Idea metafizyki w filozofii Immanuela Kanta

• Authors: Ewa Wyrębska

Title variants

EN

The idea of metaphysics in the philosophy of Immanuel Kant

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zanalizowanie Kantowskiego rozumienia pojęcia „metafizyka”, jej idei i znaczenia, zarówno w obszarze teoretycznym, jak i praktycznym. Autorka przedstawia Kantowską interpretację terminu „metafizyka”, która przesądza o zadaniu, jakie w zamyśle filozofa miała mieć metafizyka naukowa. Metafizyka ukazana jest też jako konieczny rezultat posługiwania się rozumem dążącym do zupełności poznania, którego to rozumu nigdy nie może ona jednak zaspokoić w jego roszczeniach teoretycznych. Zaprezentowane zostają również konsekwencje Kantowskiego przeniesienia przedmiotów metafizyki na grunt rozumu praktycznego, dzięki czemu przedmioty te zyskują realność, choć jedynie ze względu na moralne doskonalenie ludzkości, które jest zarazem jej celem.

EN

The article investigates the notion of “metaphysics” in the philosophy of Immanuel Kant, with emphasis on the idea and significance of metaphysics in the theoretical and practical use of reason. The author presents the Kantian interpretation of the term “metaphysics”, which determines the way Kant understood the task of the science of metaphysics. Metaphysics is also treated as the unavoidable outcome of the use of reason, which pursues completeness in knowledge. Nevertheless, the outcome of metaphysical speculation can never satisfy reason in its theoretical aspirations. The article also presents the consequences of the Kantian transposition of the objects of metaphysics to the terrain of practical reason, where their reality is postulated in view of moral perfection, which is the goal of mankind.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2010
• Issue: 23
• Pages: 162-181

Contributors

author

Ewa Wyrębska

References

• Banaszkiewicz [2005] – A. Banaszkiewicz, Byt i pojęcie, Nowa Wieś 2005.
• Boboc [1983] – A. Boboc, Kants Kritizismus und die neue Bedeutung der Metaphysik, „Kant-Studien” (74) 1983, s. 314-326.
• Fulda [1977] – H.F. Fulda, Metaphysik bei Kant, [w]: Representatio Mundi, Festschrift zum 70. Geburtstag von Hans Heinz Holz, Herman Klenner, Domenico Losurdo, Jos Lenisink und Jeroen Bartels [red.], Köln 1977.
• Hartman [1971] – R.S. Hartman, Kant's Science of Metaphysics and the Scientific Method, “Kant-Studien” (63) 1971, s. 18-35.
• Heimsoeth [1924] – H. Heimsoeth, Metaphysische Motive in der Ausbildung der kritischen Idealismus, „Kant-Studien” (29) 1924, s. 121-159.
• Janoska [1965] – G. Janoska, Abgrenzung und Grundlegung der Metaphysik Specialis bei I. Kant, „Kant-Studien” (56) 1965, s. 277-288.
• Kant [1894] – I. Kant, Vorlesungen Kants über Metaphysik aus drei Semestern, hrsg. von Max Heinze, Leipzig 1894.
• Kant [1902ff] – I. Kant, Gesammelte Schriften, Akademie Ausgabe, Berlin 1902, Bd XVIII.
• Kant [1986i] – I. Kant, Krytyka czystego rozumu, t. I, tłum. R. Ingarden, Warszawa 1986.
• Kant [1986ii] – I. Kant, Krytyka czystego rozumu, t. II, tłum. R. Ingarden, Warszawa 1986.
• Kant [1998] – I. Kant, Pisma teleologiczne, tłum. J. Nowotniak, D. Paskalski, Toruń 1998.
• Kant [2003] – I. Kant, Encyklopedia filozoficzna, tłum. A. Banaszkiewicz, Kraków 2003.
• Kant [2004] – I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, tłum. J. Gałecki, Warszawa 2004.
• Kant [2005a] – I. Kant, Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, tłum. Artur Banaszkiewicz, Kraków 2005.
• Kant [2005b] – I. Kant, Logika. Podręcznik do wykładów, tłum. A. Banaszkiewicz, Gdańsk 2005.
• Kant [2006] – I. Kant, Kritik der reinen Vernunft, Stuttgart 2006.
• Kant [2007] – I. Kant, O postępach metafizyki, przeł. i oprac. A. Banaszkiewicz, Gdańsk 2007.
• Model [1986/87] – A. Model, Zur Bedeutung und Ursprung von „Übersinnlich“ bei Immanuel Kant, [w]: „Archiv für Begriffsgeschichte“ (30) 1986/87, s. 183-191.
• Murphy [1965] – J. Murphy, The Highest Good as Content for Kant's Ethical Formalism, „Kant-Studien” (56) 1965, s. 102-110.
• Paulsen [1900] – F. Paulsen, Kants Verhältnis zur Metaphysik, Berlin 1900.
• PEF [2009] – Powszechna Encyklopedia Filozofii online, hasło: metafizyka, dostępne na: http://ptta.pl/pef/pdf/m/metafizyka.pdf (odczytano 3.05.2009).
• Pölitz [1821] – K. Pölitz [Hrsg.], Immanuel Kant's Vorlesungen über die Metaphysik, Erfurt 1821.
• Reiner [1954] – H. Reiner, Die Entstehung und ursprüngliche Bedeutung des Namens Metaphysik, „Zeitschrift für Philosophische Forschung” (8) 1954, s. 77-84.
• Reiner [1955] – I. Kant, Die Entstehung der Lehre vom Bibliothekarischen Ursprung des Namens Metaphysik, „Zeitschrift für philosophische Forschung” (9) 1955, s. 210-237.
• Rogerson [1993] – K.F. Rogerson, Kantian Ontology, „Kant-Studien” (84) 1993, s. 3-24.
• Rolewski [2002] – J. Rolewski, Nowa metafizyka Kanta, Toruń 2002.
• Rożdżeński [2006] – R. Rożdżeński, Problem metafizyki w filozofii I. Kanta oraz M. Heideggera, Kraków 2006.
• Walsh [1976] – W.H. Walsh, Kant and Metaphysics, „Kant-Studien” (67) 1976, s. 372-384.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.23.2010.387