W kontekście 100-lecia niepodległości. Mazowsze i jego gospodarka: od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej. Część druga: Okres 1945–2018: Polska Ludowa i Trzecia Rzeczpospolita

• Authors: Leszczyńska Cecylia

Title variants

EN

Mazovia and its economy in the context of the 100th anniversary of Poland’s independence: from the Second to the Third Polish Republic. Part two: 1945–2018: the Polish People’s Republic and the Third Polish Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł stanowi drugą część opracowania dotyczącego gospodarki Mazowsza na przestrzeni minionego stulecia. Przedstawia procesy i zjawiska, które ukształtowały strukturę gospodarki regionu w drugiej połowie XX w., a więc w okresie Polski Ludowej (lata 1945–1989) oraz Rzeczypospolitej Polskiej (1990–2018). W dwudziestym wieku Mazowsze zwykło się utożsamiać z województwem warszawskim. Jest to oczywiście uproszczenie (o historycznym Mazowszu pisałam w części pierwszej opublikowanej w 2019 r.), niemniej z uwagi na charakter informacji jakościowych i ilościowych, które były zestawiane i agregowane na poziomie województw, podejście to narzuca się samo przez się. Powojenne województwo warszawskie stanowiło „trzon” Mazowsza, sytuacja w tym zakresie uległa zasadniczej zmianie po reformie 1975 r. likwidującej duże województwa oraz jednostki poziomu powiatowego. W jej wyniku województwo warszawskie zlikwidowano, jego obszary znalazły się w dziewięciu małych jednostkach poziomu wojewódzkiego. Jedną z nich było województwo stołeczne warszawskie. Duże województwa przywróciła dopiero reforma z 1998 r. Jednym z nich jest wojewódzkie mazowieckie.

EN

This article is the second part of a study of the economy of the Mazovia region over the last century.It presents the processes and phenomena that shaped the structure of the region’s economy in the second half of the 20th century, i.e. in the Polish People’s Republic (1945–1989) and the Republic of Poland (1990–2018, i.e. up to the centenary of Poland’s regaining its independence after World War I). In the 20th century, Mazovia tended to be identified with the Warsaw Voivodeship. This is obviously a simplification (the historical Mazovia was described in the first part of the study, published in 2019); however, such an approach is logical due to the nature of the qualitative and quantitative information that was compiled and aggregated at the voivodeship level. The post-war Warsaw voivodeship was the “core” of Mazovia. This situation changed fundamentally after the 1975 reform which abolished large voivodeships and county-level units. As a result of the reform, the Warsaw Voivodeship was divided into nine small voivodeship-level units. One of them was the Warsaw’s Capital voivodeship. Large voivodeships were not restored until the 1998 reform. One of them is the current Mazovian Voivodeship.

Keywords

PL

historia Mazowsza; historia polskich regionów; historia gospodarcza Mazowsza; Polska Ludowa; Trzecia Rzeczpospolita

EN

history of Mazovia; history of Polish regions; economic history of Mazovia; Polish People’s Republic; Third Polish Republic

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2020
• Issue: 35
• Pages: 11-48

