Dydaktyka w Wirydarzu krześcijańskim Jakuba Lubelczyka

• Authors: Polanin Żaneta

Title variants

EN

Didacticism work in the “Christian garden” by Jakub Lubelczyk

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is based on the analysis of the way that didacticism works in the “Christian garden” (“Wirydarz krześcijański”) by Jakub Lubelczyk (1530–1563). The paper focuses primarily on the characteristics of the main character (Krześcijanin) and his spiritual transformation, which is the result of a conversation with the guides. The next stages of the Krześcijanin development have shown the persuasion, which was used by the author through deliberative rhetoric (genus deliberativum), encouraging (suasio), and discouraging (dissuasio) statements. Lubelczyk articulates his arguments based on the Holy Bible, moral guidelines and ideas created from a perspective of the Reformation movement. “Christian garden” was juxtaposed with the selected literary works of Mikołaj Rej, which show that the rhetorical measures used by Lubelczyk for didactic purposes were also used by other artists.

Keywords

PL

wirydarz; Jakub Lubelczyk; dydaktyka; perswazja; piśmiennictwo religijne

EN

garden; Jakub Lubelczyk; didactics; persuasion; religious literature

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2019
• Volume: 2 (11)
• Pages: 7-19

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Polanin Żaneta

• Uniwersytet Łódzki

References

• Lubelczyk, J. (2009). Wirydarz krześcijański pięknie przyprawiony... Apoteka Ducha świętego. Wstęp i oprac. K. Meller. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Abramowska, J. (2002a). Dialog [hasło]. W: T. Michałowska i in. (red.), Słownik literatury staropolskiej (s. 159–163). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Brückner, A. (1905). Mikołaj Rej: studium krytyczne. Kraków: Skład Główny w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej.
• Abramowska, J. (2002b). Moralitet [hasło]. W: T. Michałowska i in. (red.), Słownik literatury staropolskiej (s. 485–488). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Ciołek, G. (1978). Ogrody polskie. Wyd. 2. Warszawa: Arkady.
• Curtius, E.R. (2005). Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Przekł. i oprac. A. Borowski. Kraków: TAiWPN Universitas.
• Dąbkowska, J. (1997). Wprowadzenie do lektury. W: S. Grochowski. Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych o dziecięciu Panu Jezusie (s. 5–17). Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Dąbrówka, A. (2001). Teatr i sacrum w średniowieczu. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Dziechcińska, H. (2002). Parenetyka [hasło]. W: T. Michałowska i in. (red.), Słownik literatury staropolskiej (s. 618–623). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Erzepki, B. (1883). Literatura polska. Jakuba Lubelczyka „Wirydarz krześcijański”. Nieznany druk polski z r. 1558. Dziennik Poznański, 25 (28), 1–2.
• Eustachiewicz, M. (1975). Poeta w ogrodzie: ogród jako motyw ramy renesansowych i barokowych zbiorów poetyckich. Pamiętnik Literacki, 66 (3), 3–38.
• Kobielus, S. (2000). Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory. Warszawa: PAX.
• Komorowska, M. (2012). Seria „Lubelska Biblioteka Staropolska”. Terminus, 14 (1), 265–268.
• Korolko, M. (1990). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Kossowska, K. (2018). Lubelska Biblioteka Staropolska – o serii wydawniczej. Sztuka Edycji, 2, 140–147.
• Kramarek, G. (2006). Lubelczyk Jakub. W: E. Ziemann (red.), Encyklopedia katolicka (kol. 22–23). T. 11. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Krenz, M. (2005). Średniowieczna symbolika wirydarzy klasztornych. Kraków: Wydawnictwo Nomos.
• Künstler-Langer, D. (2007). Anioł w poezji baroku. Dzieje postaci w kulturze dawnej Europy. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kuran, M. (2014). Wirydarz [hasło]. W: F. Gryglewicz (red.), Encyklopedia katolicka (kol. 685–687). T. 20. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Lausberg, H. (2002). Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze. Przekł. i oprac. A. Gorzkowski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Homini.
• Maciuszko, J.T. (2002). Mikołaj Rej — zapomniany teolog ewangelicki z XVI w. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
• Maleszyńska, J. (1984). Staropolskie ogrody literackie: między topiką a genologią. Pamiętnik Literacki, 75 (1), 3–32.
• Meller, K. (1980). Zapomniane dzieło Jakuba Lubelczyka. Ruch Literacki, 21 (2), 135–140.
• Meller, K. (1990). Jakuba Lubelczyka „Wirydarz krześcijański”. W: T. Ulewicz (red.), Miscellanea staropolskie (s. 5–15). T. 6. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Meller, K. (2009). Wprowadzenie. W: J. Lubelczyk. Wirydarz krześcijański pięknie przyprawiony… Apoteka Ducha świętego (s. 5–18). Wstęp i oprac. K. Meller. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Pelc, J. (1971). Dialog i wizerunek. Dwa dominujące typy konstrukcji wypowiedzi w poetyce Reja. W: T. Bieńkowski, J. Pelc, K. Pisarkowa (red.), Mikołaj Rej w czterechsetlecie śmierci (s. 129–157). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Pollak, R. (1964). Lubelczyk Jakub [hasło]. W: T. Pollak (red.), Bibliografia literatury polskiej. „Nowy Korbut” (s. 457–459). T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Sayers, D.L. (1975). O pisaniu i czytaniu utworów alegorycznych. Tłum. P. Graff. Pamiętnik Literacki, 66 (3), s. 195–216.
• Sitkowa, A. (2002). O przedmowach Piotra Skargi. W: R. Ocieczek (red.), Przedmowa w książce dawnej i współczesnej (s. 37–52). Katowice: Wydawnictwo Gnome.
• Skwarczyńska, S. (1969). Kariera literacka form rodzajowych „silva”. W: J.Z. Jakubowski, J. Kulczycka-Saloni, Z. Libera (red.), Europejskie związki literatury polskiej (s. 37–75). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tuve, R. (1975). Alegoria narzucona. Tłum. R. Zimand. Pamiętnik Literacki, 66 (4), s. 177–190.

Identifiers

DOI

10.18318/me.2019.2-02