Czy naród może przeprosić? Uwarunkowania i charakterystyka zbiorowych aktów przeprosin

• Authors: Młynarska-Jurczuk Agata
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zbiorowe akty przeprosin, zdaniem wielu badaczy, stały się nieodłączną częścią współczesnej polityki. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie społeczno-historycznych uwarunkowań rosnącej popularności zbiorowych aktów skruchy, oraz określenie warunków ich skuteczności. Pojęcia takie, jak: wina, krzywda, przebaczenie, odnoszą się zasadniczo do sfery osobistych przeżyć i kontaktów między jednostkami, zatem próby przeniesienia ich na poziom zbiorowy stanowią źródło problematyczności. Jest to przede wszystkim pytanie o sposoby legitymizacji przeprosin zbiorowych oraz polityczny charakter rytuałów pojednania. Celem artykułu jest również zilustrowanie zawartych w nim rozważań teoretycznych na podstawie analizy przeprosin prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego za pogrom w Jedwabnem, dokonany przez Polaków na ich żydowskich sąsiadach.

Keywords

PL

zbiorowe przeprosiny; wina; przebaczenie; Jedwabne

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 12
• Pages: 55-70

Dates

issued

2015

Contributors

author

Młynarska-Jurczuk Agata

References

• Augoustinos M., Hastie B., Wright M. (2011), Apologizing for historical injustice: Emotion, truth and identity in political discourse, (w:) "Discourse & Society" 22(5): 507-531.
• Austin J.L. (1993), Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, (przeł. B. Chwedeńczuk), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Barkan E. (2000), The guilt of nations, W.W. Norton & Company.
• Branscombe N.R., Slugoski B., Kappen D.M. (2004), The measurement of collective guilt: What it is and what it is not, (w:) Collective Guilt: International Perspectives, (red.) Branscombe N.R., Doosje B., Cambridge University Press, New York, s. 17-34.
• Brooks R.L. (1999), The Age of Apology, (w:) When sorry isn't enough: The contoversy over apologies and reparation for human injustice, Brooks L.R., (red.), London University Press, New York, London.
• Buruma I. (1999), The joys and perils of victimhood, (w:) "New York Review of Books", 8 kwiecień: 4-9.
• Celermejer D. (2008), Apology and the possibility of ethical politics, (w:) Journal of Cultural and Religious Theory", 9.1: 14-34.
• Collins R. (2011), Łańcuchy rytuałów interakcyjnych, (tł. K. Suwada), Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Edwards J.A. (2010), Apologizing for the past for the better future: Collective apologies in the United States, Australia and Canada, (w:) "Southern Communication Journal" 75: 57-75.
• Forecki P. (2010), Od Shoah do strachu. Spory i polsko-żydowska przeszłość i pamięć w debatach publicznych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Forrest P. (2006), Collective guilt, individual shame, (w:) "Midwest Studies in Philosophy", XXX: 145-153.
• Gibney M., Roxtrome E. (2001), The status of state apologies, (w:) Human Rights Quarterly" 23(4): 911-939.
• Giesen B. (2004), The trauma of perpetrators: The holocaust as the traumatic reference of German national identity, (w:) J.C. Alexander, R. Eyerman, B. Giesen, N.J. Smelser, P. Sztompka (red.), Cultural trauma and collective identity, University of California Press, Los Angeles, Berkeley, s. 112-154.
• Gilbert M. (2002), Collective guilt and collective guilt feelings, (w:) "The Journal of Ethics", 6: 115-142.
• Goffman E. (2006), Rytuał interakcyjny, (tł. A. Szulżycka), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hastie B., Augoustinos M. (2012), Rudd's Apology to the Stolen Generations: Challenging Self-Sufficient Arguments in "Race" Discourse, (w:) Australian Psychologist" 47(2): 118-126.
