O tym, jak napisać biografię naukową (łódzka szkoła metodologiczna)

• Authors: Grzeszkiewicz-Radulska Katarzyna , Krzewińska Aneta

Title variants

EN

How to Write a Scientific Biography (The Lodz Methodological School)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zostały omówione dwie kwestie. Po pierwsze, przedstawiono cechy łódzkiej szkoły metodologicznej, które świadczą o tym, że tę grupę skupionych wokół Jana Lutyńskiego i Zygmunta Gostkowskiego oraz współpracujących ze sobą socjologów można uznać za szkołę naukową. W tym celu prześledzono, które z cech definicyjnych charakteryzujących szkoły naukowe (czyli posiadanie genealogii, czasu, miejsca, samoświadomości, wspólnoty poglądów (rdzeń ideowy, rdzeń metodologiczny) oraz pism, stylu i światopoglądu) przynależą łódzkiej szkole metodologicznej. Wykazano, że opisywana w artykule grupa badaczy–metodologów większość tych cech posiada. W drugiej części artykułu poddano analizie proces zdobywania oraz status zgromadzanych materiałów, które posłużą do napisania biografii tej szkoły naukowej. Zaprezentowano szereg problemów epistemologicznych, metodologicznych i etycznych napotykanych przez socjologów chcących zajmować się pisaniem biografii swojego środowiska naukowego, innych badaczy, ważnych uczonych, mistrzów. Przeanalizowano status zastanych i wywołanych źródeł informacji o łódzkiej szkole metodologicznej, rolę, miejsce i wpływ socjologa–biografa oraz jego „powinności” w stosunku do biografowanych, informatorów dostarczających materiałów, jak i do czytelników – odbiorców biografii.

EN

This paper discusses two related issues. Firstly, the attributes of the Lodz methodological school are presented, which confirm that the group of cooperating scientists who gathered around Zygmunt Gostkowski and Jan Lutyński could be considered a scientific school. In the course of the paper definitional features of scientific schools (genealogy, time, place, self-awareness, unity of general views, i.e. core ideas and core methodology, and papers, style and world view) characterizing the Lodz methodological school are discussed, and it is proved that the group of researchers-methodologists discussed are endowed with the majority of those features. The second part of the article analyzes the process and status of collected materials which will serve as the basis for writing a biography of this scientific school. It examines a range of epistemological, methodological and ethical dilemmas encountered by sociologists who intend to write a biography of their scientific community, other scientists, influential academics, and masters. It also analyzes the status of existing and generated sources of information concerning the Lodz methodological school; the role, place and impact of the sociologist-biographer and their obligations towards the heroes under consideration, informers providing materials, as well as readers – receivers of the biography.

Keywords

PL

szkoła naukowa; łódzka szkoła metodologiczna; biografia tematyczna; biografia naukowa

EN

scientific school; Lodz scientific school; thematic biography; scientific biography

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2015
• Volume: LXIV (64)
• Issue: 4
• Pages: 27-49

