Uczestnictwo w grupach sformalizowanych a rozwój tożsamości we wczesnej adolescencji na przykładzie zhp*

• Authors: Hadzicka Joanna

Title variants

EN

Formal group participation and sense of identity f ormation during early adolescence (based on polish scouts association)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kształtowanie się tożsamości staje się centralnym wątkiem rozwoju w okresie wczesnej adolescencji. W tym czasie istnieje jednocześnie wyraźna tendencja do wzrostu znaczenia grupy rówieśniczej, odgrywającej ważne role w życiu nastolatka. Specyficzne oddziaływania na swoich członków mogą mieć grupy o charakterze formalnym, ze względu na odróżniający je od pozostałych grup rówieśniczych aspekt organizacyjny funkcjonowania. W pracy podjęto próbę wskazania, jakie oddziaływania mogą zachodzić pomiędzy uczestnictwem w organizacjach formalnych a procesami kształtowania się tożsamości ich członków, analizując je na przykładzie Związku Harcerstwa Polskiego i opierając się na dynamicznym modelu podwójnego cyklu wyłaniania się tożsamości (Luyckx i in., 2008).Prezentowane wyniki badań przeprowadzono z wykorzystaniem Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS/PL) (Brzezińska, Piotrowski, 2010), mierzącej 5 wymiarów tożsamości (eksplorację wszerz, eksplorację w głąb, eksplorację ruminacyjną, podejmowanie zobowiązań i identyfikację ze zobowiązaniami) na grupie 133 nastolatków mieszkających w dużych miastach, w tym 71 harcerzy. Wyniki badań w większości nie pozwalają na stwierdzenie istnienia zakładanych związków, brak jest różnic pomiędzy grupami badawczymi w zakresie nasilenia wymiarów tożsamości, natomiast różna jest struktura zmiennych w grupach – bardziej spójna w grupie harcerzy. Przeprowadzona analiza skupień pozwoliła na wyodrębnienie 4 odmiennych profili wyników – statusów tożsamości rozproszonej, niezróżnicowanej, moratoryjnej i przejętej (Luyckx i in., 2008). Rozkład członków ZHP pomiędzy skupienia był różny od rozkładu badanych z grupy porównawczej – więcej harcerzy charakteryzował status tożsamości rozproszonej. Otrzymane wyniki, chociaż zaskakujące, mogą wskazywać nie tylko na tendencję do przeceniania roli członkostwa w ZHP, lecz także na bardziej złożony charakter związku uczestnictwa w organizacji harcerskiej z procesami tożsamościowymi i potrzebę dalszych badań w tym obszarze.

EN

During early adolescence identity formation is the core thread of development. In the same time emerges clear tendency to increasing the role of peer group, fulfilling important role in the life of teenager. Formal groups can have particular impact on their members, because of organizational aspects of functioning, distinguishing them from other peer groups. This paper is an attempt to explain in what ways membership in formal groups can be related to identity formation processes, as an example analysing Polish Scouts Association, and using the dynamic double-cycle model of identity formation (Luyckx et all, 2008). Research reported in the paper included polish version of Dimensions of Identity Development Scale (DIDS/PL) (Brzezińska, Piotrowski, 2010), measuring 5 dimensions of identity (exploration in breadth, exploration in depth, ruminative exploration, commitment making and identification with commitment). Research sample consists of 133 early adolescents living in large cities, including 71 scouts. The results do not confirm most of the assumptions, no difference between scout and noscout samples on identity dimensions was found, although the structure of variables is more consistent in scouts sample. A cluster analysis presented four qualitative various profiles – identity statuses: diffusion, undifferentiated, moratorium and foreclosure (Luyckx et all, 2008). The scouts sample distribution between clusters differed from the comparative group – more scouts were in diffused identity cluster.The results, however unexpected, could indicate not only a tendency to overestimate the role of membership in scouts organizations, but also a more complex nature of the relations between scouts’ organization membership and identity development (and the need of furthermore research).

