Osadnictwo kultury łużyckiej na stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, pow. wielicki

• Authors: Górski Jacek

Title variants

EN

Lusatian culture settlement at site 2 in Zagórze, Niepołomice Commune, Wieliczka District

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Multicultural site 2 in Zagórze, Wieliczka District, Małopolskie Voivodeship (AZP 104-59/2) is situated about 25 km east of Cracow, in the Wieliczka Foothills (Fig. 1). The paper characterizes and interprets archaeological settlement sources of the Lusatian culture. 93 various sunken features and about 8500 fragments of vessels have been unearthed. In stylistic and formal terms, a vast majority of pottery represents the oldest development phase of the Lusatian culture in Cracow region, described as the Iwanowice-Wysyłek phase and dated to phase D of the Bronze Age and phase A1 of the Hallstatt period. Features associated with later periods are scarce. The pottery is very typical – it contains all characteristic elements shared by Cracovian enclave of the Lusatian culture and its Silesian counterpart, with few analogies in the Transcarpathian zone. In the light of chronological data, mapping of the features containing vessels decorated with bosses helps to delineate the first functional zone of the settlement (Fig. 30), with 6-8 simultaneously functioning homesteads. Possibly, 8 homesteads have continued to be used (Fig. 31). A few of them were still in use at the beginning of period IV of the Bronze Age (Ha A2).

Keywords

EN

Lesser Poland; Lusatian culture; Bronze Age; settlement; spatial organisation

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2017
• Volume: 12
• Pages: 33-64

