Postmodernistyczny retelling baśni — garść uwag terminologicznych

• Authors: Skowera Maciej

Title variants

EN

Postmodern Retelling of Fairy Tales — A Handful of Terminological Comments

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Nowadays, new versions of well-known fairy tales are extremely popular. However, it is debatable how to define such works. The author of the paper Postmodern Retelling of Fairy Tales — A Handful of Terminological Comments suggests using the term “retelling” in relation to a particular group of postmodern works which tell canonical, traditional fairy tales in new ways. Andrzej Sapkowski’s definition of “retelling” and differences between this notion and the others (such as “rewriting” or “adaptation”) are also considered. The article concludes with a proposal to form a new definition of “retelling”. It is based on the conviction that this term should be used to call both the mode of storytelling and such works in which various aspects of pre-texts undergo essential revisions.

Keywords

EN

fairy tale; young adult fiction; retelling; adaptation; postmodernity; postmodernism; postmodern fiction

• Publisher: Ośrodek Badawczy Facta Ficta
• Journal: Creatio Fantastica
• Year: 2016
• Issue: 2(53)
• Pages: 41-56

Contributors

author

Skowera Maciej

• Uniwersytet Warszawski

References

• Abramowska, Janina, Serie tematyczne, w: Janina Abramowska, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań: Rebis 1995.
• American McGee’s Alice, Rouge Entertainment, Electronic Arts 2000.
• American McGee’s Grimm, Spicy Horse, Turner Broadcasting System 2008-2009.
• Baum, L. Frank, Czarnoksiężnik ze Szmaragdowego Grodu, przekł. S. Wortman, Warszawa: Nasza Księgarnia 1990 (The Wonderful Wizard of Oz, Chicago: George M. Hill Company 1900).
• Bednarek, Magdalena, Ucieczka z zamkowej wieży, czyli o feministycznym prze-pisywaniu baśni w prozie polskiej po 1989 roku, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2011, t. 54, z. 2.
• Carroll, Lewis, Przygody Alicji w Krainie Czarów, przekł. M. Słomczyński, Warszawa: Czytelnik 1972 (Alice’s Adventures in Wonderland, London: Macmillan and Co. 1865).
• Carter, Angela, The Bloody Chamber and Other Stories, London: Gollancz 1979.
• Cashorali, Peter, Fairy Tales: Traditional Stories Retold for Gay Men, San Francisco: Harper 1995.
• Connolly, John, Księga rzeczy utraconych, przekł. K. Malita, Warszawa: Niebieska Studnia 2007 (The Book of Lost Things, New York: Atria Books 2006).
• Connor, Steven, Rewriting Wrong: On the Ethics of Literary Reversion, w: Liminal Postmodernisms: The Postmodern, the (Post- )Colonial, and the (Post- )Feminist, red. Th. D’haen, H. Bertens, Amsterdam-Atlanta: Rodopi 1994.
• Czarownica, reż. Robert Stromberg, Walt Disney Pictures 2014 (Maleficent).
• Dawno, dawno temu, sezony 1-5, USA: ABC 2011-2016 (Once Upon a Time).
• DiCamillo, Kate, Opowieść o Despero. Historia myszki, księżniczki, zupy i szpulki nici, przekł. A. Cioch, Warszawa: Philip Wilson 2005 (The Tale of Despereaux: Being the Story of a Mouse, a Princess, Some Soup and a Spool of Thread, Cambridge: Candlewick Press 2003).
• Donoghue, Emma, Kissing the Witch: Old Tales in New Skins, London: Penguin 1997.
• Gaiman, Neil, Szkło, śnieg i jabłka, w: Neil Gaiman, Dym i lustra. Opowiadania i złudzenia, przekł. P. Braiter, Warszawa: Mag 2002 (Snow, Glass, Apples, w: Smoke and Mirrors: Short Fictions and Illusions, New York: Avon Books 1998).
• Galloway, Priscilla, Truly Grim Tales, New York: Delacorte Press 1995.
• Gąsowska, Lidia, Fan fiction, czyli złoto dla zuchwałych. Pomiędzy pragnieniem narracji a realizacją opowieści, w: Kody kultury. Interakcja, transformacja, synergia, red. H. Kubicka, O. Taranek, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej 2009.
• Genette, Gérard, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przekł. T. Stróżyński, A. Milecki, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2014.
• Grimm, sezony 1-5, USA: NBC 2011-2016.
• Izdebska, Agnieszka i Szajnert, Danuta, Od redakcji, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2014, t. 57, z. 2.
• Izdebska, Agnieszka i Szajnert, Danuta, Wstęp, w: Literatura prze-pisana. Od Hamleta do slashu, red. A. Izdebska, D. Szajnert, Łódź: Wydawnictwo UŁ 2015.
• Jaworek, Marta, Baśń zrekontekstualizowana, „Przegląd Humanistyczny” 2015, nr 3.
• Joosen, Vanessa, Critical and Creative Perspectives on Fairy Tales: An intertextual dialogue between Fairy-Tale Scholarship and Postmodern Retellings, Detroit: Wayne State University Press 2011.
