Hipertrofia polityki pamięci w III RP i jej konsekwencje od roku 2015

• Authors: Stryjek Tomasz

Title variants

EN

Hypertrophy of memory policy in the Third Polish Republic and its consequences from 2015 to present

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Autor analizuje antagonizujące konsekwencje prowadzonej przez PiS polityki pamięci w stosunkach z Izraelem, Ukrainą, Niemcami, Rosją i międzynarodową opinią publiczną. Wskazuje na narastanie sporu wewnętrznego o prawomocność ustroju III RP po przełomie 1989 r. Sądzi, iż polityka pamięci jest adresowana głównie do partnerów zagranicznych, jednak osiąga skuteczność jedynie w polityce wewnętrznej w postaci konsolidacji elektoratu ugrupowań tradycjonalistycznych i nacjonalistycznych. Wiąże hipertrofię polityki pamięci z odchodzeniem od demokracji liberalnej w kierunku rządów jednostek o silnym autorytecie, wskazując na trzy przypadki poza Polską: Rosję, Węgry i Serbię.

EN

The author analyzes the antagonistic consequences of the remembrance policy pursued by the Law and Justice Party in relations with Israel, Ukraine, Germany, Russia and international public opinion. He points to the growing internal dispute over the legitimacy of the system of the Third Polish Republic after the turn of 1989. The author believes that the policy of memory is addressed mainly to foreign partners, but achieves effectiveness only in internal politics in the form of consolidation of the electorate of traditionalist and nationalist groups. Tha author binds the hypertrophy of the remembrance policy with a departure from liberal democracy towards the rule of individuals with strong authority, pointing to three cases outside of Poland: Russia, Hungary and Serbia.

Keywords

PL

polityka pamięci; polityka tożsamości; historiografia dziejów Polski XX w.; Instytut Pamięci Narodowej; święta państwowe; dni pamięci; Europa Środkowa i Wschodnia

EN

memory policy; policy of identity; historiography od Poland in 20th century; Institute of National Remembrance; state holidays; Eastern and Central Europe

• Publisher: Collegium Civitas
• Journal: Zoon Politikon
• Year: 2017
• Issue: 8
• Pages: 87-125

Contributors

author

Stryjek Tomasz

• ISP PAN
• Collegium Civitas

References

• Bakuła B. (2006), Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki), „Teksty Drugie” nr 6
• Bez taryfy ulgowej. Dorobek naukowy i edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej 2000-2010 (2012), (red.) A. Czyżewski, Nowinowski S.N., Stobiecki R., Żelazko J., IPN – KŚZpNP, Łódź
• Czarnecka D. (2015), „Pomniki wdzięczności” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej, IPN – KŚZpNP, War-szawa
• Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (2018), (red.) Engelking B., Grabowski J, t. 1–2, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa
• Dudek A. (2011), Instytut. Osobista historia IPN, Czerwone i Czarne, Warszawa
• Engelking B. (2011), Jest taki słoneczny dzień… Losy Żydów szuka-jących ratunku na wsi polskiej 1942-1945, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa
• Fikus D. (1988), Pseudonim „Łupaszka”. Z dziejów V Wileńskiej Brygady Śmierci i mobilizacyjnego ośrodka Wileńskiego Okręgu AK, Most, Warszawa
• Gawin: Instytut Solidarności i Męstwa wprowadzi polskie źródła do światowej historiografii (2018), „Gazeta Prawna” 14 lutego, http://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1104350,minister-gawin-o-instytut-solidarnosci-i-mestwa.html
• Grabowski J. (2011), JUDENJAGD. Polowanie na Żydów, 1942-1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa
• Instytut Pileckiego, strona internetowa, https://obnt.pl/pl/
• Jarska N. (2015), Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945-1960, IPN – KŚZpNP, Warszawa
• Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej (2015), (red.) Wojtkowiak J., Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa
• Koczwańska-Kalita D. (2015), (Nie)chciane dziecko III RP. Instytut Pamięci Narodowej 2000-2010. Geneza, funkcjonowanie, kontekst społeczny i politycznyArcana, Kraków
• Kozubal M. (2018), IPN ściga SS-manów, „Gazeta Wyborcza”, do-datek „Historia”, 14 stycznia, http://www.rp.pl/Historia/301149967-IPN-sciga-SS-manow.html
• Krzemiński A., Thiriet D. (2015), Powstanie warszawskie. Ruiny twierdzy, w: Polsko-niemieckie miejsca pamięci, (red.) Traba R., Hahn H.H., (współpr.) Górny M., Kończal K., t. 2: Wspól-ne/Oddzielne, Scholar, Warszawa
• Libionka D. (2017), Zagłada Żydów w Generalnym Gubernator-stwie: zarys problematyki, Państwowe Muzeum na Majdanku, Lublin
• Łuszczyna M. (2017), Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak Horyzont, Kraków
• Machcewicz P. (2017), Muzeum, Znak Horyzont, Kraków
• Miller A. (2012), Istoriczieskaja politika w Wostocznoj Jewropie naczała XXI w., w: Istoriczieskaja politika w XXI w., (red.) Miller A., Lipman M., Nowoje Litieraturnoje Obozrienije, Moskwa
• Moroz A. (2016), Między historią a pamięcią. Konflikt pamięci zbio-rowych Polaków i Białorusinów na przykładzie postaci Romualda Rajsa „Burego”, IPN – KŚZpNP, Warszawa
• Pamięć i odpowiedzialność (2005), (red.) Kostro R., Merta T., Ga-win D., Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków; Centrum Konserwatywne, Wrocław
• Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów (2008), (red.) Nowinowski S.M., Pomorski J., Stobiecki R., IPN – KŚZpNP, Łódź
• Pilawski K. (2015), Zrobimy z Polski drugą Bawarię, „Tygodnik Przegląd” 16 listopada, https://www.tygodnikprzeglad.pl/zrobimy-z-polski-druga-bawarie
• Płeć buntu. Kobiety w oporze społecznym i opozycji w Polsce w la-tach 1944-1989 na tle porównawczym (2014), (red.) Jarska N., Olaszek J., IPN – KŚZpNP, Warszawa
• Podwójnie wyklęty (2017), reż. Szakalicka E. [film]
• Putin W. (2009), List Putina do Polaków – pełna wersja, „Gazeta Wyborcza” 31 sierpnia, http://wyborcza.pl/1,75399,6983945,List_Putina_do_Polakow___pelna_wersja.html
• Rokicki P. (2015), Glinciszki i Dubinki. Zbrodnie wojenne na Wi-leńszczyźnie w połowie 1944 roku i ich konsekwencje we współczesnych relacjach polsko-litewskich, IPN – KŚZpNP /ISP PAN, Warszawa
• Szpytma M. (2009), The Risk of Survival. The Rescue of the Jews by the Poles and the Tragic Consequences for the Ulma Family from Markowa, IPN, Warszawa-Kraków
• Transitional Justice in Eastern Europe and the Former Soviet Union. Reckoning with the Communist Past (2009), (ed.) Stan L., Routledge, New York
• Trojan M. (2018), Morawiecki zacytował rabina, Kresy.pl, https://kresy.pl/wydarzenia/morawiecki-zacytowal-rabina-chmielnicki-zbrodniarz-hitler-himmler-ukraincy-oburzeni-video/
• Uchwała Sejmu RP w sprawie oddania hołdu ofiarom ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1943-1945 (2016), http://dziennikustaw.gov.pl/mp/2016/726/1
• Ustawa o Instytucie Solidarności i Męstwa (2017), http://www.infor.pl/akt-prawny/DZU.2017.241.0002303,ustawa-o-instytucie-solidarnosci-i-mestwa.html
• Ustawa o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (2016), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/donload.xsp/WDU20160000744/U/D20160744Lj.pdf
• Ustawa o zmianie ustawy o IPN – KŚZpNP oraz niektórych innych ustaw (2016), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20160000749/T/D20160749L.pdf
• Ustawa o zmianie ustawy o IPN – KŚŻpNP (2018), http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2018/369
• Ustawa o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (2017), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001389/O/D20171389.pdf
• Ustawa o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (2016), http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2016/2270/1
• Ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu (1998), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19981551016/O/D19981016.pdf
• Uzasadnienie (2015), Rządowe Centrum Legislacyjne, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/52748/52762/52763/dokument93095.pdf
• Wokół Jedwabnego (2002), (red.) Machcewicz P., Persak K., t. I: Studia, t. II: Dokumenty, IPN – KŚZpNP, Warszawa
• Wolff-Powęska A. (2011), Brzemię i uwolnienie. Niemcy wobec nazi-stowskiej przeszłości (1945–2010), Zysk i S-ka, Poznań
• Wolfrum E. (1999), Geschichtspolitik in der Bundesrepublik Deu-tschland. Der Weg zur bundesrepublikanischen Erinnerung 1948-1990, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt
• Zajawa Ukrainśkoho instytutu nacijonalnoji pam’jati, http://www.memory.gov.ua/news/zayava-ukrainskogo-institutu-natsionalnoi-pam-yati-shchodo-nemozhlivosti-prodovzhennya-roboti-u
• Žižek S. (2005), The Two Totalitarianism, “London Review of Books” Vol. 27, No. 6

Identifiers

DOI

10.4467/2543408XZOP.17.004.9263