Działania przedsiębiorcze a prakseologia i etyka

• Authors: Wojciech W. Gasparski

Title variants

EN

Entrepreneurial Activities, Praxiology and Ethics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono podstawowe elementy działań przedsiębiorczych rozpatrywanych z punktu widzenia prakseologii oraz etyki, w nawiązaniu do wcześniejszych publikacji zagranicznych i krajowych. Zarysowano prakseologiczne ujęcie przedsiębiorczości zarówno według prakseologii wywodzącej się ze szkoły Tadeusza Kotarbińskiego, jak i prakseologii Misesiańskiej. Przedstawiono charakterystykę przedsiębiorczości związaną z religiami monoteistycznymi, przypomniano przy tym te fragmenty encyklik papieskich, w których nawiązują one do przedsiębiorczości. Odnotowano zagadnienia związane z etycznym wymiarem przedsiębiorczości, ze szczególnym uwypukleniem krytykowanych w literaturze przedmiotu manipulacji i oszustw występujących we współczesnym biznesie i ekonomii. Odpowiedzialna przedsiębiorczość wymaga kierowania się imperatywem technologicznym.

EN

The article presents the basic elements of entrepreneurial activities considered from the point of view of praxeology and ethics, in reference to previous foreign and domestic publications. The praxiological approach to entrepreneurship was outlined both according to the praxiology derived from Kotarbiński’s school and Misesian praxeology. The characteristics of entrepreneurship related to monotheistic religions were presented, while the fragments of the papal encyclicals in which they refer directly to entrepreneurship activities are quoted. Issues related to the ethical dimension of entrepreneurship were noted, with particular emphasis on the manipulations and frauds of the contemporary business and economy criticized in the literature. Responsible entrepreneurship should observe the technological imperative.

Keywords

PL

etyka; imperatyw technologiczny; prakseologia; przedsiębiorczość; religie a przedsiębiorczość

EN

ethics; technological imperative; praxiology; entrepre neurship; religion and entrepreneurship

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2019
• Volume: 161
• Pages: 5-28