• Howard-Hassman R.E. (red.), Political Apologies and Reparation Website. Wilfrid Laurier University and Center for International Governance Innovation. Waterloo, Ontario, Canada, http://political-apologies.wlu.ca/index.php, data dostępu: 01.01.2014
• Huhmann B.A., Brotheron T.P. (1997), A Content Analysis of Guilt Appeals in Popular Magazine Advertisments, (w:) "The Journal of Advertising" 2: 35-45.
• Kampf Z., Lowenheim N. (2012), Rituals of apology in the global arena, (w:) "Security Dialogue" 43(1): 43-60.
• Kishimoto K. (2004), Apologies for Atrocities: Commemorating the 50th Anniversary of World War II's End in the United States and Japan, (w:) "American Studies International" 42: 17-50.
• Lazare A. (2005), Our apology, Oxford University Press, Oxford, New York.
• Maier Ch.S. (1993), A surfeit of memory? Reflections on history, melancholy and denial, (w:) "History and Memory" 5: 136-152.
• Marrus M.R. (2006), Official Apologies and the Quest for Historical Justice, Munk Centre for International Studies at Trinity College, Toronto, Canada.
• Michlic J. (2004), Rozliczenie z "ciemną przeszłością": polska debata o zbrodni w Jedwabnem, (w:) Świat niepożegnany. Żydzi na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczpospolitej w XVII-XX wieku, (red.) K. Jasiewicz, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa, s. 623-657.
• Minow M. (1998), Between vengeance and forgiveness: Facing history after genocide and mass violence, Bacon Press, Boston.
• Nijakowski L.M. (2009), Kiedy krwawa plama staje się białą. Polityka pamięci związana z masakrami w XX wieku, (w:) Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, (red.) A. Szociński, Scholar, Warszawa, s. 167-192.
• Nowak-Jeziorański J. (2001), Potrzeba zadośćuczynienia, (w:) "Gazeta Wyborcza" 26 stycznia 2001.
• Nytagodien R.L., Neal A.G. (2004), Collective trauma, apologies, and the politics of memory, (w:) Journal of Human Rights" 3(4): 456-475.
• Philpot C.R., Balvin N., Mellor D., Bretherton D. (2013), Making meaning from collective apologies: The case of Australia's apology to its Indiegenous peoples, (w:) "Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology" 19: 14-50.
• Scher S.J., Darley J.M. (1997), How Effective Are the Things People Say to Apologize? Effects of the Realization of the Apology Speech Act, (w:) "Journal of Psycholinguistic Research" 26(1): 127-140.
• Sharma K. (2013), Mea Maxima Culpa: The Political Apology as an Instrument of Public Policy in Canada, http://news.umanitoba.ca/wp-content/uploads/2013/10/K-Sharma-Political-Apologies-as-Instrument-of-Public-Policy-March.13.pdf, data dostępu 01.02.2014.
• Shnabel N., Nadler A., Ullrich J., Dovidio J.F., Carmi D. (2009), Promotind Reconciliation Through the Satisfaction of the Emotional needs of Victimized and Perpetrating Gropu Members: The Needs Based Model of Reconciliation, (w:) Personality and Social Psychology Bulletin" 35(8): 1021-1030.
• Sułek A. (2011), Pamięć Polaków o zbrodni w Jedwabnem, (w:) "Nauka" 3: 39-49.
• Tavuchis N. (1991), Mea Culpa: A sociology of apology and reconciliation, Standford University Press, Standford.
• Wigura K. (2011), Wina narodów. Przebaczenie jako strategia prowadzenia polityki, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa.
• Wolff-Powęska A. (2005), Zwycięzcy i zwyciężeni. II wojna światowa w pamięci zbiorowej narodów, "Przegląd Zachodni", 2.
• Żakowski J. (2001), Rewanż pamięci, "Gazeta Wyborcza", 26 maja 2001.

Notes

PL

Artykuł 4. z numeru 12.

Identifiers

ISSN

2299-2367