Bezrobocie jako współczesna kwestia społeczna – wybrane aspekty socjologiczne i ekonomiczne

• Authors: Karwacki Arkadiusz , Błędowski Piotr

Title variants

EN

Unemployment as a Contemporary Social Issue – Sociological and Economic Aspects

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje projekt badawczy oparty na procesie zbierania danych przy wykorzystaniu metody pamiętnikarskiej oraz indywidualnego studium przypadku. Projekt był skoncentrowany na eksploracji doświadczeń bezrobocia we współczesnej Polsce. Autorzy wskazują tradycje badań pamiętnikarskich w Polsce oraz podstawowe założenia konkursu i badań z lat 2017–2018. Autorzy dokonują przeglądu współczesnych badań nad problematyką bezrobocia i na tle dominujących perspektyw oraz ich ustaleń zarysowują nowy wymiar kwestii społecznej bezrobocia. Sięgając do treści pamiętników portretują wyłączenia z rynku pracy z powodu naruszeń godności pamiętnikarzy i niezgody na podejmowanie pracy poniżej kwalifikacji. Autorzy pamiętników powszechnie wskazują na doświadczaną w przeszłości eksploatację w miejscu pracy i jednoczesne aspirowanie do podejmowania pracy na miarę potrzeb, potencjału i przypisywanych sobie kompetencji. Autorzy wskazują szereg wymiarów doświadczeń bezrobocia przez młodych, wykształconych Polaków, odwołując się w tym względzie do „jakości” dostępnej pracy, doświadczeń w poszukiwaniu pracy, kontaktów z administracją pracy, problemów w zakresie zdrowia psychicznego czy kryzysów w relacjach.

EN

The authors root their text in the traditions of memoir/diary research in Poland. They present the basic assumptions of collecting diaries through a competition in 2017–2018 and of research on this material. The authors review contemporary studies of unemployment. At the backdrop of the dominant perspective looming from these studies, they outline a new dimension of unemployment as a social issue stemming from the research of the diaries’ content. They focus on the authors’ of diaries exclusion from the labor market and their resistance against taking up jobs below qualifications. The authors of diaries commonly point to the past exploitation in the workplace and simultaneous aspiration to take up work tailored to their self-estimated needs, potential and competences. In the article, several dimensions of the unemployment experience among young educated Poles are outlined with the reference to the ‘quality’ of available work, experience in looking for a job, contacts with labor administration, mental health problems or relationship crises.

Keywords

PL

bezrobocie; rynek pracy; kwestia społeczna; nowy wymiar kwestii społecznej bezrobocia; konsekwencje bezrobocia

EN

unemployment; social issue; new dimension of social unemployment; consequences of unemployment

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2020
• Issue: 1(236)
• Pages: 135-164

Contributors

author

Karwacki Arkadiusz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika

author

Błędowski Piotr

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

References

• Allmendinger, Jutta, Wolfgang Ludwig-Mayerhofer, Eugen Spitznagel. 2012. Arbeitslosigkeit. W: G. Albrecht, A. Grönemeyer, red. Handbuch Soziale Probleme. Wiesbaden: Verlag für Sozialwissenschaften.
• Bauman, Zygmunt. 2005. Życie na przemiał. Przekład T. Kunz. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Bäcker, Gerhard. 2018. Umkehr einleiten – Arbeitslosenversicherung stärken. Soziale Sicherheit, 10: 349–355.
• Buss, Christopher. 2019. Public opinion towards targeted labour market policies: A vignette study on the perceived deservingness of the unemployed. Journal of Europe- an Social Policy, 29, 2, 5: 228–40. DOI: 10.1177/0958928718757684.
• Cichy, Ulrich. 2004. Hartz, Agenda 2010 und andere Konzepte. Reformbedarf und Zwischenergebnisse aus mittelständischer Sicht. Wirtschaftspolitik, vol. 2, Bonn: Friedrich-Ebert-Stiftung.
• Czarnowski, Stefan. 2006. Ludzie zbędni w służbie przemocy. W: Bezdomność. Gdańsk: Instytut Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Gdańskiego, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” t. VII.
• Daly, Mary. 1995. Gender, Class, Underclass (maszynopis referatu na drugą konferencję ESA). Budapeszt.
• Diop-Christensen, Anna. 2015. Is ‘making work pay’ effective for the ‘unemployable’? The impact of benefit sanctions on social assistance recipients in Denmark. Journal of European Social Policy, 25, 2: 210–24. DOI: 10.1177/0958928715573484.
• Błędowski, Piotr, red. 2008. Efektywność usług i instrumentów rynku pracy służących podnoszeniu kwalifikacji bezrobotnych w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej. Warszawa: MPiPS.
• Eichhorst, Werner, Otto Kaufmann, Rerina Konle-Seidl, H. J. Reinhard. 2010. Bringing the jobless into work? An introduction to activation policies. W: W. Eichhorst, O. Kaufmann, R. Konle-Seidl, red. Bringing the jobless into work? Experiences with activation schemes in Europe and the US. Berlin and Heidelberg: Springer.
• Galic, Zwonimir, Branimir Sverko. 2008. Effects of prolonged unemployment and reemployment on psychological and physical health. Review of Psychology, 15, 1–2: 3–10.
• Gangl, Markus. 2000. Arbeitsmarktchancen von Sozialhilfebeziehern in Westund Ostdeutschland. W: F. Büchel, M. Diewald, P. Krause, A. Mertens, H. Solga, eds. Zwischen drinnen und draußen. Arbeitsmarktchancen und soziale Ausgrenzungen in Deutschland. Wiesbaden: Springer.
• Giddens, Anthony. 1984. Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Przekład S. Amsterdamski. Poznań: Zysk i Ska.
• Giddens, Anthony. 1990. Konsekwencje nowoczesności. Przekład E. Klekot. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Giddens, Anthony. 1991. Nowoczesność i tożsamość. ‘Ja’ i społeczeństwo w epoce nowoczesności. Przekład A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Hausner, Jerzy. 2019. Rozmowy o odpowiedzialności. Tom II. Zachłanność. Warszawa: Fundacja będę kim zechcę, 129–139.
• Hauser, Richard. 2000. Überlegungen zur Abgrenzung einer „Underclass” aus ökonomischer Sicht. W: Zwischen drinnen und draußen. Arbeitsmarktchancen und soziale Ausgrenzungen in Deutschland. F. Büchel, M. Diewald, P. Krause, A. Mertens, H. Solga, eds.. Wiesbaden: Springer.
• Hollederer, Alfons. 2002. Arbeitslosigkeit und Gesundheit. Ein Überblick über empirische Befunde und die Arbeitslosen- und Krankenkassenstatistik. Mitteilungen aus der Arbeitsmarkt und Berufsforschung, 35: 411–28.
• Jahoda, Marie. 1981. Work, employment, and unemployment – values, theories, and approaches in social research. American Psychologist, 36, 2: 184–91.
• Karwacki, Arkadiusz, Katarzyna Suwada. 2020. Doświadczenie bezrobocia a relacje rodzinne we współczesnej Polsce – perspektywa płci. Studia Socjologiczne, 1, 236: 165–194. DOI: 10.24425/sts2020.132455.
• Karwacki, Arkadiusz, Tomasz Szlendak. 2019. Niwelowanie nierówności czy tworzenie nowych podziałów? Program Rodzina 500+ w perspektywie strukturalnej i w świetle koncepcji układów odniesienia statusowego. Referat przedstawiony podczas XVII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego (12 września 2019 r.).
• Karwacki, Arkadiusz. 2006. Błędne koło. Reprodukcja kultury podklasy społecznej. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Karwacki, Arkadiusz, Dominik Antonowicz. 2003. Underclass i kultura biedy w środowiskach popegieerowskich w kontekście sporów teoretycznych i interpretacyjnych. Studia Socjologiczne, 3, 170: 69–112.
• Knight K.G. 2019. Unemployment. An Economic Analysis. London: Routledge.
• Kowalewska, Helen. 2017. Beyond the ‘train-first’/‘work-first’ dichotomy: How welfare states help or hinder maternal employment. Journal of European Social Policy, 27, 1: 3–24.
• Kronauer, M. 2010. Exklusion. Die Gefährdung des Sozialen im hoch entwickelten Kapitalismus, Campus Verlag, Frankfurt n. M.
• Krzywicki, Ludwik. 1957. Idea a życie. W: tenże, Idea a życie. Z wczesnej publicystyki (1883–1892). Warszawa: PWN, 245–99.
• Kubicki, Paweł, Ewa Cichowicz. 2005. Rodzina wobec wykluczenia społecznego – Analiza „Pamiętników bezrobotnych”. Polityka Społeczna, 4: 26–30.
• Kubicki, Paweł, Łukasz Posłuszny. 2019. Trajektorie bezrobocia: rozważania na pod- stawie prac z konkursów pamiętnikarskich. Studia Socjologiczne, 3: 211–44. DOI: 10.24425/sts.2019.126155.
• Młode pokolenie chłopów. Procesy i zagadnienia kształtowania się warstwy chłopskiej w Polsce. 1938. Przedm. F. Znaniecki. Warszawa: Państwowy Instytut Kultury Wsi.
• Moja praca nauczycielska – wczoraj, dziś i jutro. Prace nagrodzone w konkursie na pamiętniki nauczycieli. 2006. Warszawa: ZNP, IGS, SGH. Tom I i II.
• Moller, Harold. 2012. Health effects of re-employment. Wirral Performance & Public Health, 8.
• Motyka, Piotr. 2018. Psychospołeczne konsekwencje bezrobocia i strategie zaradcze bezrobotnych – analiza porównawcza pamiętników konkursowych IGS SGH (1931 i 2000 r.). Rozprawa doktorska przygotowana pod kier. dr. hab. Piotra Załęskiego. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Nichols, Austin, Josh Mitchell, Stephan Lindner. 2013. Consequences of Long-Term Unemployment. Washington: The Urban Institute Report.
• Noordzij, Gera, Edwin A. J. Van Hooft, Heleen Van Mierlo, Arjan van Dam, Marise Ph. Born. 2013. Getting Unemployed Job Seekers Back to Work: The Development of a Process Model of Employment Counseling Behavior. The Career Development Quarterly, 61: 256–75. DOI: 10.1002/j.2161-0045.2013.00054.x.
• Nothdurfter, Urban. 2018. Activation in Practice. Constraints and Possibilities for (Professional) Action on the Frontline of Public Employment Services. Bozen-Bolzano University Press.
• Oliwa-Ciesielska, Monika. 2013. W poszukiwaniu kultury ubóstwa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Pamiętniki bezrobotnych, Nr 1–57. 1933. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
• Pamiętniki chłopów. 1935. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
• Pamiętniki chłopów. Druga seria. 1936. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
• Pamiętniki emigrantów. Francja. 1939a. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
• Pamiętniki emigrantów. Ameryka Południowa. 1939b. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego.
• Pamiętniki nowego pokolenia chłopów polskich. 1996. Wybór i opracowanie A. Budzyński. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH.
• Pamiętniki Polaków na Litwie 1945–1995 – losy pokoleń. Materiały konkursowe. 1998. Wybór i opracowanie A. Budzyński. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH.
• Pamiętniki Polaków na Wschodzie: Białoruś, Ukraina, Kazachstan – losy pokoleń. 1996. Tom I i II. Opracowanie: A. Budzyński. Warszawa: IGS SGH.
• Paul, Karsten I., Klaus Moser. 2009. Unemployment impairs mental health: Meta-analyses. Journal of Vocational Behavior, 74: 264–82. DOI: 10.1016/j.jvb.2009.01.001.
• Proksch, Michael. 2018. Unwürdige Arbeitslosigkeit. W: S. F. Blumenthal, K. Lauermann, S. Sting, eds. Soziale Arbeit und soziale Frage(n). Opladen: Budrich Verlag.
• Rogge, Benedikt. 2018. Wie uns Arbeitslosigkeit unter die Haut geht. Identitätsprozess und psychische Gesundheit bei Statuswechseln. Köln: Herbert von Halem Verlag.
• Rose, Damaris. 2019. The impact of active labour market policies on the well-being of the unemployed. Journal of European Social Policy, 29, 3, 7: 396–410.
• Rymsza, Marek, Arkadiusz Karwacki. 2017. Między podejściem empowerment a zarządzaniem underclass. Dwa modele aktywizacji w polityce społecznej. W: A. Karwacki, M. Rymsza, B. Gąciarz, T. Kaźmierczak, B. Skrzypczak. Niezatrudnieniowe wymiary aktywizacji. W stronę modelu empowerment? Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 15–62.
• Schwab, Klaus. 2018. Czwarta rewolucja przemysłowa. Łódź: Wydawnictwo Studio Emka.
• Standing, Guy. 2011. The Precariat: The New Dengerous Class. London: Bloomsbury.
• Szlendak, Tomasz, Arkadiusz Karwacki. 2019. Kortyzol, podano do stołu. Wywiad przeprowadzony przez Pawła Oksanowicza. W: Rozmowy o odpowiedzialności. Tom III. Gniew. Warszawa: Fundacja nienieodpowiedzialni.pl, 75–87.
• Sztandar-Sztanderska, Karolina. 2016. Obywatel spotyka państwo. O urzędach pracy jako biurokracji pierwszego kontaktu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Tarkowska, Elżbieta. 1999. Świat społeczny biednych a koncepcja kultury ubóstwa. Polityka Społeczna, 11/12: 3–6.
• Toikko, Timo, Aini Pehkonen. 2018. Community belongingness and subjective well-being among unemployed people in a Finnish community. International Journal of Sociology and Social Policy, 38, 9/10: 754–65. DOI: doi.org/10.1108/ IJSSP-01-2018-0010.
• Wanberg, Connie R. 1997. Antecedents and outcomes of coping behaviors among unemployed and reemployed individuals. Journal of Applied Psychology, 82, 5: 731–44.

Identifiers

DOI

10.24425/sts.2020.132454