• Jóźwiak, Weronika, O dzielnych księżniczkach i pięknych królewiczach. Stare baśnie w nowej odsłonie, Zgierz: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Zdolności Dzieci i Młodzieży im. A. Gołąba 2015.
• Kostecka, Weronika, Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2014.
• Kowalczyk, Kamila, Antagoniści we współczesnych renarracjach baśni na przykładzie czarownicy z Jasia i Małgosi braci Grimmów, „Przegląd Humanistyczny” 2015, nr 3.
• Kowalczyk, Kamila, Obrazy grozy w filmowych renarracjach baśni Grimmów, „Perspektywy Kulturoznawcze” 2014, nr 4.
• Kowalczyk, Kamila, Przed „dawno, dawno temu” i po „żyli długo i szczęśliwie” – o filmowych i komiksowych prequelach i sequelach na podstawie Jasia i Małgosi braci Grimmów, „Literatura Ludowa” 2014, nr 4-5.
• Kozera, Dominika, Wirtualna Alicja – historia Alicji w Krainie Czarów napisana na nowo, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2015, t. 11, z. 1.
• Lasoń-Kochańska, Grażyna, Córki Penelopy. Kobiety wobec baśni i mitu, „Słupskie Prace Filologiczne” 2004, nr 3.
• Lee, Tanith, Red as Blood or Tales from the Sisters Grimmer, New York: DAW Books 1983.
• Lem, Stanisław, Markiz w grafie, „Teksty” 1971, nr 1.
• Ługowska, Jolanta, Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1981.
• Maguire, Gregory, Wicked. Życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu, przekł. M. Wyrwas-Wiśniewska, Kraków: Initium 2010 (Wicked: The Life and Times of the Wicked Witch of the West, New York: ReganBooks, 1995).
• Malarte-Feldman, Claire L., Adaptation, w: The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales. Volume 1: A-F, red. D. Haase, Westport-London: Greenwood Press 2008.
• Markiewicz, Henryk, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa: PWN 1989.
• Pokora, Patrycja, Titelitury: postać-zagadka. Nieoczekiwana kariera Grimmowskiego bohatera w serialu Once Upon a Time, w: Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty Kinder- und Hausmärchen, red. W. Kostecka, Warszawa: Aspra JR 2013.
• Roszczynialska, Magdalena, Sztuka fantasy Andrzeja Sapkowskiego. Problemy poetyki, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP 2009.
• Sapkowski, Andrzej, Mniejsze zło, w: Andrzej Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa: Supernowa 1993.
• Sapkowski, Andrzej, Retelling, czyli „jak to było naprawdę”, w: Andrzej Sapkowski, Rękopis znaleziony w smoczej jaskini. Kompendium wiedzy o literaturze fantasy, Warszawa: Supernowa 2011.
• Sapkowski, Andrzej, Ziarno prawdy, w: Andrzej Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa: Supernowa 1993.
• Staśko, Maja, Rewriting, „Wakat” 2015, nr 4, http://wakat.sdk.pl/rewriting/ [dostęp: 17 kwietnia 2016].
• Suchowierska, Agnieszka, Eichelberger, Wojciech, Królewicz Śnieżek. Baśniowe stereotypy płci, Warszawa: Czarna Owca 2012.
• Szajnert, Danuta, Antybaśń, w: Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
• Szajnert, Danuta, Mutacje apokryfu, w: Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 2000.
• Szocik, Konrad, Ateizm i religia w filozofii starożytnej Grecji, „Przegląd Religioznawczy” 2011, nr 4.
• Tajemnice lasu, reż. Rob Marshall, Walt Disney Pictures 2014 (Into the Woods).
• Tatar, Maria, The Hard Facts of Grimms’ Fairy Tales, Princeton: Princeton University Press 1987.
• Teske, Joanna Klara, Pies w Krainie Wędrującej Nocy, Lublin: Wydawnictwo Mimochodem 2011.
• Tuve, Rosemond, Alegoria narzucona, przekł. R. Zimand, „Pamiętnik Literacki” 1975, t. 66, z. 4.
• Valentino, Serena, Bestia. Prawdziwa historia księcia, przekł. J. Polkowski, Warszawa: Dream Books 2014 (The Beast Within: A Tale of Beauty’s Prince, New York: Disney Press 2014).
• Valentino, Serena, Wiedźma. Prawdziwa historia złej królowej, przekł. J. Polkowski, Warszawa: Dream Books 2014 (Fairest of All: A Tale of the Wicked Queen, New York: Disney Press 2009).
• Waksmund, Ryszard, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław: Wydawnictwo UWr 2000.
• Walker, Barbara G., Feminist Fairy Tales, New York: HarperCollins 1996.
• Willingham, Bill (scen.), Medina, Lan (rys.), Baśnie. Na wygnaniu, przekł. K. Uliszewski, Warszawa: Egmont Polska 2007 (Fables: Legends in Exile, New York: DC Comics 2002).
• Woźniak, Monika, Adaptacja w przekładach dla dzieci – gawęda terminologiczna, „Filoteknos” 2012, nr 3.
• Wróblewska, Violetta, Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2003.
• Yolen, Jane, Briar Rose, New York: Tow Books 1992.
• Yolen, Jane, Not One Damsel in Distress: World Folktales for Strong Girls, San Diego: Silver Whistle Books 2000.
• Zipes, Jack, Fairy Tale as Myth, Myth as Fairy Tale, Lexington: The University Press of Kentucky 1994.