Przegląd dorobku z zakresu rachunkowości zarządczej i controllingu magazynu „Controlling i Zarządzanie” w latach 2015–2022

• Authors: Kotapski Roman

Title variants

Review of the literature on management accounting and controlling published in the journal “Controlling i Zarządzanie” from 2015 to 2022

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest weryfikacja i ocena poruszanych problemów z zakresu controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów i zarządzania, których problematyka była prezentowana w dotychczasowych wydaniach magazynu „Controlling i Zarządzanie” w latach 2015–2022. Metodyka/podejście badawcze: Przeprowadzono analizę artykułów opublikowanych w magazynie „Controlling i Zarządzanie” pod kątem podjętej problematyki, autorów arty-kułów i ich afiliacji, liczebności artykułów z uwzględnieniem wyodrębnionych działów ma-gazynu w obszarze controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów i zarządza-nia, obszarów i rodzajów działalności przedsiębiorstw oraz przedmiotu ich działalności. Wyniki: Zagadnienia podejmowane w opublikowanych artykułach przedstawiają tematykę controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów i zarządzania. Problemy poru-szane w artykułach dotyczą różnorodnych zagadnień, w tym m.in. budżetowania, narzędzi controllingu, grupowania, pomiaru i kalkulacji kosztów. Autorami artykułów z reguły są profesjonaliści z zakresu controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów, ra-chunkowości oraz menedżerowie, informatycy, rzadziej naukowcy. Ograniczenia/implikacje badawcze: Podczas kwalifikacji poszczególnych artykułów nie zawsze udało się je jednoznacznie przyporządkować do wyodrębnionych działów, gdyż arty-kuł mógł być zakwalifikowany zarówno np. do działu controlling i rachunkowość zarządcza, jak i zasoby ludzkie. Stąd też ostatecznej kwalifikacji dokonał subiektywnie autor. Praktyczne implikacje: Artykuł przedstawia zakres zainteresowań praktyków w obsza-rze controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów, dlatego wyznacza to poten-cjalne pola badawcze i kierunki przyszłych badań naukowych. W szczególności we współ-pracy z przedstawicielami praktyki gospodarczej. Oryginalność/wartość: Artykuł stanowi podsumowanie i równocześnie pewną refleksję nad poruszanymi zagadnieniami przez praktyków, dotyczącymi wykorzystania controllingu, rachunkowości zarządczej, rachunku kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Jest to pierwsza pogłębiona analiza i podsumowanie tego typu artykułów na łamach prasy specja-listycznej napisanych przez praktyków i naukowców w Polsce.

EN

Purpose: The aim of this article is to verify and evaluate the problems related to controlling, management accounting, and management and cost accounting, which were addressed in the issues of the journal “Controlling i Zarządzanie” (Controlling and Management) pub-lished in the period 2015–2022. Methodology/research approach: The author analyzed the published articles from the viewpoint of, among others, the problems which had been addressed, the authors of the articles, the number of the articles in respect of the existing sections of the journal regard-ing the areas of controlling, management accounting, management and cost accounting, the areas and types of enterprises’ activities, and the subject of their activities. Findings: The issues addressed in the articles concerned a variety of subjects linked with controlling, management accounting, and management and cost accounting. The topics involved diverse aspects such as budgeting, instruments of controlling, as well as the grouping, measurement, and calculation of costs. The authors are mainly professionals such as accountants, managers, IT experts, and, less frequently, researchers, who special-ize in controlling, management accounting, and cost accounting. Research limitations/implications: During the qualification of individual articles, it was not always possible to clearly assign them to separate parts, because the article could be qualified both, for example, to the controlling and management accounting part, as well as human resources. The final qualification was made subjectively by the author. Practical implications: The article presents the scope of interests of practitioners in the field of controlling, management accounting and cost accounting. It determines potential research fields and directions for future scientific research. In particular, in cooperation with representatives of business. Originality/value: The article presents a summary and a reflection on the issues dis-cussed by practitioners regarding the use of controlling, management accounting, and cost accounting in managing a company. This is the first in-depth analysis and summary re-garding this type of article to appear in a specialist publication, and that was written by both practitioners and researchers in this field in Poland.

Keywords

PL

controlling; rachunkowość zarządcza; rachunek kosztów; rachunkowość; zarządzanie; zasoby ludzkie; zarządzanie projektami

EN

controlling; management accounting; cost accounting; accounting; management; human resources; project management

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2022
• Issue: 46(2)
• Pages: 97-114

Contributors

author

Kotapski Roman

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Katedra Rachunku Kosztów, Zarządzania Podatkami i Controllingu