Keywords

PL

eksploracja; grupa formalna; grupa rówieśnicza; harcerstwo; organizacja; skauting; tożsamość; wczesna adolescencja zobowiązanie

EN

commitment; early adolescence; exploration; formal group; identity; organization; peer group; scouting; support of development

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 11-26

Contributors

author

Hadzicka Joanna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bardziejewska, M. (2004). Kultura organizacyjna szkoły. Forum Oświatowe, 2, 135-154.
• Bardziejewska, M. (2002). Klasa szkolna jako grupa odniesienia dla młodzieży. W: A.I. Brzezińska, M. Bardziejewska, B. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie dorastania (131-151). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Brzezińska, A.I. (1979). O zastosowaniu taksonomii wrocławskiej w badaniach pedagogicznych.Kwartalnik Pedagogiczny, 1-2, 79-91.
• Brzezińska, A.I. (2007). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2 (227-258). Gdańsk: GWP.
• Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2015). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Sopot: GWP.
• Brzezińska, A.I., Cieciuch, J. (2015). Tożsamość – nowe operacjonalizacje, nowe problemy. Studia Psychologiczne, 53(3), 5-8.
• Brzezińska, A. I., Piotrowski, K. (2010). Polska adaptacja Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS). Polskie Forum Psychologiczne, 15(1), 66-84.
• Brzezińska, A.I., Piotrowski, K. (2011). Skala Wymiarów Rozwoju Tożsamości – DIDS. Konstrukcja, stosowanie, aplikacje. W: W. Zeidler (red.), Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania,problem (547-567). Warszawa: Vizja Press & IT.
• Christens, B.D., Kirshner, B. (2011). Taking stock of youth organizing: An intedisciplinary perspective. W: C.A. Flanagan, B.D. Christens (red.), Youth civic development: Work at the cutting edge. New Directions for Child and Adolescent Development, 134, 27-41.
• Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Goodman, N. (1997). Grupy i organizacje społeczne. W: N. Goodman, Wstęp do socjologii (67-81). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Luyckx, K., Schwartz, S.J., Berzonsky, M.D., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Smits, I., Goossens, L. (2008). Capturing ruminative exploration: extending the four-dimensional model of identity formationin late adolescence. Journal of Research in Personality, 42, 58-82.
• Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (259-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Podstawy wychowawcze Związku Harcerstwa Polskiego (2009). Pobrano z: dokumenty.zhp.pl (dostęp: 26.01.2012).Brzezińska, A. I., Piotrowski, K. (2010). Polska adaptacja Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS). Polskie Forum Psychologiczne, 15(1), 66-84.
• Brzezińska, A.I., Piotrowski, K. (2011). Skala Wymiarów Rozwoju Tożsamości – DIDS. Konstrukcja, stosowanie, aplikacje. W: W. Zeidler (red.), Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania, problem (547-567). Warszawa: Vizja Press & IT.
• Christens, B.D., Kirshner, B. (2011). Taking stock of youth organizing: An intedisciplinary perspective. W: C.A. Flanagan, B.D. Christens (red.), Youth civic development: Work at the cutting edge. New Directions for Child and Adolescent Development, 134, 27-41.
• Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Goodman, N. (1997). Grupy i organizacje społeczne. W: N. Goodman, Wstęp do socjologii (67-81). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Luyckx, K., Schwartz, S.J., Berzonsky, M.D., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Smits, I., Goossens, L. (2008). Capturing ruminative exploration: extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence. Journal of Research in Personality, 42, 58-82.
• Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2011). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki (259-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Podstawy wychowawcze Związku Harcerstwa Polskiego (2009). Pobrano z: dokumenty.zhp.pl (dostęp:26.01.2012).
• Reber, A.S., Reber, E.S. (2008). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rutkowska, K. (2002). Rola grupy rówieśniczej w procesie formowania się tożsamości. W: A.I. Brzezińska, M. Bardziejewska, B. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie dorastania (112-129). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Śliwerski, B. (2010). Harcerstwo jako pedagogia. W stulecie ruchu harcerskiego w Polsce. Ruch Pedagogiczny, 5-6, 25-39.