Pozycja ustrojowa parlamentu finlandzkiego Eduskunty

• Authors: Serzhanova Viktoria

Title variants

EN

The constitutional position of the Finnish Parliament Eduskunta

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejsze opracowanie zawiera analizę pozycji ustrojowej parlamentu finlandzkiego Eduskunty, ze szczególnym uwzględnieniem obecnego stanu normatywnego i dotychczasowej praktyki ustrojowej. Artykuł ma na celu ukazanie genezy oraz przedstawienie ewolucji tego organu, co pozwoli na ustalenie jego obecnej pozycji ustrojowej w systemie naczelnych organów państwowych Finlandii. Przedmiot opracowania stanowi analiza początków kształtowania się Eduskunty oraz parlamentaryzmu finlandzkiego, jego ewolucja, a nade wszystko aktualny skład, organizacja wewnętrzna, funkcje i kompetencje przedstawione w oparciu o egzegezę postanowień obowiązującej ustawy zasadniczej z 1999 roku oraz regulaminu parlamentu. Szczególnie istotne w tym kontekście wydają się zasady konstytucyjne odnoszące się do parlamentu oraz analiza relacji Eduskunty z innymi naczelnymi organami państwowymi, determinujące formę rządu państwa, co w konsekwencji przyczynia się do ustalenia i bardziej precyzyjnego określenia jej pozycji ustrojowej, a także wykazania jej oryginalności oraz odmienności względem innych współczesnych państw demokratycznych.

EN

The hereby paper takes up the analysis of the constitutional position of the Finnish parliament Eduskunta from the moment of its establishment and as a result of its development during the centuries, with a special attention paid to the present normative state and on the basis of the hitherto constitutional practice. It aims at deriving the origin and presenting the evolution of this authority at the Finnish lands, which in consequence leads to reliable conclusions in the scope of determining its current constitutional position in the system of the supreme state authorities of Finland. The subject of the paper focuses on the analysis of the beginnings of Eduskunta’s formation and Finnish parliamentarianism, its further evolution, and first and for most its current composition, internal structure, functions and competences presented on the basis of the exegesis of the provisions of the binding basic law of 1999 and the parliament’s rules of procedure. The constitutional principles referring to the parliament and the analysis of Eduskunta’s relations with the other supreme state authorities, which determine the state’s form of government, seem to be of particular significance in this context, for they contribute to a more precise definition of Eduskunta’s constitutional position, as well as to pointing out its originality and dissimilarity regarding other contemporary democratic states.

Keywords

PL

Eduskunta; parlament finlandzki; ustawa zasadnicza; pozycja ustrojowa; relacje z naczelnymi organami państwowymi

EN

Eduskunta; Finland’s parliament; basic law; constitutional position; relations with the supreme state authorities

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2019
• Issue: 1(51)
• Pages: 145-162