Contributors

author

Wojciech W. Gasparski

• Akademia Leona Koźmińskiego

References

• Adam, J. H., 1989, Longman Dictionary of Business English, Longman–York Press, Burnt Mill, Harlow, Essex.
• Airaksinen, T., 2017, Professor Gasparski on Design and Entrepreneurship, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, 2 (212), s. 135–147.
• Akerlof, G.A., Shiller, R.J., 2017, Złapać frajera: Ekonomia manipulacji i oszustwa, tłum. Z. Matkowski, Warszawa: Polskie Towarzystwa Ekonomiczne.
• Benedykt XVI, 2009, Encyklika «Caritas in veritate» Ojca Świętego Benedykta XVI [http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/encykliki/caritas_in_veritate_or_ 29062009.html].
• Benedyktowicz W., 1975, Co powinniśmy czynić. Zarys ewangelickiej etyki teologicznej, Warszawa.
• Bocheński, J. M., 1993, Przyczynek do filozofii przedsiębiorstwa przemysłowego, w: tegoż, Logika i filozofia, Warszawa: PWN, s. 162–186.
• Brenkert, G. D., 2009, Innovation, rule breaking and the ethics of entrepreneurship, „Journal of Business Venturing”, Vol. 24:1, s.448–464.
• Brenkert, G. D., 2011, Entreprenurship, Ethics, and the Good Society, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, eds, Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 85–128.
• Bunge, M., 1985, Treatise on Basic Philosophy, Vol. 7: Epistemology & Methodology, III: Philosophy of Science and Technology, Part II: Life Science, Social Science and Technology, Reidel, Dordrecht.
• Bunge, M., 1999, Ethics and Praxiology as Technologies, „Society for Philosophy and Technology E-Journal”, No 4.
• Dietl, J., Gasparski, W., Etyka biznesu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Franciszek, 2015, Encyklika Laudato si’, Libreria Editrice Vaticana, [http://w2.vatican.va / content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laud- ato-si.html].
• Fu-Lai Yu, T., 1999, Toward a Praxeological Theory of the Firm, „Review of Austrian Economics”, 12:1, s. 25–41.
• Gasparski, W., 2001, Przedsiębiorczość – ujęcie prakseologiczne, w: Kreowanie nowego, Warszawa: Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, s. 145–160.
• Gasparski, W. W., 2011a, Editorial, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 9–10.
• Gasparski, W. W., 2011b, Entrepreneurship from a Praxiology Point of View, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski (eds), 2011, Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 23–36.
• Gasparski W. W., 2015, The Stakeholder Organization Theory And Its Systemic Foundation Revisited, w: B. Fryzel (ed.), The True Value of CSR: Corporate Identity and Stakeholder Perceptions, New York: Palgrave, s. 49–62.
• Gasparski, W., Rok, B., red., 2010, Ku obywatelskiej rzeczpospolitej gospodarczej, Warszawa: Poltext.
• Gasparski, W., 2017, Co/kto jest produktem organizacji?, „Prakseologia”, nr 159, s. 5–12.
• Harris, J. D., Sapienza, H. J. Bowie, N. E., 2009, Ethics and entrepreneurship, „Journal of Business Venturing”, Vol. 24:1, s. 407–418.
• Jan Paweł II, 1991, Centesimus annus, [http://www.opoka.org.pl/biblioteka /W/WP/ jan_pawel_ii/encykliki/centesimus_1.html].
• Kelly, K., 2017, Nieuniknione: Jak inteligentne technologie zmienią naszą przyszłość, Warszawa: Poltext.
• Kotarbiński, T., 1999, Pozytywne i negatywne formy współdziałania, w: tegoż, Prakseologia Cz. I, Dzieła wszystkie, Wrocław: Ossolineum, s. 399–407.
• Mortreuil, L., 2011, The Profit of Value: Christian Vision of Corporate Social Responsibility, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 177–194.
• Kirzner, I.M., 1973, Competition and Entrepreneurship, Chicago: University of Chicago Press.
• Kirzner, I.M., 1979, Perception; Opportunity and Profit: Studies in the Theory of Entrepreneur-ship, Chicago: University of Chicago Press.
• Kirzner, I.M., 1985, Discovery and the Capitalist Process, Chicago: University of Chicago Press.
• Langlois, R.N., P.L. Robertson, 1995, Firms; Markets and Economic Change: A Dynamic Theory of Business Institutions, London: Routledge.
• Lem, S., 2000, Okamgnienie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 118–119.
• Pava, M. L., 2011, The Spirit of Jewish Entrepreneurship, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 211–220.
• Percy, A., 2011, Entrepreneurship and Catholic Social Teaching, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 195–210.
• Pistrui, D. and Fahed-Sreik, J., 2011, Towards an Understanding of Islam and Muslim Entrepreneurship in the Middle East, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA) – London (UK): Transaction Publishers, s. 221–236.
• Pszczołowski, T., 1978, Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Wrocław: Ossolineum.
• Ryan, L. V., CSV, 2011, Introduction, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA) – London (UK): Transaction Publishers, s. 11–22.
• Sandel, M., 2012, Czego nie można kupić za pieniądze: Moralne granice rynku, tłum. A. Chromik, T. Sikora, Warszawa: Kurhaus.
• Schumpeter, J. A., 1975, Capitalism, Socialism and Democracy, 3rd ed., New York: Harper Colophon Books.
• Schutz, A., 1967, The Phenomenology of Social World, Evanston, Ill: Northwestern University Press.
• Schutz, A., 1976, On Phenomenology and Social Relations, Chicago: The University of Chicago Press.
• Sirico, R. A., 2011, The Entrepreneurial Vocation, w: W. W. Gasparski, L. V. Ryan, CSV, S. Kwiatkowski, (eds), Entrepreneurship: Values and Responsibility, New Brunswick (USA)–London (UK): Transaction Publishers, s. 153–176.
• Weber, M., 1964, The Theory of Social and Economic Organization, IL: The Free Press.

Identifiers

DOI

10.7206/prak.0079-4872_2015_160_16