Dates

published

2020

Contributors

author

Leszczyńska Cecylia

• Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

References

• Biuro Odszkodowań Wojennych, 1947, Sprawozdanie w przedmiocie strat i szkód wojennych Polski w latach 1939–1945, Prezydium Rady Ministrów, Warszawa.
• Czerwińska-Jędrusiak B., 2009, Ludność i powierzchnia Warszawy w latach 1921–2008, Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Dziki T., 2013, Podziały administracyjne Polski w latach 1944–1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX w., Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. 10.
• Frącki M. (red.), 2015, Zarys historii elektroniki w Polsce, Oficyna Wydawnicza Majax, Mieszkowo.
• FUS 1947, Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa.
• Gawryszewski A., 2009, Ludność Warszawy w XX wieku, Monografie, 10, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, PAN, Warszawa.
• Gorzelak G.,1988, Regionalne zróżnicowanie zjawisk kryzysowych w Polsce, GUS, Warszawa.
• GUS, 1947, Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa.
• GUS, 1949, Rocznik Statystyczny 1949, Warszawa.
• GUS, 1968, Rocznik Statystyczny 1968, Warszawa.
• GUS, 1973, Rocznik Statystyczny 1973, Warszawa.
• GUS, 1974, Rocznik Statystyczny 1974, Warszawa.
• GUS, 1978, Rocznik Statystyczny 1978, Warszawa.
• GUS, 1997, Rocznik Statystyczny Województw, Warszawa.
• GUS, 2010, X-Lecie województwa mazowieckiego, Urząd Statystyczny, Warszawa.
• GUS, 2019, Rocznik Statystyczny Województw, Warszawa.
• GUS, 2019, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• GUS, 1955, Narodowy Spis powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Miejsce zamieszkania ludności w sierpniu 1939 r., GUS, Warszawa.
• GUS, 1999, Rocznik Statystyczny Województw 1999, Warszawa.
• GUS, 2016, W drodze do spójności. Polskie regiony 2007–2013, Warszawa.
• Hutnik M., Pachniewicz T., 1994, Zarys historii polskiego przemysłu elektronicznego do 1985 r., Zeszyt Historyczny SEP, 2.
• Jezierski A., Wyczański A. (red.), 2003, Historia Polski w liczbach. t.1. Państwo. Społeczeństwo, GUS, Warszawa.
• Kancelaria Senatu, 2017, Struktura społeczno-gospodarcza oraz trendy rozwojowe województwa mazowieckiego na tle regionów sąsiednich. Wnioski do korekty podziału terytorialnego (materiał analityczno-dyskusyjny), Warszawa.
• Kowalski M., Świątek D., Dziemianowicz W., Szmigiel-Rawska K. (red.), 2012, Społeczne, polityczne i ekonomiczne stymulanty i destymulanty rozwoju Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, 6, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
• Krakowińska E., 2014, Nowoczesne usługi na Mazowszu [w:] A. Z. Nowak, M. Szałański (red.), Nowoczesne Mazowsze – jak wykorzystać potencjał region? Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
• Lijewski T., 1968, Województwo warszawskie. Zarys geograficzno-ekonomiczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Linden G., 1998, Building Production Networks in Central Europe: The Case of the Electronics Industry, BRIE Working Paper, 126.
• Łapa M., 2018, Sto lat samorządu. Sto lat niepodległości, Wydawnictwo Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, Łódź.
• MBPR (Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego), 2012, Przegląd sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego, Mazowieckie Obserwatorium Terytorialne, Warszawa.
• Misztal S., 1967, Proces uprzemysłowienia woj. warszawskiego w XX-leciu Polski Ludowej, Rocznik Mazowiecki, t. 1.
• Misztal S., 1998, Przekształcenia struktury przemysłu Warszawy, Atlas Warszawy, 6, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, Warszawa.
• MOBR (Mazowiecki Ośrodek Badań Regionalnych), 2015, Zróżnicowanie poziomu rozwoju gmin i powiatów województwa mazowieckiego, Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Morawski W., 2015, Warszawski Okręg Przemysłowy [w:] Ł. Dwilewicz, W. Morawski (red.), Historia polskich okręgów przemysłowych, Polskie Towarzystwo Historii Gospodarczej, Warszawa.
• Nowak A.Z., Szałański M., 2014, Nowoczesne Mazowsze – jak wykorzystać potencjał regionu? Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
• Nowakowski W., 2008, 50 lat polskich komputerów. Historia romantyczna, 1958–2008, Instytut Maszyn Matematycznych, Warszawa.
• Rakowski W., 1998, Przyczyny przenosin ludności do strefy podmiejskiej Warszawy w okresie intensywnej industrializacji, Rocznik Mazowiecki, t. 10.
• Strzelecki Z. (red.), 2013, Trendy rozwojowe Mazowsza. Diagnoza, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
• Strzelecki Z., 2014, Dyskusja panelowa [w:] A.Z. Nowak, M. Szałański (red.), Nowoczesne Mazowsze – jak wykorzystać potencjał regionu? Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa.
• Swianiewicz P., 2014, Ocena podziału terytorialnego państwa z uwzględnieniem efektywności funkcjonowania urzędów organów jednostek samorządu terytorialnego – wnioski i rekomendacje. Raport przygotowany na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.
• Swianiewicz P., Dąbrowska A., 2018, Kompendium wiedzy o Mazowszu – ekonomia i gospodarka, Opracowanie zespołu Zakładu Rozwoju i Polityki Lokalnej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
• Śleszyński P., 2012, Warszawa i obszar metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, 8, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Warszawa.
• Śleszyński P., 2015, Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza. Wybrane wyniki badań prowadzonych w projekcie „Trendy Rozwojowe Mazowsza”, Studia Regionalne i Lokalne, 3, 61.
• Trzebiński W., 1955, Niemieckie podziały administracyjne ziem polskich w okresie 1815–1945. Zarys historyczny, Dokumentacja Geograficzna, 9, Instytut Geografii PAN, Warszawa.
• Wróbel A., 1960, Województwo warszawskie: studium ekonomicznej struktury regionalnej, Prace Geograficzne, 24, Instytut Geografii PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• WUS, 1974a, Rocznik Statystyczny Województwa Warszawskiego, Warszawa.
• WUS, 1974b, Województwo warszawskie 1944–1974, Warszawa.
• WUS, 1974, Rocznik Statystyczny Województwa Warszawskiego, Warszawa.
• WUS, 1999, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• WUS, 2001, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• WUS, 2002, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Warszawa
• WUS, 2019, Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego, Warszawa.
• Zwoliński K. (red.), 2004, Informator, Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie, Żyrardów.
• Zwoliński K., 1970, Żyrardów w okresie 25-lecia Polski Ludowej, Muzeum Historii Ruchu Robotniczego, Żyrardów.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.35.01