Maciej Zieliński’s (derivative) concept of legal interpretation

• Authors: Choduń Agnieszka

Title variants

PL

Macieja Zielińskiego (derywacyjna) koncepcja wykładni prawa

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The derivative concept developed by Maciej Zieliński is the first comprehensive normative concept of legal interpretation in Poland. This concept is complete in defining both a set of interpretative directives and the chronology of their application in the process of legal interpretation. The interpretative process is determined by omnia sunt interpretanda, while the recognition of the actual features of the legal texts constitutes the core of the derivative concept and the assumption of the normativity and the two-level character of the legal text (which relates to accepting the differentiation between a legal provision and a legal norm). These norm coding techniques in provisions (when one provision lacks some components of a norm and when one provision includes elements of more than one norm) and this distinction allowed the focus to be placed on something that has so far been neglected in the legal literature. Moreover, the reconstruction of a complete expression syntax-wise requires taking into consideration those provisions that exist in the legal text that include fragments which modify particular fragments of the norm-like expression with reference to its content. M. Zieliński noticed that the interpretation does not merely refer to establishing the meaning of words included in the text of a legal act. In this concept it is assumed that establishing the meaning of a norm-like expression is carried out by means of language directives, system directives (consistency in the legal system) and functional directives (intellectual and axiological assumptions made in legal culture). Legal interpretation is perceived as a set of activities aimed at effective course of conduct, which result in arriving at a legal norm (a sufficiently unambiguous expression that formulates an order or a prohibition for the Addressee in given circumstances) from legal provisions (a sentence in a grammatical sense that usually stands-out graphically in the body of a legal act).

PL

Koncepcja (derywacyjna) Macieja Zielińskiego jest pierwszą w Polsce kompletną koncepcją wykładni prawa – koncepcją normatywną wykładni. To znaczy, że zawiera zbiór dyrektyw interpretacyjnych nakazujących interpretatorowi określone postępowanie wyznaczone rezultatami osiągniętymi przez zastosowanie poprzednich dyrektyw. Koncepcja ta jest kompletna zarówno co do określenia zbioru dyrektyw interpretacyjnych, jak i chronologii ich stosowania w procesie wykładni. Postępowanie w procesie wykładni wyznaczone jest przez zasadę omnia sunt interpretanda. Podstawę koncepcji derywacyjnej stanowi rozpoznanie rzeczywistych cech tekstów prawnych oraz założenie o jego dwupoziomowości, u podłoża którego leży rozróżnienie przepisu prawnego i normy prawnej. Techniki kodowania norm w przepisach prawnych (rozczłonkowanie syntaktyczne oraz kondensacja norm w przepisach prawnych) pozwoliły zwrócić uwagę na zagadnienia, które do tej pory w literaturze prawniczej dotyczącej wykładni prawa nie były w ogóle poruszane. Nadto zrekonstruowanie wypowiedzi zupełnej pod względem syntaktycznym wymaga, by uwzględnić znajdujące się w tekście prawnym przepisy, zawierające elementy modyfikujące odpowiednie elementy wypowiedzi normokształtnej w odniesieniu do treści. M. Zieliński zauważył, że wykładnia nie polega jedynie na ustaleniu znaczenia wyrazów znajdujących się w tekście aktu prawnego. W koncepcji tej przyjmuje się, że ustalenie znaczenia wyrażenia normokształtnego, które to znaczenie wyznaczone jest przez ustalenie znaczeń wyrazów na to wyrażenie się składających, dokonuje się za pomocą dyrektyw językowych, dyrektyw systemowych i dyrektyw funkcjonalnych. W tej koncepcji interpretacja jest postrzegana jako zespół czynności odnoszących się do skutecznego postępowania, których rezultatem jest uzyskanie z przepisów prawnych normy prawnej.

Keywords

EN

Maciej Zieliński’s legal interpretation; principle omnia sunt interpretanda; legal provision and legal norm; legal language; reconstruction of legal norm from legal provisions

PL

Macieja Zielińskiego wykładnia prawa; zasada omnia sunt interpretanda; przepis prawny a norma prawna; język tekstów aktów prawnych; rekonstruowanie norm prawnych z przepisów prawnych

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2015
• Issue: 2(10)
• Pages: 111-125

Contributors

author

Choduń Agnieszka

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Bogucki O., Wykładnia funkcjonalna w działalności najwyższych organów władzy sądowniczej, Szczecin 2011.
• Choduń A., Słownictwo tekstów aktów prawnych w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, Warszawa 2007.
• Choduń A., Zieliński M., Aspekty granic wykładni prawa, in: Księga jubileuszowa Profesora Ryszarda Mastalskiego. Stanowienie i stosowanie prawa, ed. by W. Miemiec, Wrocław 2009.
• Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 2, Warszawa 2003.
• Matczak M., Dwupoziomowość języka prawnego w derywacyjnej koncepcji wykładni i jej znaczenie dla współczesnych sporów w anglosaskiej teorii interpretacji prawniczej, in: W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, ed. by A. Choduń, S. Czepita, Szczecin 2010.
• Municzewski A., Reguły interpretacyjne w działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego, Szczecin 2004.
• Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
• Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań 1972.
• Zieliński M., Iura novit curia, in: Prawo – język – logika. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Malinowskiego, ed. by S. Lewandowski, H. Machińska, J. Petzel, Warszawa 2013.
• Zieliński M., Teoria i praktyka wykładni prawa, w: Teoria i praktyka wykładni prawa, pod red. P. Winczorek, Warszawa 2005.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
• Zieliński M., Municzewski A., Interpretacyjna rola zasad prawa, in: Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci profesora Stanisława Waltosia, ed. by J. Czapska et al., Warszawa 2000.
• Ziembiński Z., Przepis prawny i norma prawna, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1960, rok XXII, z. 1.

Notes

EN

I. Papers

PL

I. Artykuły

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2015.2.10.6