Year: 2022
• Volume: 10
• Pages: 263-290

Contributors

author

Rybak Andrzej

• Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego – absolwent

References

• 28 czerwca 1972 Kraków. Komunikat konferencji plenarnej Episkopatu Polski w sprawie kanonicznego uregulowania organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych”. W: Peter Raina, Kościół w PRL. Dokumenty 1960–1974, t. 2, 594–595. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”, 1995.
• 40-lecie Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, red. Tadeusz Ceynowa. Koszalin: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Koszalinie, 2012.
• A.S., „Mieszkań brak, więc po co «pałace»”. Głos Pomorza 22.03.1984, 70 (1984): 5.
• Bończa-Bystrzycki, Lech. Zarys dziejów diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej (1972–2011). Koszalin: Wydawnictwo Lech Bończa-Bystrzycki, 2011.
• „Budownictwo kościelne. Rozmach i potrzeby”. Głos Pomorza 29–31.12.1989–1.01.1990, 300 (1989–1990): 8.
• Ceynowa, Tadeusz. „Aparat bezpieczeństwa wobec biskupa Ignacego Jeża w początkach jego działalności w Koszalinie”. W: Kościół katolicki w realiach władzy komunistycznej na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1989, Tadeusz Ceynowa, red., 165–178. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2011.
• Ceynowa, Tadeusz. „Jeż Ignacy”. W: Słownik polskich teologów katolickich. T. 10, red. Tomasz Błaszczyk, Waldemar Gliński,Józef Mandziuk, (453–457). Warszawa: Instytut Papieża Jana Pawła II, Biblioteka Narodowa, Wydawnictwo Naukowe UKSW, 2019.
• Ceynowa, Tadeusz. „Koszalińsko-Kołobrzeska Diecezja”. W: Encyklopedia katolicka. T. 9, (kol. 976–977). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2002.
• Ceynowa, Tadeusz. „Starania biskupa Ignacego Jeża o utworzenie WSD w Koszalinie”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 11 (2007): 23–35.
• Chorzępa, Michał. „Ingres pierwszego Ordynariusza diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej Ks. Biskupa Ignacego Jeża”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 1–2 (1973): 40–46.
• Chorzępa, Michał. „Objęcie nowoutworzonej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej przez jej Pierwszego Ordynariusza Ks. Biskupa Ignacego Jeża”. Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne 1–2 (1973): 50–53.
• „Dar Kurii biskupiej – Jeszcze jedno cenne urządzenie diagnostyczne”. Głos Pomorza 22.12.1988, 297 (1988): 1–2.
• „Decyzje sprzyjające normalizacji”. Głos Koszaliński 31.01.1974, 32 (1974): 4.
• Dekret z dnia 31 grudnia o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych. Dz.U. nr 1 z 1957 r., poz. 4, 5, 6.
• „Delegacja PSL «Solidarność» u księdza biskupa”. Głos Pomorza 15.12.1989, 291 (1989): 2.
• „Delegacja z ZHP u biskupa Jeża”. Głos Pomorza 2.11.1989, 255 (1989): 2.
• Duchnowicz, J. „Komu to potrzebne?”. Głos Pomorza 12.06.1985, 135 (1985): 4.
• Duchnowicz, J. „Z czyjego upoważnienia?”. Głos Pomorza 16.12.1985, 292 (1985): 4.
• Duchnowicz, J. „Złudzeniami żyć się nie da”. Głos Pomorza 5.12.1984, 289 (1984): 3.
• Dullak, Kazimierz. Podstawy prawno-organizacyjne diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1996.
• Głos Koszaliński 29.07.1972, 211 (1972): 4.
• Głos Pomorza 10.12.1980, 268 (1980): 4.
• Głos Pomorza 12–13.02.1977, 34 (1977): 8.
• Głos Pomorza 23.08.1976, 192 (1976): 7.
• Głos Pomorza 3.08.1982, 150 (1982): 4.
• „Gotycki świecznik wraca do Kołobrzegu”. Głos Pomorza 22–24.05.1981, 103 (1981): 8.
• „Ile kosztuje ceremonia ślubna”. Głos Pomorza 6.12.1984, 290 (1984): 5.
• Interpress. „W interesie normalizacji stosunków z kościołem”. Głos Koszaliński 22.08.1973, 234 (1973): 4.
• Janocha, Henryk. „Sławne Góry na Pomorzu Środkowym”. Głos Pomorza 4.07.1975, 155 (1975): 8–9.