Contributors

author

Górski Jacek

• Muzeum Archeologiczne w Krakowie

References

• Bazielich M. 1984. Elementy kultury Gáva w rejonie Krakowa - Nowej Huty. Archeologia Polski 29, 317-349.
• Bazielich M. 1992. Osada kultury łużyckiej w Nowej Hucie - Mogile na stan. 62. Część I – materiały. Materiały Archeologiczne Nowej Huty, 15, 73-136.
• Bazielich M.1993. Osada kultury łużyckiej w Nowej Hucie - Mogile na stan. 62. Część II. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 16, 103-146.
• Bazielich M. 1995. Osada kultury łużyckiej w Nowej Hucie - Mogile na stan. 62. Część III. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 18, 45-81.
• Czerniak L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Cabalska M. 1983. Materiały z epoki brązu i wczesnego okresu epoki żelaza odkryte na stanowisku Nowa Huta-Wyciąże I (5) w latach 1950-1952. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 7, 7-74.
• Durczewski Z. 1946. Grupa górnośląsko-małopolska kultury łużyckiej w Polsce. Część I (syntetyczna) (= Wydawnictwa Śląskie. Prace Prehistoryczne 4). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Essen R. 1985. Die Nadeln in Polen. Mittlere Bronzezeit 2 (= Praehistorische Bronzefunde 13/9). Monachium: C. H. Beck.
• Gawlik A., Godlewski P. 2010. Elementy zakarpackie w materiałach wczesnołużyckich ze stan. 1 w Witowie, gm. Koszyce. W: J. Gancarski (red.), Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 331-352.
• Gediga B. 1982. Zagadnienie periodyzacji okresu rozwoju kultury łużyckiej w świetle kontaktów z Południem. W: M. Gedl (red.), Południowa strefa kultury łużyckiej i powiązania tej kultury z Południem. Materiały z konferencji, która odbyła się w Krakowie, Nowej Hucie i Nowym Sączu w dniach 11 do 14 IV 1978 r. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Nowej Hucie, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 49-56.
• Gedl M. 1975. Kultura łużycka. Kraków: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
• Gedl M. 1979. Stufengliederung und Chronologie des Gräberfeldes der Lausitzer Kultur in Kietrz (= Prace Archeologiczne 27). Warszawa: Uniwersytet Jagielloński.
• Gedl M. 1982. Periodyzacja i chronologia kultury łużyckiej w zachodniej Małopolsce. W: Południowa strefa kultury łużyckiej i powiązania tej kultury z Południem. Materiały z konferencji, która odbyła się w Krakowie, Nowej Hucie i Nowym Sączu w dniach 11 do 14 IV 1978 r. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Nowej Hucie, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 11-33.
• Gedl M. 1992. Wczesnołużyckie cmentarzysko w Kietrzu 2. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii.
• Gedl M. 1996. Wczesnołużyckie cmentarzysko w Kietrzu 3. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii.
• Gedl M. 2003. Uwagi o dekoracji guzowej ceramiki kultury Otomani i wczesnej fazie kultury łużyckiej. W: J. Gancarski (red.), Kultura Otomani-Füzesabony – rozwój, chronologia, gospodarka. Materiały z konferencji archeologicznej, Dukla 27-28.11.1997. Krosno: Muzeum Okręgowe w Krośnie, 249-271.
• Górski J. 1993. Osada kultury trzcinieckiej i łużyckiej w Nowej Hucie-Mogile, stanowisko 55 (Analiza materiałów, część I). Materiały Archeologiczne Nowej Huty 16, 55-102.
• Górski J. 1994. Osada kultury trzcinieckiej i łużyckiej w Nowej Hucie-Mogile, stan. 55. Analiza materiałów. Część II. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 17, 65-113.
• Górski J. 1995. Osada z II i III okresu epoki brązu w Nowej Hucie-Pleszowie, stanowisko 49. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 18, 25-43.
• Górski J. 2002. Zmiana organizacji sieci osadniczej na obszarze Nowej Huty w środkowym okresie epoki brązu. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 23, 17-38.
• Górski J. 2007a. Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach Niecki Nidziańskiej (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 3). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie.
• Górski J. 2007b. Powiązania kultury trzcinieckiej z obszaru lessów podkrakowskich z innymi terenami w świetle analizy ceramiki. W: J. Chochorowski (red.), Studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza w Europie. Księga poświęcona profesorowi Markowi Gedlowi na pięćdziesięciolecie pracy w Uniwersytecie Jagiellońskim. Kraków: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, 253-274.
• Górski J. 2014a. Materiały osadowe kultury łużyckiej ze stanowiska 10 i 11 w Targowisku, pow. wielicki. W: J. Górski (red.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10-12, pow. wielicki (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 47-79.
• Górski J. 2014b. Chronologiczno-kulturowa i przestrzenna interpretacja materiałów z kompleksu osadniczego kultury łużyckiej w Targowisku, pow. wielicki. W: J. Górski (red.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10-12, pow. wielicki (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 181-212.
• Górski J., Schellner E. 2014. Materiały osadowe kultury łużyckiej ze stanowiska 12 w Targowisku, pow. wielicki. W: J. Górski (red.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10-12, pow. wielicki (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 81-102.
• Jurzysta E. 2015. Neolityczne materiały kamienne z wielokulturowego stanowiska Zagórze 2, gm. Niepołomice. Raport 10, 93-154.
• Kadrow S. 1991. Iwanowice, stanowisko Babia Góra, cz. I. Rozwój przestrzenny osady z wczesnego okresu epoki brązu. Kraków: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
• Kadrow S. 2015. Stanowisko 2 w Zagórzu – wprowadzenie. Raport 10, 85-91.
• Kadrow S., Okoński J. 2008. Materiały stylu zofipolskiego ze stanowiska 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice. W: J. Chochorowski (red.), Młodsza epoka kamienia. Wybrane zagadnienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 1-21.
• Kogus A. 1963. Cmentarzysko z wczesnego okresu kultury łużyckiej w Nowej Hucie-Pleszowie V. Materiały Archeologiczne 4, 103-116.
• Kogus A. 1984. Osada kultury łużyckiej w Nowej Hucie - Pleszowie (Część I. Katalog materiałów z badań prowadzonych w latach 1954-1971). Materiały Archeologiczne Nowej Huty 8, 7-124.
• Kogus A. 1985. Osada kultury łużyckiej w Nowej Hucie - Pleszowie (Część II. Katalog materiałów z badań prowadzonych w latach 1955-1978). Materiały Archeologiczne Nowej Huty 9, 7-88.
• Konieczny B. 2014. Cmentarzysko kultury łużyckiej z epoki brązu na stanowisku 10-11 w Targowisku, pow. wielicki. W: J. Górski (red.), Kompleks osadniczy kultury łużyckiej w Targowisku, stan. 10-12, pow. wielicki (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 103-179.
• Kozłowski L. 1920. Cmentarzysko ciałopalne łużyckie z III-go okresu epoki bronzowej na uroczysku Wysyłek w Iwanowicach (pow. miechowski). Wiadomości Archeologiczne 5, 43-55.
• Kujovský R. 2004. Sídlisko lužickej kultury v Trenčínie a po¬čiatky lužickej kultury na Slovensku. W: Einflüsse und Kontakte Altereuropäischer kulturen. Festschrift für Jozef Vladár zum 70.Geburtstag. Nitra: Archeologický ústav SAV, 359-370.
• Lityńska-Zając M., Cywa K., Tomczyńska Z., Wasylikowa K., Madeyska E., Koziarska A., Skawińska-Wieser K. 2015. Badania archeobotaniczne na wielokulturowym stanowisku 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 10, 161-186.
• Makowicz-Poliszot D. 2015. Analiza neolitycznego materiału kostnego z Zagórza, stan. 2, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 10, 155-160.
• Makowicz-Poliszot D. 2016. Analiza kości zwierzęcych z epoki metali ze stanowiska 2 w Zagórzu, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. Raport 11, 23-56.
• Pieróg I. 2002. Osada kultury łużyckiej na stanowisku w Krakowie-Nowej Hucie-Pleszowie. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 23, 39-73.
• Przybyła M. S. 2009. Intercultural contacts in the Western Carpathian area at the turn of the 2nd and 1st millennia BC. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Rachwaniec A. 1985. Materiały archeologiczne ze starszego okresu epoki brązu oraz kultury łużyckiej z rejonu Kopca Wandy w Nowej Hucie Mogile. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 9, 89-191.
• Rodak T. 2000. Wczesnołużycka ceramika guzowa z terenu Nowej Huty. Część I. Materiały. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 22, 35-74.
• Rodak T. 2003. 2003 Grób kultury pilińskiej ze stanowiska 1 w Chełmie, pow. Bochnia. W: J. Gancarski (red.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich. Materiały z konferencji Krosno: Muzeum Okręgowe w Krośnie, 205-213.
• Rook E. 1969. Ślady osadnictwa kultury łużyckiej w Łężkowicach i Targowisku, pow. Bochnia. Materiały Archeologiczne 10, 59-71.
• Rydzewski J. 1989. Osada kultury łużyckiej w Podłężu. Część I: katalog. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 13, 11-126.
• Rydzewski J. 1991. Początki kultury łużyckiej w okolicach Krakowa. W: M. Gedl (red.), Anfange der Urnenfelderkulturen in Europa (= Archaeologia Interregionalis 13). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 247-262.
• Spurný V. 1988. Vaničkovité nádobky v moravských nálezech doby bronzove. Sbornik Kruhu přátel Muzea hlavího města Prahy 1, 33-39.
• Żaki A. 1950. Początki rozwoju kultury łużyckiej w dorzeczu górnej Wisły. Annales UMCS. Sectio F 3, 1-214.