References

• Biadacz R. (2017), Rachunkowość a controlling – 21 edycji konferencji z perspektywy histo-rycznej, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 471, s. 36–37.
• Biadacz R. (2021), Przegląd dorobku naukowego z zakresu rachunkowości zarządczej i con-trollingu w ramach konferencji z cyklu ,,Rachunkowość a controlling”, ,,Zeszyty Teore-tyczne Rachunkowości”, 45 (4), s. 25–47.
• Bieńkowska A. (2015), Analiza rozwiązań i wzorce controllingu w organizacji, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, s. 25–38.
• Brzezin W. (2001), Rachunkowość a controlling, [w:] Nowak E. (red.), Rachunkowość a control-ling, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław, s. 306–337.
• Chalastra M., Kotapski R. (2018), Is it time to audit controlling? [w:] Slavíčkowá P., Talá-šek T. (eds.), Knowledge for market use 2018: Public Finances in the background of sus-tainable development, Palacký University Olomouc, Olomouc, s. 36–42.
• Deyhle A., Olech S. (2004), Controlling w przedsiębiorstwie, ODiTK, Gdańsk.
• Drury C. (1996), Management and Cost Accounting, Thomson Business Press, London.
• Gabrusewicz W. (2013), Atrybuty współczesnego rachunku kosztów, „Prace Naukowe Uni-wersytetu Ekonomicznego we Wrocławiuˮ, 291, s. 128
• Goliszewski J. (2002), Rozwój controllingu w Polsce na podstawie ogłoszeń o pracę, ,,Controling i Rachunkowość Zarządcza”, 6, s. 21–25.
• Griffin R.W. (1996), Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa.
• Jaruga A.A. (2014), Istota, rola i rozwój rachunkowości zarządczej, [w:] Jaruga A.A., Kabalski P., Szychta A., Rachunkowość zarządcza, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warsza-wa, s. 22–65.
• Jarugowa A. (1986), Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Jarugowa A., Malc W., Sawicki K. (1990), Rachunek kosztów, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Kotapski R. (2017), Rachunek kosztów usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Pomiar, ujmowanie, kontrola i sprawozdawczość, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Kotapski R., Kowalak R., Lew G. (2020), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Kompendium wiedzy, Wydawnictwo MARINA, Wrocław.
• Kowalak R. (2009), Benchmarking jako metoda zarządzania wspomagająca controlling przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Lichtarski J. (red.) (1999), Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
• Möller K. (red.) (2019), Controlling Process Model 2.0. Wytyczne do opisu i projektowania procesów controllingowych, Akademia Controllingu, Poznań.
• Nesterak J. (2015), Controlling zarządczy. Projektowanie i wdrażanie, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Nowak E., Nowak M. (2021), Badania nad controllingiem w ośrodku wrocławskim. Per-spektywa trzydziestolecia 1990–2020, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowościˮ, 45 (2), s. 85–101.
• Nowosielski K. (2018), Sprawność procesów controllingowych. Istota. Przejawy. Determi-nanty, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Pluta M. (2021), Czy warto przeprowadzać audyt controllingu, ,,Controlling i Zarządzanie”, 6 (44), s. 6–9.
• Podskarbi M., Zieliński T.M. (2021), Przyszłość controllingu, ,,Controlling i Zarządzanie”, 5 (43), s. 13–16).
• Sawicki K. (1996), Ogólne zagadnienia rachunku kosztów, [w:] Sawicki K. (red.), Rachunek kosztów, t. 1, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa. s. 35–37.
• Skrzywan S., Fedak Z. (1953), Rachunkowość w przemyśle, cz. II, Polskie Wydawnictwa Gospo-darcze, Warszawa.
• Sołtys D. (1996), Rachunek kosztów a controlling, [w:] Nowak E. (red.), Rachunkowość w controllingu przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 66–67.
• Stadtmüller R. (1972), Księgowość kalkulacja i sprawozdawczość finansowa w przedsię-biorstwie przemysłowym, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1972.
• Szychta A. (2008), Etapy ewolucji i kierunki integracji metod rachunkowości zarządczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szychta A. (2018), Definicja rachunkowości zarządczej w ujęciu ewolucyjnym, „Prace Nau-kowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu”, 513, s. 383–394.
• Szychta A., Dobroszek J. (2017), Postrzeganie controllingu w środowisku naukowym ra-chunkowości w Polsce, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu”, 471, s. 365–378.
• Weber J. (2001), Wprowadzenie do controllingu, Wydawnictwo Profit, Katowice 2001.
• Vollmuth H.J. (2007) Controlling. Planowanie, kontrola, kierowanie. Podstawy budowy systemu controlling, Wydawnictwo Placet, Warszawa.
• Gänßlen S., Losbichler H., Niedermyar R., Rieder L., Schäffler U., Weber J. (2012), Fun-damenty controllingu - stanowisko ICV (Międzynarodowe Stowarzyszenie Controllerów) i IGC (International Group of Controlling), ICV, dokument, tłum. A. Lewandowska, https://www.igc-controlling.org › fileadmin › pdf (dostęp 2.04.2022)
• Globalne Zasady Rachunkowości Zarządczej, (2018), CGMA, https://www.cimaglobal.com/ Our-locations/Poland/CIMA-i-biznes/Globalne-Zasady-Rachunkowosci-Zarzadczej/ (dostęp 2.04.2022).