Ekofilozoficzna interpretacja pozytywizmu

• Authors: Ganowicz-Bączyk Anita

Title variants

EN

Ecophilosophical Interpretation of Positivism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Za zasadniczą przyczynę kryzysu ekologicznego uznaje się realizację nowożytnego postulatu postępu naukowo-technicznego. Ideę tę promował m.in. August Comte. Artykuł podejmuje próbę przedyskutowania pozytywistycznych zapatrywań na miejsce człowieka w przyrodzie oraz wyjaśnienia, w jakim stopniu przełożyły się one na pogłębienie alienacji człowieka z przyrody. Stanowisko pozytywistyczne jest silnie antropocentryczne, co przejawia się w kontynuowaniu Baconowskich zaleceń podporządkowywania przyrody potrzebom człowieka. Pozytywizm rozwinął metodę naukową, przyczyniając się do ogromnego skoku cywilizacyjnego ludzkości, ale okazał się dla relacji człowieka z przyrodą głęboko kryzysogenny.

EN

Implementation of the idea of scientific and technological advancement is perceived as the fundamental cause of the ecological crisis. That idea was promoted among others by Auguste Comte. This article discusses positivist view on the place of human in nature and clarifies to what extent it translated into a deepening of the alienation of human from nature. The positivist position is strongly anthropocentric, which manifests in the continuation of Baconian recommendations for subordinating nature to human needs. Positivism developed a scientific method which contributed to the enormous leap of civilization, but it turned out to be a deeply crisis-generating for human relationship with nature.

Keywords

PL

antropocentryzm; pozytywizm; utylitaryzm; kryzys ekologiczny; August Comte

EN

anthropocentrism; positivism; utilitarianism; environmental crisis; Auguste Comte

• Publisher: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
• Journal: Seminare. Poszukiwania naukowe
• Year: 2018
• Volume: 39
• Issue: 1
• Pages: 45-56

Dates

published

2018-03-31

Contributors

author

Ganowicz-Bączyk Anita

References

• Bacon, Francis. 1955. Novum Organum, tłum. Jan Wikarjak, Warszawa: PWN.
• Bonenberg, Marek. 2006. Tęsknota za Olduvai. Artykuły i eseje ekofilozoficzne. Kraków: Zielone Brygady.
• Brennan, Andrew i Lo Yeuk-Sze. 2017. Environmental Ethics. Dostęp: 09.06.2017. https://plato.stanford.edu/entries/ethics-environmental/.
• Comte, August. 1961. Metoda pozytywna w szesnastu wykładach, tłum. Wanda Wojciechowska. Warszawa: PWN.
• Comte, August. 2001. Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, tłum. J. K. Kęty: ANTYK.
• Grzesiuk, Kalina. 2014. Powstanie i ewolucja modelu homo economicus. Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 6(2), 253-288.
• Jaroszyński, Piotr. 2017. Filozofia nauki. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii. Dostęp: 2017-05-24. http://www.ptta.pl/pef/pdf/f/filozofian.pdf.
• Pawłowski, Artur i Lucjan Pawłowski. 2008. Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji. Część 1: Środowisko a zrównoważony rozwój. Problemy Ekorozwoju, 3(1), 53-65.
• Heller, Michał i Józef Życiński. 2011. Epistemologiczne aspekty związków filozofii z nauką. W: Michał Heller i Józef Życiński. Pasja wiedzy. Między nauką a filozofią, 206-218. Kraków: Petrus.
• Kohak, Erazim. 2000. The Green Halo: A Bird's-eye View of Ecological Ethics. Chicago and La Salle: Open Court.
• Lorenz, Konrad. 1973. Die acht Todsünden der zivilisierten Menschheit. München: Piper Verlag.
• Łepko, Zbigniew. 1998. Spór o testament Bacona. Studia Philosophiae Christianae, 34(2), 53-74.
• Mill, John Stuart. 2005. Utylitaryzm, tłum. Maria Ossowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Poskrobko, Bazyli. 1998. Zarządzanie środowiskiem. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Rogall, Holger. 2010. Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, tłum. Joanna Gilewicz. Poznań: Zysk i S-ka.
• Siemek, Marek. 1989. „Nauka” i „naukowość” jako ideologiczne kategorie filozofii. W: Nauka Społeczeństwo, red. Helena Kozakiewicz, Edmund Mokrzycki i Marek J. Siemek, 13-29. Warszawa: PWN.
• Siemek, Marek. 2017. Pozytywizm, czyli filozofia przeciw filozofii. Dostęp: 24.05.2017. http://hegel-marks.pl/downloads/teksty-siemek30.pdf.
• Singer, Peter. 2004. Wyzwolenie zwierząt, tłum. Anna Alichniewicz i Anna Szczęsna. Warszawa: PIW.
• Skarga, Barbara. 1966. Comte. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Skolimowski, Henryk. 1984. Eco-Ethics as the Foundation of Conservation. The Environmentalist, 4 (Supplement No. 7), 45-51.
• Skolimowski, Henryk. 2009-2010. Refleksje na temat nowej epistemologii. Estetyka i Krytyka, 17/18 (2/2009-1/2010), 213-226.
• Stępień, Antoni. 2001. Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Sztompka, Piotr. 2002. Socjologia. Kraków: Znak.
• Ślipko, Tadeusz i Andrzej Zwoliński. 1999. Rozdroża ekologii. Kraków: WAM.
• Ślipko, Tadeusz. 1989. Etyczne motywacje działań ekologicznych. Materiały problemowe, 21(7-8), 98-103.
• Ślipko, Tadeusz. 1992. Człowiek elementem przyrody ze stanowiska inkluzjonizmu i ekskluzjonizmu. W: Humanizm ekologiczny, t. 1: Jakiej filozofii potrzebuje ekologia: ochrona przyrody a ochrona człowieka, red. Lucjan Pawłowski i Stanisław Zięba, 9-17. Lublin: Politechnika Lubelska.
• Żukowska, Helena. 1996. Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska naturalnego na przykładzie Województwa Lubelskiego. Lublin: UMCS.

Identifiers

DOI

http://doi.org/10.21852/sem.2018.1.04