Referendum monarchiczne jako forma legitymizacji, restytucji, zniesienia lub reformy ustroju monarchicznego we współczesnej praktyce ustrojowej (1944-2011)

• Authors: Wiszowaty Marcin M.
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Tematyka niniejszego artykułu kieruje naszą uwagę na przypadki sięgania przez monarchie po instytucje demokratyczne. Jedną z nich jest referendum. Zestawienie tej sztandarowej instytucji demokracji bezpośredniej z ustrojem monarchicznym może wywoływać dysonans, dlatego warto bliżej przyjrzeć się roli, jaką referendum odegrało w najnowszych dziejach ustroju monarchicznego. W artykule zaprezentowano szeroki materiał badawczy. Cezurą opracowania uczyniono koniec II wojny światowej ze względu na ogromne znaczenie jakie ten globalny konflikt miał dla historii konstytucjonalizmu. Wyjątek uczyniono dla wydarzeń w Islandii w 1944 r. Zorganizowane tam wówczas referendum odbyło się co prawda jeszcze w trakcie II wojny światowej, ale jego wynik miał decydujący wpływ na formę ustrojową państwa w okresie powojennym. Wszystkie pozostałe referenda opisane w artykule miały miejsce już po wojnie. W omawianym okresie odbyły się 22 referenda, które dotyczyły monarchii. W niektórych państwach 2 (Malediwy, Sikkim), a nawet 3 razy (Grecja). Zaprezentowany materiał badawczy skłonił autora do zadania kilku pytań: „jakie były podstawowe czynniki, które zadecydowały o sukcesie lub niepowodzeniu referendów dotyczących zniesienia i restytucji monarchii”; „czy referenda pełnią w monarchiach inną, czy tę samą funkcję, co w republikach”; „czy tradycyjne klasyfikacje referendów obejmują również te organizowane w monarchiach czy też wymagają one poszerzenia o odrębne kategorie”. Autor udziela odpowiedzi na te pytania.

EN

Subject matter of this article draws our attention to cases of using the democratic institutions in a monarchical system, especially – referendum. It is worth a closer look at the role played by referendum in the history of monarchical system of government. The article presents a broad research material. The study material covers the period from the end of World War II because of the enormous importance of this global conflict for the history of constitutionalism. An exception was made for events in Iceland. A referendum was held there in 1944. Although the war lasted, the result had a decisive influence on the form of the state in the postwar period. All other referendums described in the article took place after the war. During this period, 22 referendums related to the monarchy were held. In some countries for two (Maldives, Sikkim), and even three times (Greece). The presented research material has prompted the author to ask several questions: „what were the main factors that determined the success or failure of referendums on the removal or restoration of the monarchy”, „Has a referendum in the monarchy completely different or the same function as in the republics: „If traditional classification of referendums include those held in monarchies or they require a broadending of separate categories”. The author gives answers to these questions.

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2011
• Issue: 4 (8)
• Pages: 29-66

Dates

published

2011-12-31

Contributors

author

Wiszowaty Marcin M.