Dates

published

2019

Contributors

author

Serzhanova Viktoria

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• AKT O PARLAMENCIE (1906) z dnia 20 lipca 1906 roku, https://www.finlex.fi/ (30.12.2017).
• AKT O FORMIE RZĄDU z dnia 21 czerwca 1919 roku nr 94/1919, w: Joachim Osiński (tlum. 1997), Konstytucja Finlandii. Opracowanie i tłumaczenie, Warszawa.
• AKT O TRYBUNALE STANU z dnia 25 listopada 1922 roku nr 273/1922, w: Joachim Osiński (tłum. 1997), Konstytucja Finlandii. Opracowanie i tłumaczenie, Warszawa.
• AKT O PRAWIE PARLAMENTU DO BADANIA ZGODNOŚCI Z PRAWEM CZYNNOŚCI URZĘDOWYCH CZŁONKÓW RADY PAŃSTWA, KANCLERZA SPRAWIEDLIWOŚCI I PARLAMENTARNEGO OMBUDSMANA z dnia 25 listopada 1922 roku nr 274/1922, w: Joachim Osiński (tłum. 1997), Konstytucja Finlandii. Opracowanie i tłumaczenie, Warszawa.
• AKT O EDUSKUNCIE z dnia 13 stycznia 1928 roku nr 7/1928, w: Joachim Osiński (tłum. 1997), Konstytucja Finlandii. Opracowanie i tłumaczenie, Warszawa.
• AKT O SAMORZĄDZIE WYSP ALANDZKICH z dnia 16 sierpnia 1991 roku nr 1144/1991, https://www.finlex.fi/ (30.12.2017).
• ALLARDT Erik, WIATR Jerzy (1978), Political Systems w: Erik Allardt, Włodzimierz Wesołowski (red.), Social Structure and Change. Finland and Poland. Comparative Perspective, Warszawa.
• ANDERSSON Ingvar (1967), Dzieje Szwecji, Warszawa.
• ANDERSSON Ingvar, WEIBULL Jorgen (1981), Swedish History In Brief, Stokholm.
• ANDRÉN Nils (1981), Five Roads to Parliamentary Democracy, w: Erik Allardt, Nils Andrén, Erik J. Friis, Gylfie Þ. Gíslason, Sten Sparre Nilson, Henry Valen, Frantz Wendt, Folmer Wisti, (red.), Nordic Democracy. Ideas, Issues and Institutions in Politics, Economy, Education, Social and Cultural Affairs of Denmark, Finland, Iceland, Norway and Sweden, Copenhagen.
• ANTOSZEWSKI Andrzej, HERBUT Ryszard (2001), Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk.
• BAIN Robert Nisbet (2006), Scandinavia. A Political History of Denmark, Norway and Sweden from 1513 to 1900, Cambridge (1905), reprint.
• BARANOWSKI Kazimierz (1978), Republika Finlandii, Warszawa.
• BLÖMSTEDT Yrjö 1966), A Historical Background of the Finnish Legal System, w: Finnish Legal System, Helsinki.
• BRANDHOF van den, Hans (2004), The Republic of Finland, w: Lucas Prakke, Constantijn Kortmann (red.), Constitutional Law of 15 EU Member States, Deventer.
• CIEMNIEWSKI Kazimierz (1971), Zasady ustroju politycznego Finlandii, Bydgoszcz.
• CIEŚLAK Tadeusz (1983), Historia Finlandii, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• CIEŚLAK Tadeusz (1978), Zarys historii najnowszej krajów skandynawskich, Warszawa.
• GRZYBOWSKI Marian (1989), Systemy polityczne współczesnej Skandynawii, Warszawa.
• GRZYBOWSKI Marian (2001), Eduskunta. Parlament Finlandii, Warszawa.
• GRZYBOWSKI Marian (2007), Finlandia. Zarys systemu ustrojowego, Kraków.
• GRZYBOWSKI Marian (2010), Systemy konstytucyjne państw skandynawskich, Warszawa.
• GWIŻDŻ Andrzej (1971), Finlandia, w: Andrzej Burda, Marian Rybicki (red.), Konstytucje Finlandii, Włoch, Niemieckiej Republiki Federalnej, Francji, Wrocław.
• HECKSCHER Gunnar (1961), The Swedish Constitution 1809–1959, Stockholm.
• HERLITZ Nils (1969), Elements of Nordic Public Law, Stockholm.
• HUSA Jaakko (1999), Montesquieu’s Separation of Powers and the Semi-Presidential Constitution: Finland’s Past and Future?, „Tidsskrift for Rettsvitenskap”, nr 5.
• HUSA Jaakko (2002), Nordic Reflections on Constitutional Law. A Comparative Nordic Perspective, Frankfurt am Main–Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Wien.
• HUSA Jaakko (2011), The Constitution of Finland. A Contextual Analaysis, Oxford-Portland.
• JUSSILA Osmo, HENTILÄ Seppo, NEVAKIVI Jukka (2001), Historia polityczna Finlandii 1809–1999, Kraków.
• KERSTEN Adam (1973), Historia Szwecji, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• LINDMAN Sven (1960), The „Dualistic” Conception of Parliamentary Government in the Finnish Constitution, w: Democracy in Finland. Studies in Politics and Government, Helsinki.
