Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | 3(61) | 102-125

Article title

Dyskusja na temat zasadności poziomej redystrybucji dochodów między jednostkami samorządu terytorialnego

Content

Title variants

EN
Discussion on the justification of horizontal redistribution of revenues among local self-government units

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
Przedmiotem artykułu jest dyskusja na temat poziomej redystrybucji dochodów publicznych między jednostkami samorządu terytorialnego. W założeniach celem tej redystrybucji jest wyrównywanie zróżnicowanego poziomu dochodów oraz obciążenia wydatkami. W artykule wskazano pożądane cechy tej redystrybucji, motywy jej stosowania oraz argumentację przywoływaną przez jej przeciwników. Ich analiza wykazała, że część zarzutów kierowanych pod adresem redystrybucji poziomej odnosi się do jej istoty, ale zdecydowanie więcej − do dysfunkcji jej mechanizmu, które ujawniły się po 2008 r. Krytycznie oceniane są m.in.: kryteria dokonywania wpłat wyrównawczych, konstrukcja wskaźników dochodów podatkowych, tzw. okres odniesienia, wysokość wpłaty wyrównawczej, kryteria podziału zebranych kwot. W artykule zasygnalizowano kierunki zmian mechanizmu tej redystrybucji.
EN
The subject of the paper is the discussion on horizontal redistribution of public revenues among local self-government units. The assumed aim of this redistribution is to equalize the different levels of income and burden of expenditure. The paper lists desirable features of this redistribution, motives for its application, and arguments of its opponents. The analysis of the latter shows that while part of the criticism refers to the essence of horizontal redistribution, significantly more of it concerns the dysfunctions of its mechanism which became apparent after 2008. The criticism focuses, for example, on the criteria for making compensatory payments, the structure of tax revenue indices, the so-called reference period, the amounts of compensatory payments, the criteria for the distribution of the collected amounts. The paper includes suggestions concerning recommended directions of changes in the mechanism of this redistribution.

