Bajki dla dialektyków. Kafka i Benjamin między mitem a wyzwoleniem.

• Authors: Jakub Nikodem

Title variants

EN

Fairy Tales for Dialecticians. Kafka and Benjamin between Myth and Emancipation.

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In this paper my goal is to examine and re-read these places in works of Kafka, in which Walter Benjamin finds hope and utopian promise of emancipation. I try to determine whether those places can possibly be able to provide individual or universal emancipation; whether they are just false promises or simply ineffective personal tactics – or, on the contrary, they can be comprehended as conditions of possibility for revolutionary politics of the oppressed. In order to do this I supplement Benjamin’s discourse with concepts and ideas of Adorno, Horkheimer and Brecht. My conclusion is that Benjamin’s reading of Kafka is too optimistic in finding hope and fight against oppression in such works as The Trial, The Castle, The America, and in short stories like The Silence of the Sirens or The Great Wall of China. Benjamin finds the source of hope and victory over the mythical fate in solely humane attributes of cunning and audacity, represented – according to him – in protagonists of fairy-tales (Benjamin describes Kafka’s stories as ‘fairy tales for dialecticians’). But he undervalues power of fate, which lies in its own cunning, not only in its physical strength. If we comprehend mythical fate in much more dialectical way – as our capitalist, alienating modernity – we can find that its powers lie in its own conatus, self-preservation aimed to conserve the reality of oppression. In this sense Kafka’s work – if we read it as a diagnose of modernity and some kind of prophecy of a near future – evinces a dual cunning, which mechanism is as follows: the more a protagonist tries to outsmart the system, the more the system outsmarts him and thereby enslaves him.

Keywords

EN

Walter Benjamin; Franz Kafka; Theodor W. Adorno; Max Horkheimer; Bertolt Brecht; cunning; fairy tale; myth; fate; law; modernity; dialectic; tactics

• Publisher: Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński
• Journal: Nowa Krytyka
• Year: 2016
• Issue: 37
• Pages: 209-226

Contributors

author

Jakub Nikodem

• Uniwersytet Warszawski

References

• M. Horkheimer, Zmierzch, tłum. H. Walentowicz, Warszawa 2002 W. Benjamin, Franz Kafka. Z okazji dziesiątej rocznicy śmierci, tłum. A. Lipszyc, w: idem, Konstelacje. Wybór tekstów, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012 R. Gasche, Prawo Kafki: w polu sił między judaizmem a hellenizmem, tłum. N. Rapp, w: Nienasycenie. Filozofowie o Kafce, red. Ł. Musiał, A. Żychliński, Kraków 2011 M. Brod, Franz Kafka, Opowieść biograficzna, tłum. T. Zabłudowski, Warszawa 1982 F. Kafka, Milczenie syren, tłum. R. Karst, w: idem, Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 W. Benjamin, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wybór i oprac. H. Orłowski, Poznań 1996 F. Kafka, Milczenie syren, tłum. R. Karst, w: idem, Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 M. Horkheimer, T.W. Adorno, Dialektyka oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 2010 W. Benjamin, Los i charakter, tłum. A. Lipszyc, w: idem, Konstelacje Wybór tekstów, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012 F. Kafka, Rozważania o grzechu, cierpieniu, nadziei i słusznej drodze, tłum. R. Karst, w: Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 W. Benjamin, Przyczynek do krytyki przemocy, tłum. A. Lipszyc, w: idem, Konstelacje. Wybór tekstów, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012 F. Kafka, On, tłum. S. Tyrowicz, „Literatura na Świecie” 1987, nr 2 F. Kafka, Proces, tłum. B. Schulz, Kraków 2004 F. Kafka, Dzieci na drodze, tłum. A. Kowalkowski w: idem, Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 E. Bloch, Nonsynchronism and the Obligation to its Dialectics, tłum. M. Ritter, „New German Critique” 1977, no. 11 F. Kafka, Budowa chińskiego muru, tłum. A. Kowalkowski, w: idem, Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 Ł. Musiał, Kafka. W poszukiwaniu utraconej rzeczywistości, Wrocław 2011 F. Kafka, Ameryka, tłum. J. Kydryński, Warszawa 2008 W. Benjamin, Conversations with Brecht, w: E. Bloch et al., Aesthetics and Politics, red. R. Taylor, London 2010 B. Brecht, Krótki opis nowej techniki sztuk aktorskiej mającej na celu wywołanie efektu obcości, tłum. Z. Krawczykowski, „Dialog” 1959, nr 7 W. Benjamin, O pojęciu historii, tłum. A. Lipszyc, w: idem, Konstelacje. Wybór tekstów, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Kraków 2012 W. Benjamin, Pasaże, tłum. I. Kania, Kraków 2005 T.W. Adorno, Dialektyka negatywna, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1986 F. Kafka, Troska ojca rodziny, tłum. E. Ptaszyńska-Sadowska, w: idem, Opowieści i przypowieści, Warszawa 2016 F. Kafka, Dzienniki. 1910–1923, tłum. J. Werter, Kraków 1969