Koncepcja les espaces sociaux localisés w badaniach struktury społecznej wsi

• Authors: Maria Halamska

Title variants

EN

Idea of Les Espaces Sociaux Localisés in the Research on Rural Social Structure

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Badania struktury społecznej wsi mają w Polsce ponad stuletnią tradycję. Badana obecnie według kanonów socjologii ogólnej ukazuje całą gamę profesji ludzi mieszkających na wsi. Ponad połowę z nich zaliczyć można do zawodów robotniczych, po około jednej czwartej stanowią rolnicy i przedstawiciele nowej klasy średniej. Te proporcje są jednak odmienne w różnych regionach kraju i wpływają na charakter środowiska społecznego, w jakim funkcjonuje jednostka, co zwane jest efektem kontekstowym. Chcąc w badaniach uchwycić jego wpływ, trzeba te odmienne środowiska (konteksty) społeczne zdefiniować i zlokalizować. Artykuł, odwołując się do koncepcji les espaces sociaux localisés Gilles’a Laferté, testuje możliwości takiej operacji, wyróżniając cztery typy struktury społecznej wsi (rolniczy, robotniczy, inteligencko-robotniczy i mieszany), dokonuje ich charakterystyki i przestrzennej lokalizacji oraz – na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych – wskazuje wpływ kontekstu społecznego na zachowania i samooceny.

EN

Research on social structure of rural areas in Poland have been carried for over one hundred years. Nowadays it is carried according to the methods of general sociology and shows the full diversity of professions of people living in the countryside. More than the half of them are workers, whereas farmers and representatives of a new middle class account each for about a quarter. These ratios are, however, not the same in different regions and have their influence on the character of the social milieu of individuals, the so-called context effect. If the influence of the latter is to be observed, various milieus (contexts) have to be defined and localised. Testing the possibility of such an operation using the idea of les espaces sociaux localisés by Gilles Laferté is the subject of the paper. Four types of rural social structure are distinguished: agricultural, workers’, intelligentsia-workers, and mixed; they are characterised and localised spatially. Conducted empirical research is the basis of showing the influence of the social context on behaviour and self-appraisal.

Keywords

PL

struktura społeczna wsi; typy struktury; umiejscowione przestrzenie społeczne; kontekst społeczny; zachowania społeczne; samooceny

EN

social structure of rural areas; types of the structure; localised social spaces; social context; social behaviour; self-appraisal

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2018
• Volume: 10(46)
• Issue: 4
• Pages: 43-61