Contributors

  • Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

  • Bird R.M. 2006, „Fiscal flows, fiscal balance and fiscal sustainability”, w: Bird, R.M., Vaillancourt, F. (red.), Perspectives on Fiscal Federalism, Washington, D.C: The World Bank Institute.
  • Blöchliger H., Charbit C., 2008, „Fiscal equalisation”, OECD Economic Studies, nr 8(1), s. 1−22.
  • Blöchliger H., Merk O., Charbit C., Mizell L., 2007, Fiscal Equalisation in OECD Countries, OECD Network on Fiscal Relations Across Levels of Government, Working Paper nr 4.
  • Boadway R., Shah A., 2009, Fiscal Federalism. Principles and Practice of Multiorder Governance, New York−London: Cambridge University Press.
  • Bogucka-Felczak M., 2014, „System korekcyjno-wyrównawczy – postulaty de lege ferenda”, Finanse Komunalne, nr 1−2, s. 92−105.
  • Borodo A., 2004, Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, Warszawa: LexisNexis.
  • Borodo A., 2006, „Subwencje wyrównawcze jednostek samorządu terytorialnego – propozycje reform”, w: E. Chojna-Duch (red.), Aktualne problemy fiansów lokalnych i regionalnych w Polsce i innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, Warszawa: Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego, Uniwersytet Warszawski.
  • Borodo A., 2012, Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, wyd. 6, Warszawa: LexisNexis.
  • Chojna-Duch E., 2012, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, wyd. 2, Warszawa: LexisNexis,.
  • Co dalej z „janosikowym”?, http://www.mazovia.pl/aktualnosci/art,4501,co-dalej-z-janosikowym.html [dostęp 19.05.2014].
  • Daffln B., 2007, „Fiscal capacity equalization in horizontal fiscal equalization programs, w: R. Boadway, A. Shah (red.), Intergovernmental Fiscal Transfers Principles and Practice, Washington, D.C.: The World Bank.
  • Dębowska-Romanowska T., 2010, Finanse miast – uwarunkowania konstytucyjne, referat wygłoszony na VIII Kongresie Miast Polskich pt. „Miasta – spuścizna dziejów i wyzwania przyszłości”, Kalisz 16–17 września 2010 r.
  • Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r., Dz.U. 1994 nr 124, poz. 607 ze zm.
  • Europejska Karta Samorządu Regionalnego, www.karpacki.pl/download/gfx/karpacki/pl/…/eksr200804124345.doc [dostęp: 15.05.2012].
  • Gajl N., 1993, Finanse i gospodarka lokalna na świecie, Warszawa: PWE.
  • Garnaut R., FitzGerald V., 2002, „Issues in commonwealth-state funding”, The Australian Economic Review, nr 35(3), s. 290−300.
  • Gonet W., 2013, Naprawa finansów jednostki samorządu terytorialnego, Warszawa: Difin.
  • Grabiec J., 2012, „System wyrównywania dochodów na bazie doświadczeń samorządów powiatowych”, w: H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.), Finanse komunalne a konstytucja, Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego, t. 43, Warszawa: Wyd. Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
  • Izdebski, H., 2013, „Funkcjonowanie instytucji wpłat na subwencję ogólną („janosikowe”) z punktu widzenia finansów m.st. Warszawy i województwa mazowieckiego”, Samorząd Terytorialny, nr 11, s. 5−16.
  • Janosikowe to haracz ściągany z Mazowsza, http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/janosikowe;to;haracz;sciagany;z;mazowsza,128,0,1484672.html [dostęp: 15.03.2014].
  • Kamińska D., Nelicki A., 2012, „Asystemowość wyrównywania dochodów jednostek samorządu terytorialnego, w: H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.), Finanse komunalne a konstytucja, Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego, t. 43, Warszawa: Wyd. Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
  • Kańduła S., 2011, Kontrowersje w systemie finansowania jednostek samorządu terytorialnego, w: T. Famulska, J. Nowakowski (red.), Kontrowersje wokół finansów, Warszawa: Difin.
  • Kim J., Lotz J., Mau N.J. (red.), General Grants versus Earmarked Grants. Theory and Practice. The Copenhagen Workshop 2009, Alberstlund−Seoul: The Korea Institute of Public Finance and The Danish Ministry of Interior and Health.
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.
  • Kornberger-Sokołowska E., 2000, Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, w: S. Dolata (red.), Prawne i finansowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego, t. 2, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
  • Kornberger-Sokołowska E., 2001, Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa: Liber.
  • Kornberger-Sokołowska E., 2013, Zasada adekwatności w systemie finansów samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa: LexisNexis.
  • Kosek-Wojnar M., 2004, „Problem samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego”, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni, nr 2, s. 11−20.
  • Kosek-Wojnar M., Surówka K., 2007, Podstawy finansów samorządu terytorialnego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Lotz J., Morchida N., 1998, Fiscal Federalism in Practice, the Nordic Countries and Japan, CIRJE-F-28, http://ideas.repec.org/p/tky/fseres/98cf28.html [dostęp: 15.04.2014].
  • Miesztalski, M., 2012, „Dysfunkcje w systemie wyrównywania dochodów jednostek samorządu terytorialnego”, w: H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.), Finanse komunalne a konstytucja, Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego, t. 43, Warszawa: Wyd. Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
  • Młynarczyk A., 2002, Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego – pojęcie, konstrukcje prawne, ewolucja, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
  • Niezgoda A., 2012, Podział zasobów publicznych między administrację rządową i samorządową, Warszawa: LEX.
  • Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, druk sejmowy nr 19, http://www.sejm.gov.pl [dostęp: 15.03.2014].
  • Owsiak S., 2005, Finanse publiczne. Teoria i praktyka, wyd. 3 zm., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Patrzałek, L., 2010, Finanse samorządu terytorialnego, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
  • Poniatowicz M., 2011, „O tym jak kryzys finansowy podważył ideę redystrybucji poziomej dochodów w sektorze samorządowym”, Zeszyty Naukowe nr 10, Kraków: PTE.
  • Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2013 r. (S 1/13), „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” seria A z 2013 r. nr 2, poz. 22.
  • Projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego przygotowany przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, druk sejmowy nr 230, http://orka.sejm.gov.pl [dostęp: 15.05.2014].
  • Rada Ministrów, 2013, Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 roku. Omówienie, Warszawa.
  • Rada Ministrów, 2014, Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 roku. Omówienie, Warszawa.
  • Rekomendacja Komitetu Rady Europy 1/2005 z dnia 19 stycznia 2005 roku, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=812131&Site=COE [dostęp: 31.03.2014].
  • Rudzka-Lorentz Cz., Sochacka-Krysiak H., 2008, „Systemy zasilania zewnętrznego budżetów samorządowych”, w: H. Sochacka-Krysiak (red.), Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach decentralizacji zarządzania sektorem publicznym, Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Oficyna Wydawnicza.
  • Ruśkowski E., 2012, „Wybrane problemy wpłat jednostek samorządu terytorialnego na poczet równoważącej i regionalnej części subwencji ogólnej”, w: H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz (red.), Finanse komunalne a konstytucja, Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego, t. 43, Warszawa: Wyd. Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
  • Sochacka-Krysiak H., 1993, Finanse lokalne, Warszawa: Poltext.
  • Sochacka-Krysiak H., 2008, „Lokalne daniny publiczne jako źródło dochodów własnych samorządu terytorialnego − doświadczenia i perspektywy”, w: S. Kańduła (red.), Współczesne problemy finansów i gospodarki jednostek samorządu terytorialnego, Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
  • Surówka K., 2013, Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa: PWE.
  • Swianiewicz P., 2011, Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa: Municipium.
  • Szołno-Koguc J., 2012, „Znaczenie transferów z budżetu państwa dla stabilizacji finansów jednostek samorządu terytorialnego”, w: A. Alińska (red.), Eseje o stabilności finansowej. Księga jubileuszowa 45 lat pracy naukowej prof. dr hab. Bogusława Pietrzaka, Warszawa: CeDeWu.
  • Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. nr 80, poz. 526 ze zm.
  • Ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. poz. 1574.
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2013 r., sygn. akt K 14/11, http://trybunal.gov.pl/rozprawy/wyroki/ [dostęp: 15.04.2014 r.].
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt K 13/11, http://trybunal.gov.pl/rozprawy/wyroki/ [dostęp: 15.04.2014 r.].

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-c8ac15a6-c641-40c8-b981-e5a5c8ac1650
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.