Toruńskie zagadki weselne: porównania – obrazowanie – obyczajność

• Authors: Krzysztof Obremski

Title variants

EN

Toruń Wedding Riddles: Comparisons – Imagery – Morality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Drukowane w Toruniu na przełomie XVII i XVIII stulecia zagadki weselne, pisane przez polski patrycjat, jako dzieła panegirycznej sztuki słowa (były wszak pochwałą młodej pary oraz uciech małżeńskiego łoża) przynajmniej dorównywały poziomem kultury literackiej tym szlacheckim zagadkom erotycznym, jakie zachowały się w Wirydarzu poetyckim Jakuba Teodora Trembeckiego. Mieszczańscy autorzy epitalamiów nie sięgali po metafory poetyckie, lecz poprzestawali na takich opisach, w których funkcja znaczeniotwórcza była powierzona głównie porównaniom jako temu, co naprowadzało weselne audytorium na rozwiązania zagadek. Innymi słowy: w zagadkach mamy do czynienia z obrazowością niemetaforyczną, gdyż kształtowaną znamiennymi dla poetyki gatunku peryfrazami. Poetyka zagadki rozstrzygała o tym, że różnica między weselnymi wierszami okolicznościowymi a wirydarzowymi wierszami pornograficznymi wiąże się nie tyle z odmiennymi technikami obrazowania, ile z tym, co najkrócej można określić jako słownictwo – zawsze obyczajne w drukach toruńskich i często nieobyczajne w wierszach rękopiśmiennych z Wirydarza.

EN

Wedding riddles printed in Toruń at the turn of 17th and 18th century written by the Polish patriciate as panegyrical art of words (regarded as a praise of newly married couple and joy of marriage bed) at least could equal with their literary culture level to those of nobility erotic riddles from Jakub Teodor Trembecki’s Wirydarz poetycki (Garden of Poetry). Burgher epitalamion writers did not reach for poetic metaphors but resorted to such descriptions in which significative function was committed mainly to comparisons viewed as elements leading the wedding audience to solve the riddle. In other words, the riddles expound non-metaphorical imagery shaped with periphrasis peculiar to the genre’s poetics. The riddle’s poetics settled that the difference between wedding occasional poems and pornographic poems as Garden of Poetry is tied not as much to various techniques of imagery as to what can be expressed most briefly as the vocabulary, always moral in Torunian pieces and often immoral in manuscript poems present in Garden of Poetry.

Keywords

EN

Torunian wedding riddles; Jakub Teodor Trembecki's "Garden of Poetry"

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2013
• Volume: 104
• Issue: 3
• Pages: 99-118

Dates

published

2013-09-30

Contributors

author

Krzysztof Obremski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Identifiers

ISSN

0031-0514