Koszty leczenia pacjentów w okresie epidemii na początku XX wieku na przykładzie Szpitala dla chorych zakaźnych w Częstochowie

• Authors: Chluska Jolanta

Title variants

EN

The costs of treating patients during the epidemics at the beginning of the 20th century, based on the example of the Hospital for Infectious Patients in Częstochowa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest charakterystyka uwarunkowań ponoszenia kosztów leczenia pacjen-tów w okresie różnych epidemii na początku XX wieku w Częstochowie. Metodyka/podejście badawcze: Jako narzędzia badawcze wykorzystano analizę literatury przedmiotu, aktów prawnych, dokumentacji archiwalnej Szpitala dla chorych zakaźnych oraz innych materiałów archiwalnych dotyczących kosztów leczenia pacjentów w czasie epidemii w Częstochowie w okresie 1918–1922. Wyniki: Przeprowadzone analizy pokazały, że zarówno obecnie, jak i 100 lat temu narzę-dzia walki z epidemią są podobne. Do najważniejszych z nich można zaliczyć szczepienia ochronne, prawidłową, dostosowaną do warunków kryzysowych, strukturę systemu opieki zdrowotnej, profilaktykę i ochronę zarówno personelu medycznego zajmującego się lecze-niem chorych, jak i innych osób mających kontakt z chorymi. Zweryfikowano pozytywnie hipotezę badawczą, że „pokrywanie kosztów leczenia pacjentów w okresie epidemii na po-czątku XX wieku było determinowane zasadami rozliczeń z tytułu leczenia pacjentów oraz warunkami funkcjonowania szpitala”. Praktyczne implikacje: Wyniki analiz są ważne z punktu widzenia rozwoju i doskonale-nia systemów opieki zdrowotnej. Mają walor poznawczy i mogą być przedmiotem analiz decydentów na różnych poziomach zarządzania podmiotami leczniczymi w Polsce. Oryginalność: Artykuł wpisuje się w nurt badań historycznych nad kosztami systemu opieki zdrowotnej w Polsce.

EN

Purpose: The study characterizes the determinants of the costs of treating patients during various epidemics at the beginning of the 20th century in Częstochowa. Methodology/approach: Research tools included a literature review on the subject, legal acts, archival documentation of the Hospital for Infectious Patients, and other archival materials concerning the costs of treating patients during the epidemic in Częstochowa between 1918 and 1922. Findings: The analysis shows that both now and 100 years ago, the tools for fighting the epidemic are similar. The most important include preventive vaccinations, a health care system properly adapted to crises, prevention, and the protection of medical personnel who treat sick people and other people who have contact with the sick. The research hypothesis was positively verified that “covering the costs of treating patients during the epidemic at the beginning of the 20th century was determined by the principles of settling accounts for the treatment of patients and running the hospital”. Practical implications: The results are essential for developing and improving health systems. They have a cognitive value and can be analyzed by decision-makers at various management levels of Poland’s medical entities. Originality: The article is part of the trend of historical research on the costs of Poland’s healthcare system.

Keywords

PL

Szpital dla chorych zakaźnych; koszty leczenia pacjentów; epidemia; grypa „hiszpanka”

EN

hospital for infectious patients; patient treatment costs; epidemic; Spanish flu

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2022
• Issue: 46(3)
• Pages: 243-256

Contributors

author

Chluska Jolanta

• Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania, Katedra Finansów, Bankowości i Rachunkowości

References

• Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego (2006), t. 3: W czasach Polski odro-dzonej i II wojny światowej 1918–1945, Urząd Miasta Częstochowy, Częstochowa.
• Kosińska B., Grabowski M.L. (2020), Wirus grypy kontra koronawirus, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania w Częstochowie”. Seria „Nauki o zdrowiu – medyczne, 1 (45), s. 23–28; http://www.wsz.edu.pl/Dydaktyka/zeszyty/2020/Zeszyty_naukowe_WSZ_w_ Czestochowie_nr_1_45_rok_2020_27_07_2020r.pdf (dostęp 28.03.2022).
• Sobalski F., Nowak M. (2017), Krótka historia przemysłu Częstochowy XIX–XXI w., „Ziemia Częstochowska”, t. 43, s. 39–62.
• Wnęk J. (2014), Pandemia grypy hiszpanki (1918–1919) w świetle polskiej prasy, „Archiwum Historii i Filozofii Medycynyˮ, 77, s. 16–23; https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/ 123456789/11618/Pandemia_grypy_hiszpanki_%281918-1919%29_w_swietle_polskiej_ prasy.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp 28.03.2022).
• Wyględowski M., Zakrzewski A.J. (1995), Ochrona zdrowia w Częstochowie w XIX–XX wieku. Szkice z historii medycyny, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia Publicznego w przedmiocie obowiązkowego zgłaszania przypadków zachorowania na grypę połączoną z zapaleniem płuc lub opłucnej, Dz.U. 1920, nr 19, poz. 103; Dz.U. 1921, nr 32, poz. 198; Dz.U. 1922, nr 4, poz. 24.
• Ustawa z dnia 25.07.1919 r. w przedmiocie zwalczania chorób zakaźnych oraz innych chorób występujących nagminnie, Dz.U. 1919, nr 67, poz. 402. Zasadnicza ustawa sanitarna z dnia 19.07.1919 r., Dz.U. 1919, nr 63, poz. 371.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Budżet Miasta Częstochowy 1918/1919 – Akta Magistratu Miasta Częstochowy sygn. 8/1/0/-/5069.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Dziennik chorych zakaźnych Urzędu Zdrowia Miasta Częstochowy 1920, nr. 2 [od nr. 1191 do nr. 1256]; Dziennik chorych zakaźnych Urzędu Zdrowia Miasta Częstochowy 1921 [od nr. 1 do nr. 375], sygn. 8/1/0/-/8531;
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Kąpiele w barakach dezynfekcyjnych w Stradomiu, sygn. 8/1/0/-/6176. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Miasto Częstochowa. Budżet na 1919/1920 rok, sygn. 8/1/0/-/7332.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Regulamin wewnętrzny szpitali miejskich w Czę-stochowie, zatwierdzony Uchwałą Magistratu z dnia 22 października 1929 r. poz. 3069 w: Statuty szpitali miejskich w Częstochowie (1932), sygn. 8/1/0/-/8464.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Sprawozdania o działalności Magistratu 1916–1918, sygn.8/1/0/-/4840.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Sprawozdanie budżetowe Magistratu miasta Czę-stochowy za 1922 r., sygn. 8/1/0/-/6729.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Statuty szpitali miejskich w Częstochowie (1932), sygn. 8/1/0/-/8464.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Statystyczne dane nadsyłane ze szpitali, sygn. 8/1/0/-/8610. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Szpital zakaźnych chorych, sygn. 8/1/0/-/6139, sygn. 8/1/0/-/7472.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Szpitalnictwo (Księga Wydziału Finansowego) (1921), sygn. 8/1/0/7237.
• Archiwum Państwowe w Częstochowie, Walka z chorobami zakaźnymi w Częstochowie, sygn. 8/1/0/-/8227. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Walka z epidemiami, sygn. 8/1/0/-/8241.