Określenia dni tygodnia w nazwach miejscowych Polski: historia, pochodzenie, zmiany

• Authors: Rutkiewicz-Hanczewska Małgorzata

Title variants

EN

Days of the week in local names in Poland: history, origin, changes

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest omówienie specyfiki jednej z grup motywacyjnych toponimów, a dokładnie określeń pochodzących od nazw dni tygodnia z uwzględnieniem ich chronologii, lokalizacji i tradycji nazywania. Analizowane nazwy są świadectwem związku danego obszaru kraju z tradycją odbywania jarmarków w określonych dniach tygodnia. W średniowieczu występowały one na całym obszarze Polski. Były to nieukształtowane specyficznie miejsca, o luźnej zabudowie, drewnianej i nieobwarowanej. Z takich osad i wsi targowych często wyrastały późniejsze miasta lokacyjne. Toponimy od nazw dni targowych określają osady o charakterystycznym rozmieszczeniu. Znajdują się one przede wszystkim na ziemi poznańskiej, kaliskiej, pozostałe odnajdujemy na terenie Śląska oraz ziemi łęczycko-sieradzkiej. Nieliczne spotkać można w okolicy ziemi sandomierskiej. W nazwach tych znajdujemy nazwy takich dni, jak: wtorek (wtórek), środa, czwartek, piątek i sobota. Najliczniej reprezentowane są nazwy z leksemem sobota w podstawie. Ten bowiem dzień, jako przedświąteczny, uznawano zapewne za najlepszy do odbywania targów.

EN

The article discusses the specificity of one of the motivational groups of toponyms, and more precisely, terms derived from the names of the days of the week, including their chronology, location and naming tradition. The analysed names show a relationship between a given area of the country and the tradition of holding fairs on strictly defined days of the week. In the Middle Ages, fairs were organised all over Poland. The places were not specifically shaped and were characterised by dispersed wooden and unfortified buildings. Chartered towns often emerged from such settlements and market villages. Characteristically dispersed settlements have toponyms derived from the names of market days. They are found mainly in the Poznań and Kalisz regions, and others are found in Silesia and the areas of Łęczyca-Sieradz. A few can be found in the area of today’s Sandomierz . These names include the names of days such as: Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday and Saturday. Names that include Saturday are the most common. This day was probably considered the best for holding fairs as it preceded Sunday.

Keywords

PL

toponimy; nazwy miejscowe; nazwy kulturowe; nazwy dni tygodnia; osady targowe

EN

toponyms; place names; cultural names; names of days of the week; market villages

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2019
• Volume: 99
• Issue: 4
• Pages: 16-29

Dates

published

2019

Contributors

author

Rutkiewicz-Hanczewska Małgorzata

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu