Wpływ parkietaży na odkształcenia podobrazi drewnianych i stan zachowania warstw malarskich

• Authors: Trochimowicz Aleksandra

Title variants

EN

The influence of cradle on the deformation of panel painting and condition of paint layer

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Parkietaż – drewniana konstrukcja przymocowana do odwrocia obrazu, zapobiegająca ruchom desek podłoża – został wypracowany w toku kilkusetletniej praktyki stolarzy i artystów i wydawał się odpowiednią metodą stabilizacji podłoża malarskiego. Obecnie jednak zauważa się jego negatywny wpływ – hamuje on pracę podłoża obrazu, co skutkuje pękaniem i odkształceniami drewnianych tablic oraz uszkodzeniami warstwy malarskiej. Określenie tego wpływu ma istotne znaczenie dla skutecznej konserwacji obrazów z parkietażem. Do badań wytypowano 53 obrazy zabytkowe z parkietażem. Określono stan ich zachowania oraz warunki przechowywania. Następnie za pomocą skanera optycznego zmierzono odkształcenia 10 możliwie jednorodnych obrazów oraz tablic modelowych, wykonanych na wzór tablic zabytkowych, przed i po zabiegu postarzania mikroklimatycznego, oddającego warunki przechowywania obiektów zabytkowych. Uzyskane wyniki potwierdziły skuteczność parkietaży. Po ich założeniu tablice powracały do swojego pierwotnego kształtu, z biegiem czasu ulegały jednak postępującej destrukcji. Rezultaty badania pozwoliły na sformułowanie zaleceń konserwatorskich dla obrazów z parkietażem.

EN

Cradle – a wooden structure, fixed to a reverse of a painting and preventing unwanted movement of wooden panels – has been developed in the course of many centuries’ work of carpenters and artists. As such, it seemed an appropriate method of stabilising the painting support. In contemporary research, however, some negative impact of cradle has been noticed – it hampers the work of the support, leading to cracks and deformation of wooden panels and causing damage to the paint layer. Assessment of such impact is essential for effective preservation of cradled paintings. 53 historic cradled paintings were selected for a research project. Their preservation status and storage conditions were defined first. Subsequently, using an optical scanner, distortion levels of 10 possibly uniform works were measured, along with model panels – based on original panels – before and after the process of microclimatic ageing which reflected the storage conditions of historic paintings. The research results confirmed the effectiveness of a cradle. After applying a cradle, the panels would return to their original shapes, although they also underwent gradual destruction over time. The results allowed to formulate a set of art-preservation recommendations applying to cradled works.

Keywords

PL

podobrazie drewniane; parkietaż; zmiany wymiarowe drewna; bezstykowe metody pomiaru

EN

wooden support; cradle; dimensional changes of wood; contactless measurement methods

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 107-132

Dates

published

2018

Contributors

author

Trochimowicz Aleksandra

• konserwator dzieł sztuki
• art conservator

References

• Brewer A., Forno C., Moiré fringe analysis of cradled panel paintings, „Studies in Conservation” 1997, no. 42.
• Kosiorek A., Ważny T., Gatunki drewna stosowane w ikonach karpackich, „Ochrona Zabytków” 1997, nr 50 (3).
• Marette J., Connaissence des primitivs par letude du bois du XIIe Au XVIe siecle, Paris 1961.
• Schiessl U., History of structural panel painting conservation in Austia, Germany, and Switzerland, [w:] Dardes K., Rothe A. (red.), The Structural Conservation of Panel Paintings: Proceedings of a Symposium at the J. Paul Getty Museum, April 1996, Los Angeles 1998.
• Sztyrak A., Badanie współczynnika oporu dyfuzyjnego powłok malarskich, niepublikowana, Warszawa 1975, mps w Bibliotece SGGW w Warszawie.
• Ślesiński W., Techniki malarskie, spoiwa organiczne, Warszawa 1984.
• Trochimowicz A., Pomiary krzywizny powierzchni malowidła skanerem optycznym Atos na przykładzie kopii obrazu Petera Paula Rubensa „Znalezienie Erichtoniosa” ze zbiorów Muzeum Narodowe w Warszawie, „Ochrona Zabytków” 2013, nr 1/4.
• Trochimowicz A., Swaczyna I., Species of wood used in cradle structures, [w:] Dobrowolska E., Zbieć M. (red.), Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Forest and Wood Technology No 72, Warszawa 2010.
• Uzielli L., Historical overview of panel-making techniques in central Italy, [w]: Dardes K., Rothe A. (red.), The Structural Conservation of Panel Paintings: Proceedings of a Symposium at the J. Paul Getty Museum, April 1996, Los Angeles 1998.
• Wadum J., Historical overview of panel-making techniques in northern countries, [w]: Dardes K., Rothe A. (red.), The Structural Conservation of Panel Paintings: Proceedings of a Symposium at the J. Paul Getty Museum, April 1996, Los Angeles 1998.

Identifiers

ISSN

0029-8247