Biblijno-historyczna analiza święta Przemienienia Pańskiego

• Authors: Magruk Adam

Title variants

EN

The biblical and historical analysis of the Feast of the Transfiguration of Christ

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W powyższym artykule podjęto się próby analizy jedynie kilku z wielu aspektów, które zawiera w sobie wydarzenie Przemienienia Pańskiego. Skupiono się przede wszystkim na prześledzeniu i porównaniu opowiadania ewangelicznego dotycz ącego Metamorfozy Chrystusa, które ukazane zostało szczegółowo przez trzech Synoptyków. Zwrócono głównie uwagę na różnice i podobieństwa zachodzące w ich relacjach oraz na to, jak poszczególne elementy Ewangelii były rozumiane i interpretowane, mając na uwadze literaturę patrystyczną, badania biblistów i teologów kościelnych. Odniesiono się ponadto do poszczególnych etapów historycznego rozwoju święta Przemienienia, zarówno na Wschodzie jak i Zachodzie.

EN

In this article the author undertakes an attempt to analyze only a few of the many aspects contained in the episode of the Transfiguration of Jesus Christ. Special attention is mainly paid to investigate and compare a gospel story about The Metamorphoses which has been presented in detail by three Synoptics. The author highlights the differences and similarities between the Synoptics Gospels and how their individual elements were understood and interpreted in patristic literature and research of Bible scholars and Christian theologians. Moreover, the author makes reference to various stages in historical development of the Feast of the Transfiguration in both the East and West.

Keywords

PL

Chrystus; Przemienienie Pańskie; góra Tabor; obłok; święto; liturgika prawosławna; liturgika rzymskokatolicka

EN

Jesus Christ; the Transfiguration of Christ; Mount Tabor; Cloud; the feast; orthodox liturgics; roman catholic liturgics

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2015
• Volume: 57
• Issue: 3
• Pages: 271-298