• Uniwersytet Gdański

References

• Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2007
• Baszkiewicz J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002
• Biernat T., Legitymizacja władzy politycznej. Elementy teorii, Toruń 2000
• Chapman J. M., Staging Democracy: South Vietnam’s 1955 Referendum to Depose Bao Dai, “Diplomatic History”, Vol. 30, Issue 4, wrzesień 2006
• Chojnicka K., Legitymizm, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, tom 3, pod red. K. Chojnickiej i M. Jaskólskiego, Warszawa 2007
• Clogg R., Greece, 1940-1949: occupation, resistance, civil war : a documentary history, Palgrave-Macmillan 2002
• Clogg R., Parties and Elections in Greece. The Search for Legitimacy, C Hurst & Co Publishers Ltd., 1988
• Crampton R. J., A Concise History of Bulgaria, Cambridge 2005
• Cross B., The Australian Republic Referendum, 1999, “The Political Quarterly”, 2007, Vol. 78, No. 4
• Friedrich C. J., Man and his Government. An Emphirical Theory of Politics, New York 1963
• Garibaldi L., Repubblica, la vittoria truccata, “Il Timone”, 2006, nr 52
• Gierowski J. A., Historia Włoch, Ossolineum 1999
• Grodziski S., Porównawcza historia ustrojów państwowych, Kraków 2008
• Gupta R., Sikkim: The Merger with India, "Asian Survey", 1975, Vol. 15, No. 9
• Horton J. J., Iceland: History, „Western Europe. Regional Surveys of the World”, London 2003
• Huntington S. P., Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1995
• Irving H., The republic referendum of 6 November 1999, “Australian Journal of Political Science”, 2000, vol. 35, nr 1
• Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wrocław 2001
• Karnow S., Vietnam: A History, Penguin Books, 1997
• King S. J., The Constitutional Monarchy Option in Morocco and Bahrain, „Middle East Institute Policy Brief”, nr 33, maj 2011
• Kirby M., The Australian Referendum on a Republic – Ten Lessons, “Australian Journal on Politics and History”, 2000, vol. 46, nr 4
• Kirtskhalia N., Georgian nobles urge for referendum on restoring monarchy, http://TrendNews.az, (03.03.2009)
• Leifer M., Dictionary of the modern politics of South-East Asia, Routledge, New York 2005
• Lorencka M., Rola i znaczenie instytucji referendum we współczesnych Włoszech, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, 2010, nr 1
• Małajny R., Trzy teorie podzielonej władzy, Katowice 2003
• Mayer J. D., Sigelman L., Zog for Albania, Edward for Estonia, and Monarchs for All the Rest? The Royal Road to Prosperity, Democracy, and World Peace, “Political Science and Politics”, 1998, Vol. 31, nr 4
• Mwakikagile G., Africa 1960 - 1970: Chronicle and Analysis, New Africa Press, Dar es Salaam, 2009
• Nash M. L., The Greek monarchy in retrospect, “Contemporary Review”, 1994, Vol. 265, Issue 1544
• Nève D. de, Albania. [w:] D. Nohlen, P. Stöver “Elections in Europe”, Baden-Baden 2010
• Nohlen D., Krennerich M., Thibaut B., Elections in Africa. A Data Handbook, Oxford University Press, 1999
• Orfield L. B., The Growth of Scandinavian Law, Philadelphia 2002
• Osiński J., Konstytucja Republiki Islandii. Wstęp, Warszawa 2009
• Penniman H. R., Greece at the Polls: The National Elections of 1974 and 1977, Waszyngton 1981
• Quartermaine L., Mussolini's Last Republic. Propaganda and Politics in the Italian Social Republic (R.S.I.) 1943-45, Elm Bank Publications, 2000
• Reynolds C. H. B., The Maldive Islands, “Asian Affairs”, 1975, nr 1
• Rost A., Instytucje współczesnego prawa konstytucyjnego, Poznań 2005
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2011
• Smith T. B., Referendum Politics in Asia, [w:] “Asian Survey”, Vol. 26, No. 7 (czerwiec 1986 r.)
• Smith T. B., Referendum Politics in Asia, “Asian Survey”, Vol. 26, No. 7 (lipiec, 1986)
• Sokół W., Legitymizacja, [w:] Encyklopedia politologii, t. 1, pod red. W. Sokoła, M. Żmigrodzkiego, Kraków 1999
• Spyropoulos P. C., Fortsakis T., Constitutional law in Greece, Ateny 2009
• Statler K. C., Replacing France: The Origins of American Intervention in Vietnam, The University Press of Kentucky, Lexington 2007
• Stockwell A. J., Southeast Asia in War and Peace: The End of European Colonial Empires, [w:] The Cambridge History of Southeast Asia, Volume Two Part Two: From World War II to the present, pod red. N. Tarly, Cambridge University Press, 1999
• Szlachta B., Prawo oporu, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, tom 4, pod red. M. Jaskólskiego, Warszawa 2009
• Tranter B., The Australian constitutional referendum of 1999: evaluating explanations of republican voting, “Electoral Studies”, 2003, nr 22
• Tucker S. C., Vietnam (Warfare and History), University College London Press Ltd., London 1999
• Tully J., A Short History of Cambodia. From Empire to Survival, Allen & Unwin 2005
• Uziębło P., Inicjatywa ustawodawcza obywateli w Polsce na tle rozwiązań ustrojowych państw obcych, Warszawa 2006
• Vassilev R., The Failure to Restore the Monarchy in Post-Communist Bulgaria, “Romanian Journal of Political Science”, 2009, vol. 9, nr 1
• Vassilev R., Will Bulgaria Become Monarchy Again?, “Southeast European Politics”, 2003, Vol. IV, nr 2-3
• Vickers M., Albania. History, [w:] Central and South-Eastern Europe 2004, Europa Publications 2003

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2011.04.02