• MANNERHEIM Carl Gustaf (1996), Wspomnienia, Gdynia.
• MERIKOSKI Veli (1966), The System of Government, w: Finnish Legal System, Helsinki.
• NOUSIAINEN Jaakko (2001), The Finnish System of Government: From a Mixed Constitution to Parliamentarism, w: The Constitution of Finland, Vammala.
• ORFIELD Lester Bernhardt 1953, The Growth of Scandinavian Law, Philadelphia.
• OSIŃSKI Joachim (1997), Konstytucja Finlandii. Opracowanie i tłumaczenie, Warszawa.
• OSIŃSKI Joachim (2003), Konstytucja Finlandii z 1999 roku. Tłumaczenie i wstęp, Warszawa.
• OSIŃSKI Joachim (red.) (2000), Prezydent w państwach współczesnych, Warszawa.
• PAJDAŁA Henryk (2001), Komisje w parlamencie współczesnym, Warszawa.
• REGULAMIN EDUSKUNTY z dnia 17 grudnia 1999 roku nr 40, https://www.finlex.fi/ (30.12.2017).
• ROBERTS Michael (2002), The Age of Liberty: Sweden 1719–1772, wyd. II, Cambridge.
• ROBERTS Michael (2003), Sverige under frihetstiden: 1719–1772, Inbunden.
• SARAVIITA Ilkka (2004), The Constitution of Finland, Helsinki.
• SERZHANOVA Viktoria (2004), Komisje Eduskunty, „Ius et Administratio”, Zeszyty Naukowe Wydziału Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego, nr 2.
• SERZHANOVA Viktoria (2007), Relacje między parlamentem a rządem Finlandii, Rzeszów.
• SERZHANOVA Viktoria (2010), Zmiany pozycji ustrojowej prezydenta Finlandii, w: Tadeusz Mołdawa, Jarosław Szymanek (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa.
• SERZHANOVA Viktoria (2011a), Ewolucja konstytucji państw nordyckich, w: Stanisław Sagan (red.), Państwo i prawo w dobie globalizacji, Rzeszów.
• SERZHANOVA Viktoria (2011b), Zmiana formy rządu w najnowszej konstytucji Finlandii, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, nr 71, Seria Prawnicza, Prawo 10.
• SERZHANOVA Viktoria (2014), Wybory do parlamentu finlandzkiego Eduskunty, w: Ladislav Orosz, Tomaš Majerčák (red.), Aktuálne problémy volebného práva a volebného súdnictva v Slovenskej republike – II ústavné dni, Košice.
• SERZHANOVA Viktoria (2015), Tryb uchwalania oraz reforma Konstytucji Republiki Islandii, w: Viktoria Serzhanova (red.), W kręgu zagadnień konstytucjonalizmu oraz współczesnego państwa, Rzeszów.
• SERZHANOVA Viktoria (2016), Naczelne zasady ustroju politycznego w Konstytucji Republiki Finlandii, w: Krzysztof Skotnicki, Konrad Składowski, Anna Michalak (red.), Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Polskie i zagraniczne rozwiązania ustrojowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Dariuszowi Góreckiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Łódź.
• SERZHANOVA Viktoria (2017), Suomen perustuslaki. Ustawa zasadnicza Finlandii, Rzeszów.
• SERZHANOVA Viktoria, SAGAN Stanisław (2007), Organizacja wewnętrzna Eduskunty, w: Jacek Czajowski (red.), Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, Kraków.
• SERZHANOVA Viktoria, SAGAN Stanisław, WAPIŃSKA Dominika (2013a), Akty ustrojowe i konstytucje historyczne w Szwecji i Finlandii, w: Stanisław Sulowski, Jarosław Szymanek (red.), Ustrój polityczny państwa. Polska, Europa, Świat, Warszawa.
• SERZHANOVA Viktoria, WAPIŃSKA Dominika (2013b), Ewolucja konstytucjonalizmu w Finlandii, w: Stanisław Bożyk (red.), Aktualne problemy reform konstytucyjnych, Białystok.
• SOLSTEN Eric, MEDITZ Sandra W. (red.) (1988), Finland – a Country Study, Washington.
• SURHONE Lambert M., TIMPLEDON Miriam T., MARSEKEN Susan F. (2010), Swedish Constitution of 1772, Beau-Bassin (Mauritius).
• SZORDYKOWSKA Barbara (2011), Historia Finlandii, Warszawa.
• USTAWA ZASADNICZA Finlandii z 11 czerwca 1999 roku (2017), w: Viktoria Serzhanova, Suomen perustuslaki. Ustawa zasadnicza Finlandii, Rzeszów.
• USTAWA WYBORCZA z dnia 8 października 1998 roku nr 714/1998, https://www.finlex.fi/ (30.12.2017).
• WASILEWSKI Leon (1925), Finlandja, Kraków.