Szybkość tworzenia wypowiedzi słownych w perspektywie gerontolingwistycznej… – na przykładzie starzenia się fizjologicznego i dementywnego

• Authors: Michalik Mirosław , Milewski Stanisław , Kaczorowska-Bray Katarzyna , Solak Anna , Krajewska Małgorzata

Title variants

EN

The rate of speech production from the perspective of gerontolinguistics − on the example of physiological and demential aging

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of the research was to analyse the rate of speech of physiologically and dementially ageing people with the following parameters in mind: the rate of speech and the rate of articulation, the ratio of pauses within the speech and their total duration, proper pauses and semi-filled pauses. The research data has been analysed with the use of Audacity software. Shapiro-Wilk and Mann-Whitney tests were utilised during the quantitative and the statistical stage of the study. The results obtained clearly show that the rate of speech of people with dementia is slower compared to the rate of speech of physiologically ageing people and to the control group, which consisted of children.

Keywords

PL

gerontolingwistyka; choroba Alzheimera; starzenie się fizjologiczne; tempo artykulacji; tempo mowy, przerwa

EN

gerontolinguistis; Alzheimer’s disease; physiological ageing; rate of articulation; rate of speech, pause

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2019
• Issue: 14
• Pages: 128-141

Contributors

author

Michalik Mirosław

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

author

Milewski Stanisław

• Uniwersytet Gdański

author

Kaczorowska-Bray Katarzyna

• Uniwersytet Gdański

author

Solak Anna

• Tarnowska Szkoła Wyższa

author

Krajewska Małgorzata

• Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką, Kraków

References

• Domagała A., 2015, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Lublin.
• Franke U., 2014, Podręczny leksykon logopedyczny, Gdańsk.
• Grzegorczykowa R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
• Grucza F., 1983, Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa.
• Hall K.D., Amir O., Yairi E., 1999, A longitudinal investigation of speaking rate in preschool children who stutter, „Journal of Speech, Language, and Hearing Research”, 42(6), s. 1367−1377.
• Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa.
• Kielar-Turska M., Byczewska-Konieczny K., 2014, Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 429−443.
• Kiklewicz A., 2007, Zrozumieć język. Szkice z filozofii języka, semantyki, lingwistyki komunikacyjnej, Łask.
• Krajewska M., 2012, Ograniczenia i możliwości językowe osób z demencją a osób starzejących się fizjologicznie – analiza porównawcza, [w:] „Nowa Logopedia”, t. III: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. M. Michalik, A. Siudak, Z. Orłowska-Popek, Kraków, s. 469−484.
• Kurkowski Z.M., 2013, Audiogenne uwarunkowania zaburzeń komunikacji językowej, Lublin.
• Łuczyński E., 2018, Miejsce języka ludzi starszych wśród odmian współczesnej polszczyzny, [w:] Gerontologopedia, red. W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowka-Bray, Gdańsk, s. 108−138.
• Michalik M., Cholewiak A., 2017, Tempo wypowiedzi w oligofazji, „Logopedia”, 46,s. 267−283.
• Michalik M., Solak A., 2017, The pace of speech in autistic spectrum disorder (ASD), „Acta Neuropsychologica” 15, 4, s. 433−441.
• Michalik M., Czaplewska E., Solak A., Szkotak A., 2018, Articulation and speaking rates of Polish-French bilingual children, „Health Psychology Report”, 4 (6), s. 1−9.
• Michalik M., Kaczorowska-Bray K., Milewski S., Solak A., 2018a, Jak szybko mówią dzieci niepełnosprawne intelektualnie?, „Szkoła Specjalna” LXXIX (2), 102−113.
• Michalik M., Kaczorowska-Bray K., Milewski S., Solak A., 2018b, The speech rate of people at an advanced old age, „Acta Neuropsychologica”, 16, 2, 167−175.
• Michalik M., Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Solak A., 2019, Tempo wypowiedzi osób starzejących się fizjologicznie na tle tempa wypowiedzi dziecięcych – analiza porównawcza, „Poradnik Językowy” nr 2, s. 7–23.