Contributors

author

Magruk Adam

References

• Biblia Jerozolimska. Pismo święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. Pallotinum, Poznań 2006.
• Biblia to jest księgi Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie polskim W.O. Jakuba Wujka S.J., Kraków 1962,
• Biblia to jest księgi Starego i Nowego Testamentu, wyd. Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 1998.
• Biblia Tysiąclecia. Pismo święte Starego i Nowego Testamentu, wyd. Pallotinum, Poznań 2000.
• Ефрем Сирин, Слово на Преображение Господа и Бога Спасителя нашего Иисуса Христа, [w:] tenże, Творения, wyd. Преп. Максима Исповедника, Барнаул 2005, s. 244-247.
• Миниея. Август, Киев 1993.
• Феофилакт Болгарский, Толкование на Евангелие от Марка, Москва 2005.
• Aνδρέας Κρήτης, Εις την Μεταμόρφωσιν του Κυρίου ημών Χριστού, [w:] PG, t. 97, s. 932-958.
• Γρηγόριος Παλαμάς, Στην σεπτή Μεταμόρφωση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. Ομιλία ΛΔ΄, [w:] ΕΠΕ, t. 10, 352-379.
• Ιωάννης Δαμασκηνός, Ομιλία στην υπερένδοξη Μεταμόρφωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, [w:] ΕΠΕ, t. 9, s. 10-57.
• Ιωάννης Χρυσόστομος, Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Ομιλία ΠΗ’, [w:] EΠE, t. 14, s. 740-757.
• Ιωάννης Χρυσόστομος, Ομιλία εις το αποστολικόν ρητόν το λέγον· Τούτο δε γινώσκετε, ότι εν εσχάταις ημέραις έσονται καιροί χαλεποί, [w:] PG, t. 56, s. 271-280.
• Νικόδημος Αγιορείτης, Εορτοδρόμιον· ήτοι ερμηνεία εις τους ασματικούς κανόνας των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών, Βενετία 1836.
• Παντελέων διάκονος Κωνσταντινουπόλεως, Εις την υπερένδοξον Μεταμόρφωσιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Λόγος Β’, [w:] PG, t. 98, s. 1253-1265.
• Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως, Εις την Μεταμόρφωσιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, [w:] PG, t. 65, s. 764-772.
• Τιμόθεος Αντιοχείας, Εις τον σταυρόν και εις την Μεταμόρφωσιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, [w:] PG, t. 86A, s. 255-266.
• Ωριγένης, Eις Ψαλμoύς. Ψαλμός ΠΗ’, [w:] PG, t. 3, s. 1548-1549.
• Anchimiuk Jeremiasz abp, Preobrażenije, [w:] Przegląd Prawosławny, Nr 8 (302), Białystok 2010.
• Ferdek B. ks., Eschatologia Taboru, Świdnica 2005.
• Глубоковский Н.Н., Преображение Господа, Москва 2005.
• Митр. Владимир (Сабодан), Проповедь на Преображение Господне, [w:] Проповеди, t. 1, pod red. Е. Вобровникова, Киев 1997.
• Симеон cвящ. инок, Каноны празднику Преображения Господа Бога и Спаса нашего Иисуса Христа с переводом и коментарием, Балашиха 2007.
• Βλάχος Ιερόθεος μητρ., Oι Δεσποτικές εορτές. Eισοδικό στο Δοδεκάορτο και την Ορθόδοξη Χριστολογία, Λεβαδεία 2008.
• Aνθούση Μοναχή, Εορτοδρόμιον. Ερμηνεία εις τους ασματικούς κανόνας της Θείας Μεταμορφώσεως, t. 9, Αθήνα 1996.
• Βεργώτης Γ.Θ., Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Ιστορική και θεολογική επισκόπηση, [w:] Γρηγόριος ο Παλαμάς, Nr 763, Θεσσαλονίκη 1996, s. 517-528.
• Βουλγαράκης Γ., Το Θαβώρ, [w:] Πάνταινος, Nr 9 (1917), Αλεξανδρεία, s. 498-503.
• Δεσπότης Σ.Σ., Η Μεταμόρφωση στο κατά Μάρκον Ευαγγέλιο και στις Επιστολές του Παύλου, Wiesbaden 2000.
• Δουκάκης X., Ο Μέγας Συναξαριστής. Mην. Αύγουστoς, t. 12, Αθήνα 1966.
• Ιωαννίδης Π., Η Μεταμόρφωση του Χριστού κατά τον Πέτρο Σεβάσμιο, [w:] Επιστημονική Επετηρίς της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2006, Νr 16 (2006), s. 65-72.
• Λέκκος Ε.Π., Η Μεταμόρφωσις του Χριστού. Το γεγονός, η εορτή, το νόημα· Μετά παρακλητικού κανόνος, Αθήνα 2006.
• Μεταλληνός Γ. πρωτοπρ., «Φωτί προσλάβομεν φως» Ερμηνευτική προσέγγιση της Μεταμορφώσεως με βάση την υμνογραφία, [w:] Μεταμόρφωση, wyd. K. Κυριακίδη, Νέα Σμίρνη 1984, s. 51-89.
• Μπεκατώρος Γ.Γ., Μεταμόρφωσις του Σωτήρος, [w:] Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδια, t. 8, Αθήνα 1962, s. 1047-1056.
• Νικολάκης Φιλόθεος αρχιμ., Η εορτή της Μεταμορφώσεως, [w:] Ο Άγιος Γεώργιος, Nr 23, Αθήνα 2006, s. 3.
• Τζέρπος Δημήτριος Β. πρωτοπρ., Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου, [w:] Πρακτικά Ε’ Πενελληνίου Λειτουργικού Συμποσίου Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων (Βόλος,18-20/9/2006), Αθήνα 2006, s. 239-263.
• Τσαμπέρας Π.Α. πρωτοπρ., Η Μεταμόρφωση του Ιησού Χριστού, wyd. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2004.
• Maria s. (Jurczuk), Ziemia Święta. Cud ognia i chwała obłoków, Hajnówka 1997.
• Browning W.R.F., Słownik Biblii, przeł. J. Slawik, Warszawa 2005.
• Bułhakow S., Święci Piotr i Jan dwaj pierwsi z Apostołów, przeł. ks. Henryk Paprocki, Białystok 2005.
• Harrington W.J., Klucz do Biblii, przeł. Józef Marzęcki, Warszawa 2002.
• Janiec Z. ks., Liturgia dla wszystkich, Sandomierz 2005.
• Nadolski B. ks., Leksykon Liturgii, Poznań 2006.
• Lurker M., Słownik obrazów i symboli religijnych, tłum. bp Kazimierz Romaniuk, Poznań 1989.
• Mateja E. ks., Znaczenie szat w liturgii, [w:] Misterium Christi. Fundamentalne rzeczywistości liturgii, pod red. bpa Wacława Świerzewskiego, t. 1, Zawichost-Kraków-Sandomierz 2012.
• Ratsingker J. (Πάπας Βενέδικτος XVI), O Ιησούς από τη Ναζαρέτ, t. 1, tłum. Σ.Σ. Δεσπότης, Αθήνα 2007.
• Sinka T. ks., Zarys liturgiki, Gościkowo-Paradyż 1988.
• Vasko P.F. ks., Nasza wizyta Ziemi Świętej, tłum. I. Rytel, (brak wyd. i roku wydania).
• (Таушев) Аверкий aрхиеп., Четвероевангелие. Αпостол. Руководство к изучению Священного Писания Нового Завета, Москва 2004.
• Булгаков С.В., Настольная книга для священнослужителей, Москва 1913.
• Зигабен E., Толкование Евангелия от Матфея, составленное по древним святоотеческим толкованиям, Киев 1887.
• Кекелидзе К.С. прот., Иерусалимский канонарь VII века (Грузинская версия), Тифлись 1912.
• Лопухин А.П., Толковая Библия или комментарий на все книги Св. Писания Ветхого и Нового Заветов. Новый Завет, Петербург 1911-1913.
• Снессорева С., Земная жизнь Пресвятой Богородицы и описание святых чудотворных её икон, Ярославль 1998.
• Βουλγάρης Κ.Σ., Υπόμνημα εις τας Καθολικάς Επιστολάς του Αποστόλου Πέτρου, Αθήνα 2005.
• Kαραβιδόπουλος I., Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, Θεσσαλονίκη 2009.
• Kαραβιδόπουλος I., Ερμηνεία της προς Φιλιππησίους Επιστολής, [w:] Kαραβιδόπουλος I., Ερμηνεία Καινής Διαθήκης. Αποστόλου Παύλου Επιστολές προς Εφεσίους, Φιλιππησίους, Κολοσσαείς, Φιλήμονα, Θεσσαλονίκη 1992.
• Burkiert W., Αρχαία ελληνική θρησκεία. Αρχαία και Κλασική Εποχή, tłum. Ν.Π. Μπεζαντάκος, Α. Αβαγιάνου, Αθήνα 1993.
• Οικονόμου E.B., Αρχαιολογία και θεσμολογία της βιβλικής Παλαιστίνης, Αθήναι 2004.
• Σκαλτσής Π.Ι., Ο προφήτης Ηλίας στο Εορτολόγιο, [w:] Εφημέριος, Nr 7 (61), Αθήνα 2012.