Sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych państw federalnych (na wybranych przykładach)

• Authors: Czarny Piotr
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono (w syntetycznej formie) sądownictwo konstytucyjne w częściach składowych (podmiotach) wybranych państw federalnych, a konkretnie w: Stanach Zjednoczonych Ameryki, Republice Federalnej Niemiec, Federacji Rosyjskiej oraz Konfederacji Szwajcarskiej. Rozważania dotyczą w szczególności jego genezy i rozwoju, omówiona jest także krótko organizacja i kompetencje trybunałów (sądów) konstytucyjnych, jak również wskazanie najważniejszych obszarów ich działalności oraz kierunków orzecznictwa. Podsumowaniem jest stwierdzenie, że istnienie sądownictwa konstytucyjnego na poziomie części składowych państw federalnych jest ważnym potwierdzeniem ich niezależność i istotną gwarancją normatywnego charakteru ich konstytucji. Podkreślono też, że jest to instytucja będąca w stadium rozwoju, a sądy konstytucyjne części składowych działają również w wielu innych niż omówione w artykule państwach federalnych.

EN

This article presents in summary form the constitutional courts in units of selected federal states. Four examples are discussed in more detail: the United States of America, the Federal Republic of Germany, the Russian Federation and the Swiss Confederation. This article draws attention to the origin and development of constitutional adjudication in the federal units, then briefly discusses the organization and powers of constitutional courts, as well as identifies key areas of activity and grounds of the decisions/trends in the decisions. The article ends with the conclusion that the existence of constitutional judiciary at the level of the federal units is an important confirmation of their independence and a substantial guarantee of the normative character of their constitutions. Subnational constitutional courts operate too in many others federal countries.

Keywords

PL

państwo federacyjne; sądownictwo konstytucyjne

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2011
• Issue: 2 (6)
• Pages: 43-64

Dates

published

2011-06-30

Contributors

author

Czarny Piotr

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Auer A., Die schweizerische Verfassungsgerichtsbarkeit, Basel/Frankfurt am Mein 1984
• Auer A., Grundlagen und aktuelle Probleme der schweizerischen Verfassungsgerichtsbarkeit, Jahrbuch des öffentlichen Rechts n. F., nr 40, 1991
• Bothe M., Gliedstaatliche Verfassungsgerichtsbarkeit. Skizzen eines Vergleichs [w:] Landesverfassungsgerichtsbarkeit, od red. Ch. Starcka i K. Sterna, t. I, Baden-Baden 1983
• Buksiński T., Prawo a władza polityczna, Poznań 2009
• Czarny P., Bawarski Trybunał Konstytucyjny, Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego nr 4(10), 1999
• Czarny P., Położenie i ochrona praw Łużyczan w zjednoczonych Niemczech, Prawa Człowieka. Humanistyczne Zeszyty Naukowe nr 6, 1999
• Czeszejko-Sochacki Z., Sądowa kontrola konstytucyjności w prawie szwajcarskim, Przegląd Sejmowy 1995 nr 4
• Eichenberger K., Die Verfassungsgerichtsbarkeit in den Gliedstaaten der Schweiz [w:] Landesverfassungsgerichtsbarkeit, od red. Ch. Starcka i K. Sterna, t. I, Baden-Baden 1983
• Garlicki L., Sądownictwo konstytucyjne w Europie Zachodniej, Warszawa 1987
• Hoke R., Verfassungsgerichtsbarkeit in den deutschen Länder in der Tradition der deutschen Staatsgerichtsbarkeit [w:] Landesverfassungsgerichtsbarkeit, od red. Ch. Starcka i K. Sterna, t. I, Baden-Baden 1983
• Jaskiernia J., Pozycja stanów w systemie federalnym USA, Warszawa 1979
• Kimmel D., Die Verfassungsgerichtsbarkeit in den Gliedstaaten der Vreinigten Staaten von Amerika [w:] Landesverfassungsgerichtsbarkeit, od red. Ch. Starcka i K. Sterna, t. I, Baden-Baden 1983
• Koja F., Bundestaat als Rechtsbegriff [w:] Theorie und Praxis des Bundesstaates, pod red. M. Welana, F. Koji, F. Grölla i Ch. Smekala, Salzburg-München 1974
• Krjażkow W. A., Łazariew Ł. W., Konstitucjonnaja justitia w Rossijskoj Fiedieracji, Moskwa 1998
• Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, Państwo i Prawo nr 4, 2005
• Ludwikowski R. R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Toruń 2000
• Maciąg Z.A., Kształtowanie zasad państwa demokratycznego, prawnego i socjalnego w Niemczech, Białystok 1998
• Martinez J., Deutscher Föderalismus als Leitbild des spanischen Regionalismus [w:] Verfassung im Zeitalter von Europäisierung und Globalisierung, pod red. P. Czarnego, K. Wojtyczka i P. Tulei, Kraków 2011
• Nesmejanowa S. E., Probliemy stanowlenija i pazwitija organow konstitucjonnowo kontrolia w subiektach rossijskoj fiedieracji, Moskwa 2003
• Oppen-Rundstedt C. v., Die Interpretation der amerikanischen Verfassung im Federalist, Bonn 1970
• Pospieszalski K. M., Naczelne organy państwowe w krajach RFN [w:] Ustrój państwowy RFN, pod red. L. Janickiego, Poznań 1986
• Rycerska I., Kierunki rozwoju federalizmu w Rosji [w:] Problemy rozwoju federalizmu we współczesnym świecie, pod red. J. Jaskierni, Kielce 2009
• Siedlińska V., Sądownictwo amerykańskie w Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kraków 1997
• Skrzypczak T., Władza i polityka lokalna w państwie współczesnym, Kraków 1986
• Starck Ch., Der verfassungsrechtliche Statu der Landesverfassungsgerichte [w:] Landesverfassungsgerichtsbarkeit, od red. Ch. Starcka i K. Sterna, t. I, Baden-Baden 1983
• Stasikowski R., Gwarancje samorządności gminnej w systemie prawnym RFN i RP, Bydgoszcz-Katowice 2005
• Witruk N. W., Konstitucjonnoje prawosudije. sudiebno-konstitucjonnoje prawo i process, Moskwa 2005
• Yushkova O., Stolz G., Die Entwicklung der Verfassungsgerichtsbarkeit in den Subjekten der Russischen Föderation im Vergleich zur Entwicklung der deustchen Landesverfassungsgerichtsbarkeit, Osteropa-Recht nr 1, 2004

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2011.06.02