• „Jeszcze o dożynkach w Połczynie Zdroju”. Głos Pomorza 7.09.1988, 208 (1988): 1–2.
• „Jeszcze o dzwonach w Połczynie Zdroju i w historii…”. Głos Pomorza 21.09.1988, 220 (1988): 4.
• „Jeszcze o spotkaniu konsultacyjnym w Szczecinku”. Głos Pomorza 24–25.08.1985, 197 (1985): 4.
• Jeż, Ignacy. „Diecezja ma 15 lat”. Głos Pomorza 23.03.1987, 69 (1987): 2.
• Jeż, Ignacy. „Przygody z opatrznością. Z biskupem seniorem Ignacym Jeżem rozmawia ks. Henryk Romanik”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 11 (2007): 285–297.
• Jeż, Ignacy. Wstęp do Hieronim Kroczyński, Kołobrzeska konkatedra, 3. Kołobrzeg, 1986.
• Kalemba, Walenty. „Mieszkania i pałace” (rozm. przepr. Z. Banasiak). Głos Pomorza 10.05.1984, 111 (1984): 4.
• Kańska, Maria. „Współczuję tym ludziom”. Głos Pomorza 26.08.1986, 198 (1986): 5.
• Kimak, Bolesław. „Zapomnieli o swoich”. Głos Pomorza 3.07.1985, 153 (1985): 4.
• „Kolegiata w pierwotnym kształcie”. Głos Pomorza 29.07.1985, 174 (1985): 4.
• „Kolejne cenne dary z Freiburga”. Głos Pomorza 22.09.1989, 221 (1989): 1.
• „Kołobrzeg tuż po wojnie”. Głos Pomorza 16–17.03.1985, 64 (1985): 8.
• Kołodziej, Jacek, Bogusław Sławomir Kunda, Maciej Pawłowski. „Zawartość prasy lat osiemdziesiątych”. Zeszyty Prasoznawcze 1–2 (1991): 116–118.
• „Konflikt w Przechlewie. Chcemy tylko tego wikariusza!”. Głos Pomorza 24.02.1984, 47 (1984): 2.
• Kozak, J. „Rekonstrukcja zabytku ze składek”. Głos Pomorza 13.10.1981, 204 (1981): 6.
• Kronika Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 1972–1992, oprac. Marian Czerner. Koszalin: Kuria Diecezjalna, 1995.
• „Ksiądz biskup Ignacy Jeż ukończył 75 lat”. Głos Pomorza 1.08.1989, 178 (1989): 1.
• „Ksiądz biskup Ignacy Jeż wśród pracowników PGR”. Głos Pomorza 24.10.1989, 248 (1989): 1–2.
• „Ludowcy u biskupa I. Jeża”. Głos Pomorza 20–21.05.1989, 118 (1989): 2.
• Maryla, Wronowska. „Przestroga”. Głos Pomorza 24–25.11.1984, 280 (1984): 6.
• Mazepa, Dariusz. Działalność prawno-organizacyjna pierwszego biskupa diecezjalnego Ignacego Jeża w Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w latach 1972–1992, praca magisterska. Koszalin, 1995.
• Narodziny diecezji szczecińsko-kamieńskiej i koszalińsko-kołobrzeskiej, oprac. Kazimierz Kozłowski. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2007.
• „Nauka wyjaśnia przyczyny «słupskiego cudu»”. Głos Pomorza 19–21.03.1982, 56 (1982): 3.
• „Norbertanie”. W: Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4, (511). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
• „O budownictwie kościelnym w Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej”. Głos Pomorza 10.11.1981, 224 (1981): 4.
• „Obrady Episkopatu Polski”. Głos Pomorza 25–27.06.1982, 124 (1982): 1.
• „Odsłonięcie pomnika w Koszalinie. Mężczyznom, kobietom, dzieciom…”. Głos Pomorza 20.11.1989, 269 (1989): 1–2.
• „Omówienie wystąpienia I sekretarza KW PZPR w Koszalinie, Eugeniusza Jakubaszka na inauguracji obchodów 40-lecia powrotu Ziemi Koszalińskiej do Macierzy. Tu przyszliśmy wracając na swoje”. Głos Pomorza 23.01.1985, 19 (1985): 3.
• Opolski, S. „Konflikt”. Głos Pomorza 23–24.04.1983, 95 (1983): 11.
• „Ordynariusz Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej z wizytą w Słupsku. Zdrowie naszą wspólną troską”. Głos Pomorza 7.06.1988, 131 (1988): 1–2.
• „Plenarne zebranie MKZ NSZZ «Solidarność»”. Głos Pomorza 18.03.1981, 56 (1981): 11.
• Polak, Grzegorz. Kto jest kim w Kościele?. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, 21992.
• Polechoński, Piotr. „Nowa diecezja, czyli odległa konsekwencja chrztu Mieszka I”. Głos Dziennik Pomorza (dodatek Głos ma historia) 21.04.2016, 93 (2016): 8–9.