• Milewski S., 2004, Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fonostatystyczno-fonotaktyczne, Gdańsk.
• Milewski S., 2013, Tempo mówienia, http://www.encyklopedialogopedii.pl/tiki-index.php?page=TEMPO+M%C3%93WIENIA (dostęp dnia 21.10.2018).
• Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2014, Czy jest potrzebna „gerontologopedia”?, [w:]„Nowa Logopedia”, t. V: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. M. Michalik, Kraków, s. 13−26.
• Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2015, Późna dorosłość jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – perspektywy badawcze, [w:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 153−170.
• Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Kamińska B., 2016, Późna dorosłość z perspektywy logopedycznej, „Pogranicze. Studia Społeczne” XXVIII, s. 165−182.
• Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2018, Starość – jak ją widzi logopedia, [w:] Gerontologopedia, red. W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowka-Bray, Gdańsk, s. 139−163.
• Młynarska G., 2015, Rytm w perspektywach: lingwistycznej i neurobiologicznej, „Investigationes Linguisticae” XXXII, s. 53−83.
• Podemski R., Słotwiński K., 2003, Zaburzenia mowy w procesach otępiennych, [w:] Choroby otępienne. Teoria i praktyka, red. J. Leszek, Wrocław, s. 271−283.
• Rocławski B., 1976, Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki języka polskiego, Gdańsk.
• Sobów T., Nagata K., Sikorska B., Magierski R., Bratosiewicz-Wąsik J., Jaskólski M., Liberski P.P., 2004, Choroba Alzheimera, [w:] Otępienie, red. A. Szczudlik, P.P. Liberski, M. Barcikowska, Kraków, s. 177−210.
• Solak A., 2018, Tempo wypowiedzi dziecięcych, niepublikowana praca doktorska napisana w Zakładzie Neurolingwistyki Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie pod kierunkiem dra hab. Mirosława Michalika.
• Straś-Romanowska M., 2011, Późna dorosłość, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki, Warszawa, s. 326−350.
• Szatloczki G., Hoffmann I., Vincze V., Kalman J., Pakaski M., 2015, Speaking in Alzheimer’s disease, is that an early sign? Importance of changes in language abilities in Alzheimer’s disease, „ Frontiers in Aging Neuroscience”, 7, www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnagi.2015.00195/full (dostęp dnia 25.10.2018).
• Szeląg E., 2005, Nowe tendencje w terapii logopedycznej w świetle badań nad mózgiem, [w:] Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, E. Szeląg, Opole, s. 1028−1048.
• Surowaniec J., 2008, Logopedyczne kompendium, Kraków–Pysznica.
• Śniatkowski S., 2002, Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy. Ujęcie lingwoedukacyjne, Kraków.
• Tarkowski Z., 2001, Jąkanie, Warszawa.
• Tłokiński W., 1990, Mowa ludzi u schyłku życia, Warszawa.
• Tłokiński W., Olszewski H., 2014, Zaburzenia mowy związane z wiekiem, [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 410−428.
• Tomik J., 2014, Fizjologia narządu słuchu u osób w wieku podeszłym, [w:] „Nowa Logopedia”, t. V: Diagnoza i terapia logopedyczna osób dorosłych i starszych, red. M. Michalik, Kraków, s. 97−106.
• Wagner A., 2017, Rytm w mowie i języku w ujęciu wielowymiarowym, Warszawa.
• Wierzchowska B., 1971, Wymowa polska, Warszawa.
• Woźniak T., 2015, Ocena płynności mówienia, „Nowa Audiofonologia”, 4(4), s. 9–19.
• Wysocka M., 2012, Zaburzenia prozodii mowy, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 165−181.
• Wysocka M., 2015, Narzędzia badawcze do oceny prozodii mowy, „Nowa Audiofonologia”, 4(4), s. 20–27.
• Zapała J., Szuta M., 2012, Procesy starzenia w obrębie tkanek miękkich i kości twarzy ze szczególnym uwzględnieniem układu stomatognatycznego, [w:] Fizjologia starzenia się, red. A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź, Warszawa, s. 130−156.
• Zych A.A., 2010, Leksykon gerontologii (wyd. II popr. i uzup.), Kraków.

Identifiers

DOI

10.24917/20831765.14.12