Dates

published

2015

Contributors

author

Grzeszkiewicz-Radulska Katarzyna

• Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet Łódzki

author

Krzewińska Aneta

• Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet Łódzki

References

• Amsterdamski S., 1994, Tertium non datur? Szkice i polemiki, Warszawa: PWN.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii, 1966, Z. Gostkowski (red.), t. I, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii, 1968, Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), t. II, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii, 1970, Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), t. III, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii, 1990, Z. Gostkowski (red.), t. VIII, Wrocław–
• –Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Problemy humanizacji procesu badawczego, 1992, Z. Gostkowski (red.), t. IX, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Sondaże opinii społecznej. Samowiedza współczesnych społeczeństw, 2001, Z. Gostkowski, P. Daniłowicz (red.), t. X, Łódź: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Społeczne obrazy i stereotypy chłopa, urzędnika i robotnika. Studia eksploracyjne, 1989, Z. Gostkowski (red.), t. VII, Wrocław–Warszawa–
• –Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Studia pilotażowe i analizy weryfikacyjne, 1975, Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Wywiad kwestionariuszowy w świetle badań metodologicznych, 1972, Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), t. IV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Całek A., 2012, Adam Mickiewicz – Juliusz Słowacki. Psychobiografia naukowa, Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Całek A., 2013, Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Czekaj K., Wódz K., 2002, Szkoła chicagowska, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 4, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Daniłowicz P., Sztabiński P.B., 1986, Zmienne osobowe w badaniach socjologicznych. Analizy weryfikacyjne, (w:) K. Lutyńska, J. Lutyński (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. VI, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum.
• Dominiak Ł.M., 2011, Autokontrola biograficzna podmiotu jako warunek socjologii i antropologii refleksyjnej. Ku praktycznej epistemologii nauk społecznych, (w:) M. Kafar (red.), Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Fatyga B., 2013, Praktyki badawcze, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW.
• Gostkowski Z., 1961, Z zagadnień socjologii wywiadu, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
• Gostkowski Z., 1966, O założeniach i potrzebie empirycznych badań nad technikami i procedurami badawczymi w socjologii, (w:) Z. Gostkowski (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. I, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Grzeszkiewicz-Radulska K., 2009, Respondenci niedostępni w badaniach sondażowych,
• (w:) Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. XII, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Kacperczyk A., 2014, Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, ss. 32–74. Dostępny w Internecie: www.przegladsocjologiijakosciowej.org(dostęp 3.04.2015).
• Kafar M., 2011, Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Kaniowski A.M., 2002, Szkoła frankfurcka, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 4, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kaufmann J.-C., 2010, Wywiad rozumiejący, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kodeks Etyki Socjologa PTS. Dostępny w Internecie: http://www.pts.org.pl/public/upload/kodeks.pdf (dostęp 30.04.2015).
• Krzewińska A., 2006, O socjologicznym wywiadzie kwestionariuszowym: psychologia poznawcza Norberta Schwarza i jej badawcze zastosowanie w warunkach polskich, (w:) Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. XI, Łódź: ŁTN.
• Kubiak A., 2008, Profesor Jan Lutyński. Sylwetki Łódzkich Uczonych, Łódź: Wydawnictwo ŁTN.
• Kubiak A., Przybyłowska I., 1999, Metodologia pragmatyczna Jana Lutyńskiego – propozycje klasyfikacji pytań kwestionariuszowych, „Przegląd Socjologiczny”, t. 48/1.
• Kulpińska J., 2009, Profesor Jana Szczepańskiego. Sylwetki Łódzkich Uczonych, Łódź: Wydawnictwo ŁTN.
• Kvale S., 2010, Prowadzenie wywiadów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lutyńska K., 1992, Metodologia badań socjologicznych w Łodzi.(Działalność Zakładu Metodologii Badań Socjologicznych IFiS PAN w Łodzi w latach 1963–1991), „Przegląd Socjologiczny”, t. XLI.
• Lutyńska K., 1975, Pilotaż „pogłębiony”. Koncepcja, realizacja i analiza materiałów pilotażowych, (w:) Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Studia pilotażowe i analizy weryfikacyjne, t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Lutyńska K., 1985, Z problematyki współczesnych badań kwestionariuszowych, (w:) J. Kulpińska (red.), Społeczeństwo i socjologia. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Szczepańskiemu, Wrocław: Ossolineum.
• Lutyńska K., 2000, Jan Szczepański jako metodolog, „Pamiętnikarstwo Polskie”, nr 1–2/27–28.
• Lutyńska K., 2014,Profesor Jan Szczepański w Łodzi i jego badania, (w:) W. Warzywoda-Kruszyńska (red.), Społeczeństwo, edukacja, praca, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Lutyński J., 1972, Analiza procesu otrzymywania informacji w badaniach z zastosowaniem wywiadu kwestionariuszowego, (w:) Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Wywiad kwestionariuszowy w świetle badań metodologicznych, t. IV, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Lutyński J., 1993, Orientacje metodologiczne w łódzkim ośrodku socjologicznym, „Przegląd Socjologiczny”, t. XL/1.
• Matuchniak-Krasuska A., 1995, Interwencja socjologiczna A. Touraine’a. Uwagi uczestnika, „Studia Socjologiczne”, nr 3–4.
• Mokrzycki E., 1990, Socjologia w filozoficznym kontekście, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Muszyński Z., 2014, Siedem cech głównych, „Forum Akademickie”, 03/2014. https://forumakademickie.pl/fa/2014/03/siedem-cech-glownych/# (dostęp kwiecień 2015).
• Przybyłowska I., 1975, Wywiad o wywiadzie jako metoda otrzymywania informacji reakcji wewnętrznej respondenta na pytanie kwestionariusza, (w:) Z. Gostkowski, J. Lutyński (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Studia pilotażowe i analizy weryfikacyjne, t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
• Rapley T., 2010, Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Reschka W., 1998, Die „Lodzer Methodologische Schule”: Einige Anmerkungen zur Institutionalisierung methodologischer Reflexion in der polnische Soziologie der Nachkriegszeit, Fachbereich 1, Siegen: Universität Gesamthochschule Siegen.
• Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Fragmenty historii 2007, A. Sułek (red.), Warszawa: Wydawnictwo: IFiS PAN.
• Sułek A., 2011, Obrazy z życia socjologii w Polsce, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Szacki J., 1975, O szkołach naukowych. (Zarys problematyki), „Studia Socjologiczne”, nr 4(59).
• Szczepański J., 1966, Przedmowa, (w:) Z. Gostkowski (red.), Analizy i próby technik badawczych w socjologii, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Szczepański J., 1967, Socjologia: rozwój problematyki i metod, Warszawa: PWN.
• Sztabiński P.B., 1997, Ankieterzy i ich respondenci. Od kogo zależą wyniki badań ankietowych?, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Tarkowska E., 2002, Szkoła durkheimowska, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 4, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Touraine A., 1989, Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980–1981, Warszawa: Wydawnictwo Europa.
• Wejland A.P., 1977, Analiza logiczna interrogacji i jej zastosowania w badaniach społecznych, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Wejland A.P., 1996, Transcdyscyplinarne wątki w pracach metodologicznych Jana Lutyńskiego, „Przegląd Socjologiczny”, t. XLV.
• Wejland A.P., 2004, Jak żegnać lokalne paradygmaty. O metodologii wywiadu i naukowych wspólnotach dyskursu, „Kultura i Społeczeństwo”, rok XLVIII, nr 1.
• Wyka A., 1993, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1971, Z. Gostkowski (red.), t. 1, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1973, Z. Gostkowski (red.), t. 2, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1974, Z. Gostkowski (red.), t. 3, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1976, Z. Gostkowski (red.), t. 4, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1978, Z. Gostkowski (red.), t. 5, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1981, Z. Gostkowski (red.), t. 6, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1981, Z. Gostkowski (red.), t. 7, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1985, K. Lutyńska (red.), t. 8, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Z metodologii i metodyki socjologicznych badań terenowych, 1989, Z. Gostkowski (red.), t. 9, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Identifiers

ISSN

0033-2356