• Polska Agencja Prasowa. „Biskupi złożyli ślubowanie na wierność PRL”. Głos Koszaliński 29.12.1973, 363 (1973): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Decyzja Watykanu”. Głos Koszaliński 29.06.1972, 181 (1972): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Dwutygodnik trzech kurii”. Głos Pomorza 17.11.1988, 267 (1988): 2.
• Polska Agencja Prasowa. „Katedra w Kołobrzegu odzyska swą świetność”. Głos Pomorza 17.03.1976, 63 (1976): 4.
• „Rekonstrukcja zabytkowej wieży kościoła”. Głos Pomorza 30.09.1981, 195 (1981): 11.
• „Rozmowy wojewody słupskiego z biskupami”. Głos Pomorza 30.03.1989, 75 (1989): 2.
• Rudzik, J. „Budownictwo sakralne na Pomorzu Środkowym. Jest w Polsce kościołów dwa razy więcej”. Głos Pomorza 23–24.05.1987, 119 (1987): 9.
• Rybak, Andrzej. „Obraz Stolicy Apostolskiej i papieży na łamach «Głosu Pomorza» i «Głosu Koszalińskiego» w latach 1972–1989”. Rocznik Skrzatuski 9 (2021): 211–241.
• „Słupskie sarkofagi wracają do krypty Gryfitów”. Głos Pomorza 26.09.1978, 220 (1978): 4.
• „Spotkanie ks. bpa I. Jeża z kierownictwem WK SD w Koszalinie”. Głos Pomorza 29.05.1989, 125 (1989): 2.
• „Spotkanie wojewody koszalińskiego z biskupem diecezjalnym”. Głos Pomorza 11.10.1989, 237 (1989): 2.
• „Spotkanie wojewody z ordynariuszem diecezji”. Głos Pomorza 6.01.1989, 5 (1989): 2.
• „Spotkanie z przedstawicielami Kurii Biskupiej”. Głos Pomorza 10.10.1989, 236 (1989): 2.
• Sprutta, Józef. „Ksiądz Stanisław Kozierowski”. Głos Pomorza 4.12.1989, 281 (1989): 4.
• „Szansa współpracy SD z Kościołem”. Głos Pomorza 12.07.1989, 162 (1989): 2.
• Szpilewski, Stanisław. „Poznajemy zabytki: Pamiątki po Gryfitach”. Głos Pomorza 1–3.10.1976, 225 (1976): 8.
• „Ślubowanie księży”. Głos Koszaliński 1.02.1974, 32 (1974): 4.
• „Ten bandyta ateista”. Głos Pomorza 27.11.1986, 277 (1986): 4.
• Trzcińska, Walentyna „Co skapnęło z łyżki dziegciu?”. Głos Pomorza 3–4.05.1986, 103 (1986): 9.
• Trzcińska, Walentyna. „Łyżka dziegciu na kanwie przypowieści o Jonaszu”. Głos Pomorza 1–2.03.1986, 51 (1986): 8.
• „Ujawnili nielegalną działalność”. Głos Pomorza 15–16.09.1984, 221 (1984): 2.
• „Uroczystości religijne w Słupsku”. Głos Pomorza 15.11.1989 r., 265 (1989): 2.
• „Uroczystości w bazylice katedralnej”. Głos Pomorza 28–29.10.1989, 252 (1989): 4.
• W 1000-lecie powstania biskupstwa w Kołobrzegu, red. Ignacy Jeż. Koszalin: Bałtycka Wyższa Szkoła Humanistyczna, 2000.
• „W Słupsku otwarto sarkofagi ostatnich książąt pomorskich”. Głos Pomorza 7.07.1977, 152 (1977): 1–2.
• Waberski, E. „Nie tylko katolicy”, (rozm. przepr. P. Głowacki). Głos Pomorza 14–15.04.1984, 90 (1984): 1–2.
• Wanat, Włodzimierz. „Patriotyczna obecność i przykre niedopowiedzenia”. Głos Pomorza 30–31.03.1985, 76 (1985): 7.
• „Wieża schronienia i oręża”. Głos Koszaliński 11.09.1972, 255 (1972): 4.
• Wisłocki, Jerzy. „Co łaska. Finanse Kościoła katolickiego w Polsce”. Głos Pomorza 6.01.1987, 4 (1987): 4.
• „Wizyta ordynariusza diecezji u wojewody koszalińskiego”. Głos Pomorza 24.08.1989, 196 (1989): 1.
• „Wizyta u biskupa I. Jeża”. Głos Pomorza 26.04.1989, 98 (1989): 2.
• „Wprowadzenie na urząd biskupi w Koszalinie”. Głos Koszaliński 23.10.1972, 297 (1972): 2.
• Wronowska, Maryla. „Drang nach Karlino”. Głos Pomorza 7.08.1984, 187 (1984): 3.
• Wronowska, Maryla. „Kto ma rację”. Głos Pomorza 21.01.1987, 17 (1987): 3.
• Wronowska, Maryla. „Nie możecie Bogu służyć i mamonie”. Głos Pomorza 29.12.1986, 301 (1986): 4.
• Wronowska, Maryla. „Post scriptum do «Drang nach Karlino»”. Głos Pomorza 30.08.1984, 207 (1984): 4.
• „Wyrok w sprawie duchownego z Połczyna Zdroju”. Głos Pomorza 5–7.03.1982, 46 (1982): 4.
• „Zmiany w zasięgu rozprowadzania dzienników terenowych «Głos Koszaliński» – «Głosem Pomorza»”. Głos Koszaliński 25.06.1975 r., 148 (1975): 3.