Kryzys zaufania w nauce postakademickiej. Na marginesie książki Zaufanie. Fundament społeczeństwa Piotra Sztompki.

• Authors: Przybylski Wojciech

Title variants

EN

The Crisis of Trust in Postacademic Scholarship. Remarked on in Piotr Sztompka's Book: “Trust in Science”. Foundation of Society

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest polemiką z rozdziałem Zaufanie w nauce z ksiązki Piotra Sztompki Zaufanie. Fundament społeczeństwa, w ujęciu którego erozja zaufania do nauki wynika z upadku jej etosu, czego przyczyną jest z kolei nowa struktura organizacyjna i instytucjonalna systemu nauki (w tym mechanizmy finansowe) oraz nowy typ relacji z „szerokim społeczeństwem” - czyli fakt, że system nauki nie jest już tak ekskluzywny, jak niegdyś. Według autora, logika procesu może być nieco inna: to kryzys zaufania do nauki byłby jedną z przyczyn zmiany formuły organizacji i finansowania badań naukowych, nie najważniejszą zresztą. Niezależnym problemem jest coraz większa złożoność badań i ich rosnący koszt, a w konsekwencji konieczność bardziej efektywnego zarządzania ludźmi i pieniędzmi. W tym ujęciu zmiany w nauce wpisują się w weberowski meta-proces racjonalizacji życia społecznego w wielu jego wymiarach. To oczywiście (w drugą stronę) osłabia zaufanie do nauki, ale należy mieć na uwadze, iż pozytywizm ustawił poprzeczkę tego zaufania wyjątkowo wysoko. Nauka nie jest w stanie spełnić wszystkich społecznych oczekiwań, stąd naturalna redukcja poziomu zaufania na niższy, ale bardziej racjonalny i stabilny pułap.

EN

The paper discusses Piotr Sztompka's book "Trust in Science" with its thesis that the erosion of trust in science is caused by the downfall of the scientific ethos, generated by the new organizational and institutional structure of science (e.g. the financing system), and a new model of social relations, which means less exclusivity of the scientific world. To the paper's author, the logic may be slightly different: the lack of trust in science would be one of the reasons for reforming the system of organizing and financing research, but not the most important one. The main and substantive problem is how to effectively manage people and money, considering the growing complexity and cost of research. In this sense the evolution in science can be analyzed in the meta-context of rationalization described by Max Weber, which reflexively weakens trust toward scientists. But one must be conscious that this level of trust was extremely high due to all the expectations which emerged in the age of positivism, and which could not have been fulfilled. That is why the level of trust is now being reduced to a lower, but more rational and stable level.

Keywords

PL

zaufanie; nauka; kryzys zaufania; reforma; racjonalizacja

EN

trust; science; crisis of trust; science reform; rationalization

• Publisher: Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
• Journal: Kultura i Polityka
• Year: 2009
• Issue: 5
• Pages: 117-126

Contributors

author

Przybylski Wojciech