Contributors

author

Maria Halamska

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk

References

• Bęntlewska K., Wiejscy procederzyści, renciści oraz pracownicy umysłowi i fizyczni o stałych dochodach, w: Struktura społeczna wsi polskiej, Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego 1937, s. 249-292.
• Biernat E., Prozdrowotny styl życia studentów Wyższej Szkoły Handlowej, „Kultura Fizyczna” 2001, nr 1-2.
• Bujak F., Maszkienice, wieś powiatu brzeskiego. Stosunki gospodarcze i społeczne, Kraków: AU 1901.
• Bujak F., Żmiąca, wieś powiatu limanowskiego, Kraków: Gebethner i Ska 1903.
• Czerniewski K., Zagadnienia struktury agrarnej, w: E. Strzelecki, K. Czerniewski, R. Jabłonowski, K. Bentlewska, Struktura społeczna wsi polskiej, Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego 1937, s. 53-163.
• Daszkowska J., Rewera M., Style życia współczesnego człowieka, w: J. Daszkowska, M. Rewera, Przemiany wartości i stylów życia w ponowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ŻAK 2010.
• Dobrowolska D., Białecki I., Reszke I., Zawody w strukturze społecznej, w: Struktura i dynamika społeczeństwa polskiego, red. W. Wesołowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1978, s. 233-296.
• Domański H., Karpiński Z., Pokropek A., Sawiński Z., Słomczyński K.M., Trzciński R., Metodologia badań nad stratyfikacją społeczną, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012.
• Domański H., Polska klasa średnia, Wrocław: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej 2002.
• Domański H., Struktura społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2004.
• Domański H., Zadowolony niewolnik idzie do pracy, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN 1992.
• Duda-Dziewierz K., Wieś małopolska a emigracja amerykańska. Studium wsi Babice powiatu rzeszowskiego, Warszawa–Poznań: Polski Instytut Socjologiczny 1938.
• Dyczewski L., Kultura polska w procesie przemian, Lublin: TN KUL 1995.
• Dzwonkowska I., Lachowicz-Tabaczek K., Łaguna M., SES. Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES Morrisa Rosenberga, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych 2008.
• Gałęski B., Studia nad struktura społeczną wsi, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum 1973.
• Gdula M., Sadura P., Style życia jako rywalizujące uniwersalności, w: Style życia i porządek klasowy w Polsce, red. M. Gdula, P. Sadura, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2012, s. 15-70.
• Gorlach K., Razem czy osobno: przyczynek do koncepcji rozwarstwienia klasowego chłopstwa, w: Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty, konstrukcje, zasady, red. P. Gliński, I. Sadowski, A. Zawistowska, Warszawa–Białystok: Wydawnictwo IFiS PAN – Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku 2010, s. 82-103.
• Gorlach K., Świat na progu domu, Kraków: Uniwersytet Jagielloński 2001.
• Halamska M., Chłopi polscy na przełomie epok, Warszawa: IRWiR PAN 1991.
• Halamska M., Wiejska Polska na początku XXI wieku. Rozważania o gospodarce i społeczeństwie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2013.
• Halamska M., Struktura społeczna ludności wiejskiej na początku XXI wieku, w: M. Halamska, S. Michalska, R. Śpiewak, Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski, t. I: Stare i nowe wymiary społecznego zróżnicowania, Warszawa: IRWiR PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar 2016, s. 11-96.
• Halamska M., Hoffmann R., Stanny M., Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski, t. II: Przestrzenne zróżnicowanie struktury społecznej, Warszawa: IRWiR PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar 2017.
• Jabłonowski R., Ludność bezrolna, w: Struktura społeczna wsi polskiej, Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego 1937, s. 165-247.
• Jagiełło-Łysiowa E., Wstęp, w: Od chłopa do rolnika, (Młode pokolenie wsi Polski Ludowej. Pamiętniki i studia, t. 4, wybór i oprac. E. Jagiełło-Łysiowa), Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, s. 19-108.
• Janczur A., Czynniki warunkujące styl życia młodzieży, Rzeszów: WSP 1988.
• Kształt struktury społecznej. Studia do syntezy, red. W. Wesołowski, Warszawa: PWN 1978.
• Laferté G., Des études rurales à l’analyse des espaces sociaux localisés”, „Sociologie” 5(2014), nr 4, s. 423-439.
• Landau L., Pański J., Strzelecki E., Bezrobocie wśród chłopów, (Instytut Gospodarstwa Społecznego. Sprawy agrarne nr 3), Warszawa: Fundusz Kultury Narodowej 1939.
• Mendras H., La fin des paysans, Paris: Armand Colin, 1967.
• Mendras H., Societés paysannes, Paris: Armand Colin 1976.
• Michalska S., Płeć, gender i struktura społeczna, w: M. Halamska, S. Michalska, R. Śpiewak, Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski, t. I: Stare i nowe wymiary społecznego zróżnicowania, Warszawa: IRWiR PAN – Wydawnictwo Naukowe Scholar 2016, s. 96-128.
• Podedworna H., Styl życia mieszkańców wsi, w: Polskie style życia. Między miastem a wsią. Kongres Obywatelski, red. B. Łaciak, Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 2010.
• Redfield R., Peasant Society and Culture, Chicago: University of Chicago Press 1956.
• Sikorska A., Procesy przekształceń w wiejskiej społeczności i chłopskim rolnictwie. Synteza, Warszawa: Dział Wydawnictw IERiGŻ-PIB 2013.
• Słomka J., Pamiętnik włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Warszawa: LSW 1983.
• Styl życia. Koncepcje i propozycje, red. A. Siciński, Warszawa: PWN 1976.
• Turowski J., Problem struktury społecznej regionu rolniczo-przemysłowego, „Przegląd Socjologiczny” 17(1963), nr 1, s. 53-66.
• Turski R., Przemiany struktury społecznej wsi, w: Struktura i dynamika społeczeństwa polskiego, red. W. Wesołowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970, s. 207-248.
• Wierzbicki Z.T., Żmiąca w pół wieku później, Wrocław–Warszawa: Ossolineum 1963.
• Zarycki T., Region jako kontekst zachowań politycznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2002.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2018.46.4-3