Pytanie o imponderabilia – czyli podstawy ideowe jednoczącej się Europy. (Kilka uwag wokół projektu konstytucji Unii Europejskiej oraz Traktatu Lizbońskiego)

• Authors: Potkański Waldemar

Title variants

EN

A question about imponderables – ideological attitudes towards unifying Europe. (Several remarks concerning the draft of the EU Constitution and the Treaty of Lisbon).

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule omówiono wątpliwości, jakie powstają wokół ,,litery” podstaw ideowych Unii Europejskiej w oparciu o następujące dokumenty: projekt konstytucji UE z 2004 r. oraz Traktat Lizboński z 2007 r. Nawiązując do podstawowych kanonów wartości kulturowych obowiązujących na naszym kontynencie, twórcy prawa unijnego świadomie deprecjonują koncepcje chrześcijańskie, w istocie odżegnując się od wartości uniwersalnych określonych w epoce średniowiecznej. W zamian akcentują koncepcje powstałe w okresie rewolucji francuskiej zmieniające porządek społeczno-gospodarczy w czasach nowożytnych. Zarazem nie uwypuklono zdobyczy prawno-ustrojowch demokracji brytyjskiej (konkurencyjnych dla wspomnianych wcześniej). Głosząc hasła wolnościowe zapomina się zarazem o ochronie niezbywalnych wartości ludzkich. W tym wypadku trudno mówić o wspólnej hierarchii wartości w Europie. W tych okolicznościach Polska i inne kraje wspólnoty winny podjąć trud, aby w swych różnorodnościach nawiązać dyskusję nad wykazaniem trwałych kanonów prawnych mających zagwarantować wolności obywatelskie wynikające ze wspólnie rozumianej tożsamości europejskiej.

EN

The article discusses some of the doubts that arise when one considers the ideological stance of the European Union based on the following documents: the final draft of the EU Constitution produced in 2004 and the Treaty of Lisbon of 2007. In reference to the fundamental canons of cultural values respected on our continent, the EU legislators appear to consciously depreciate Christian concepts, thus renouncing the universal values established in the Middle Ages. Instead, they emphasise the concepts created during the French Revolution that changed the socio-economic order in modern times. At the same time, they do not underline the socio-political achievements of British democracy, which can be thought of as an alternative for the ones mentioned earlier. While quoting slogans of liberation, one often forgets about protecting sacrosanct human values. In this case, it is difficult to see a common hierarchy of moral values in Europe. Under these circumstances, Poland and the other member states should spare no effort to establish permanent legal canons that would guarantee civil liberties stemming from common European identity.

Keywords

PL

Hierarchia wartości, tożsamość europejska, ideologia, konstytucja Unii Europejskiej, Traktat Lizboński

EN

The hierarchy of values, European identity, ideology, constitution of the European Union, the Treaty of Lisbon

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego ACTA POLITICA
• Year: 2009
• Issue: 22
• Pages: 5-17

Dates

published

2009

Contributors

author

Potkański Waldemar

• Szczecin

References

• Brodecki Z., Preambuła Konstytucji dla Europy. W: Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, Red. S. Dudzik, Zakamycze 2005.
• Chałasiński J., Historyczne pojęcie Europy. W: Kultura i naród. Studia i szkice, Warszawa 1968.
• Chodubski A., O dziedzictwie kulturowym Europy. ,,Athenaeum” 2006, nr 14–15.
• Chodubski A., O tożsamości cywilizacji europejskiej. W: W kręgu cywilizacji europejskiej. Praca ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Piskozubowi w 40–lecie pracy naukowej, Gdańsk 1996.
• Davies N., Boże igrzysko. Historia Polski. T. 1: Od początków do roku 1795, Kraków 1990
• Davies N., Wyspy historia, Kraków 2003.
• Dobraczyński M., Stefanowicz J., Tożsamość Europy, Warszawa 1979.
• Gdulewicz E., Kręcisz W., Orłowski W., Skrzydło W., Zakrzewski W., Ustroje państw współczesnych, Lublin 2000.
• Granat M., Od klasycznego przedstawicielstwa do demokracji konstytucyjnej (ewolucja prawa i doktryny we Francji), Lublin 1994.
• Habermas J., Czy Europie potrzebna jest konstytucja?, ,,Nowa Europa” 2005, nr 1.
• Juros H., Problem wartości w preambule Traktatu Konstytucyjnego Unii Europejskiej. W: Ustrojowo-polityczny wymiar Traktatu Konstytucyjnego Unii Europejskiej. Red. K. Karbowska, A. Wnukowa, Pułtusk 2004.
• Kędzierski J. Z., Dzieje Anglii, T. 2: 1485–1840, Wrocław 1966.
• Kolasa J., Europa – rodowód i tożsamość. W: Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, Red. S. Dudzik, Zakamycze 2005.
• Konstytucja Francji. Wstęp i tłumaczenia W. Skrzydło, Warszawa 1997
• Kożuch M., Wzmocnienie ochrony praw podstawowych? W: Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, Red. S. Dudzik, Zakamycze 2005.
• Kubas S., Parlament Szkocki. Dewolucja – wyzwanie dla Zjednoczonego Królestwa. Warszawa 2004.
• Latos B., Ochrona praw człowieka w traktacie konstytucyjnym – cel czy narzędzie w działaniu Unii Europejskiej? W: Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, Red. S. Dudzik, Zakamycze 2005.
• .Łukaszewski J., Cel: Europa. Dziewięć esejów o budowniczych jedności europejskiej, Warszawa 2002.
• Magdziak–Miszewska: Polskość i europejskość. Kilka uwag na marginesie nie rozpoczętej dyskusji. ,,Więź” 1998, nr 11.
• Nadolski M., Uniwersalizm chrześcijański a idea integracji europejskiej. W: Ustrojowo-polityczny wymiar Traktatu Konstytucyjnego Unii Europejskiej. Red. K. Karbowska, A. Wnukowa, Pułtusk 2004.
• Najder Z., Kryzys ,,państwa narodowego”. W: W sercu Europy, Red. Z. Najder, Warszawa 1998.
• .Ruszkowski J., Ponadnarodowość (supranationalism) jako kategoria w stosunkach międzynarodowych. ,,Athenaeum” 2006, nr 16
• Sacrum i kultura. Chrześcijańskie korzenie przyszłości. Lublin, 15–17 września 2000 r. Red. R. Rubinkiewicz, ks. S. Zięba, Lublin 2000.
• Saryusz–Wolski J., Nowy duchowy wymiar rozszerzonej Unii Europejskiej. ,,Nowa Europa” 2006, nr 1 (3).
• Skrzydło W., Ustrój polityczny Francji, Warszawa 1992.
• Sowiński S., Europa narodów, ale jakich? Naród w dyskusji o integracji Polski z Unią Europejską. ,,Studia Europejskie” 2002, nr 1.
• Spotkania na Bagateli: Polska: Europa: świat. Z Janem Kułakowskim rozmawia Leszek Jesień, Warszawa 2004.
• Tazbir J., Dzieje polskiej tolerancji, Warszawa 1973.
• Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit – upadek – relikty, Poznań 1998.
• Weiler J. H. H., Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość, Poznań 2003.
• Weiler J. H. H., Czy Europa potrzebuje konstytucji? Demos, telos i orzeczenia Niemiec w sprawie traktatu z Maastricht, ,,Nowa Europa” 2005, nr 1.
• Williams Ch., Charles de Gaulle. Ostatni wielki Francuz, Warszawa 1996.
• Zins H., Historia Anglii, Wrocław 2004.