Instytucja antycypowanego niewykonania zobowiązania w prawie polskim w kontekście doktryny anticipatorybreach of contract – o konstrukcji art. 4921 kodeksu cywilnego (analiza prawno-porównawcza)

• Authors: Justyna Glinka , Łukasz Chyla

Title variants

EN

The Institution of Anticipatory Repudiation in Polish Law in the Context of the Doctrine of Anticipatory Breach of Contract – Construction of Art. 4921 of the Civil Code (Comparative Legal Analysis)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rozmaite aspekty antycypowanego (spodziewanego) naruszenia obowiązków w ramach stosunku kontraktowego od lat stanowiły przedmiot dyskusji na gruncie kodeksu cywilnego z 1964 r., który nie przewidywał ogólnej podstawy prawnej uprawniającej wierzyciela do odstąpienia od umowy przed terminem wymagalności. Sytuacja ta zmieniła się wraz z wejściem w życie nowelizacji z 30 maja 2014 r. – implementacja art. 4921 k.c. stanowi ważny krok legislacyjny na tle polskiego porządku prawnego, który wymaga wyczerpującego komentarza. Przeprowadzenie kompleksowej analizy językowej i funkcjonalnej przepisu regulującego nieuchronne niewykonanie zobowiązania wymaga jednak szerszego spojrzenia, w szczególności z perspektywy systemu common law (jako instytucja o anglosaskim rodowodzie) czy też innych międzynarodowych uregulowań (stanowiących źródło inspiracji dla polskiego ustawodawcy). Weryfikacja prawno-porównawcza ułatwia nie tylko pełniejsze zrozumienie istoty samej instytucji anticipatory breach, ale przede wszystkim umożliwia wyeksponowanie konsekwencji oraz szeregu kwestii spornych wiążących się z praktycznym zastosowaniem instytucji z art. 4921 k.c. z perspektywy uczestników obrotu prawno-gospodarczego.

EN

Various aspects of the anticipated (expected) breach of duties under the contractual relationship have been the subject of discussion for years on the basis of the Polish Civil Code of 1964, which had not provide a general legal basis entitling the creditor to terminate the contract before it becomes due. This situation has changed with the entry of the amendment of May 30, 2014 – implementation of Article. 4921 of the Civil Code was an important legislative step, which requires a comprehensive comment. A comprehensive linguistic and functional analysis of the said provision, regulating an inevitable non-performance, however, requires a broader view, especially from the perspective of the common law system (as an institution of Anglo-Saxon origin) or other international regulations (which are a source of inspiration for the Polish legislator). Both legal and comparative verification not only facilitates a fuller understanding of the nature of the anticipatory breach institution itself, but above all, allows to realize the consequences and a number of contentious issues involving the practical application of the institution of art. 4921 of the Civil Code from the perspective of participants of the legal and economic market.

Keywords

PL

odstąpienie antycypacyjne; odstąpienie od umowy; ochrona wierzyciela; naruszenie umowy; niewykonanie zobowiązania; zapowiedź niespełnienia świadczenia

EN

anticipatory withdrawal; protection of the creditor; breach of contract; non-performance; the announcement of non-performance

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Prawnych
• Year: 2017
• Volume: 27
• Issue: 1
• Pages: 23-41

Contributors

author

Justyna Glinka

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego

author

Łukasz Chyla

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Antoniolli Luisa: Particular remedies for non-performance. Art. 1219 C.C.: Placing in default, [w:] Principles of European Contract Law and Italian Law. A Commentary, red. L. Antoniolli, A Veneziano, The Hague: Kluwer Law International 2005, s. 422-424.
• Gutowski Maciej: Komentarz do art. 486, [w:], Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 450-1088. Tom II, red. M. Gutowski, Warszawa: C.H. Beck 2016, s. 111-118.
• Gutowski Maciej: Komentarz do art. 4921, [w:], Kodeks cywilny, Komentarz. Art. 450-1088. Tom II, red. M. Gutowski, Warszawa: C.H. Beck 2016, s. 138-140.
• Jackson Thomas. H.: “Anticipatory Repudiation” and the Temporal Element of Contract Law: An Economic Inquiry into Contract Damages in Cases of Prospective Non-performance, Stanford Law Review 31 (1978), nr 1, s. 69-119.
• Katner Przemysław: Komentarz do art. 4921, [w:] Monika Namysłowska, Dominik Lubasz, Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer 2015, s. 385-390.
• Lemkowski Marcin: Zapowiedź niespełnienia świadczenia (protestatio) jako podstawa odstąpienia od umowy wzajemnej (art. 4921 k.c.), Monitor Prawniczy 1 (2015), s. 11-17.
• Machnikowski Piotr: Zasady Europejskiego Prawa Umów a przepisy Kodeksu cywilnego o zawarciu umowy, Transformacje Prawa Prywatnego 3-4 (2006), s. 77-87.
• McCamus John D.: Anticipatory Repudiation, [w:] The Law of Contracts, red. J.D. McCamus, wyd. 2, Toronto: Irwin Law 2012, s. 689-709.
• Napierała Jacek: Odpowiedzialność dłużnika za nieuchronne niewykonanie zobowiązania, Warszawa: Dom Wydawniczy ABC 1997.
• Olejniczak Adam: Anticipatory breach of the contract according to Article 4921 of the Civil Code, Ius Novum 2 (2015), s. 73-85.
• Pacocha Monika: Zastosowanie zasad międzynarodowych kontraktów handlowych UNIDROIT jako ogólnych zasad prawa oraz lex mercatoria. Wybór orzecznictwa, Repozytorium AMUR, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/13559/1/14 _PACOCHA.pdf [dostęp: 20.12.2016], s. 149-158.
• Popiołek Wojciech: Komentarz do art. 4921, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 450-1088. Tom II, red. K. Pietrzykowski, Warszawa: C.H. Beck 2015, s. 113-115.
• Strugała Radosław: Odstąpienie od umowy z powodu przewidywanego lub zapowiedzianego jej naruszenia, Transformacje Prawa Prywatnego 4 (2014), s. 33-51.
• Strüner Michael, Medicus Dieter: Kommentar zu § 323 BGB, [w:], BGB. Kommentar, 9 Auflage, Köln: Luchterhand Verlag 2014, s. 631-636.
• van Kooten Hugo J.: Particular remedies for non-performance. Termination of the contract, [w:] The Principles of European Contract Law and Dutch Law: A Commentary, red. D. Busch, The Hague–London–New York: Kluwer Law International 2002, s. 364-393.
• Willston Samuel: Repudiation of Contracts, Harvard Law Review 14 (1901), nr 5, s. 317-331.
• Zasady, definicje i wzorcowe uregulowania europejskiego prawa umów – projekt wspólnego systemu odniesienia z 2008 r., http://ec.europa.eu/justice/contract/ files/european-private-law_en.pdf [dostęp: 3.01.2017].
• Zoll Fryderyk: Wykonanie i skutki niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, t. VI, red. A. Olejniczak, Warszawa: C.H. Beck 2010, s. 1-218.

Identifiers

DOI

10.18290/rnp.2017.27.1-2