Badanie tego, co społeczne. Problem statusu naukowego socjologii

• Authors: Łukasz Pomiankiewicz

Title variants

EN

Thinking what is social. Problem of scientific status of sociology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście przedstawiam wybrane spojrzenia na naukę i jej definicje, na ich tle umieszczając socjologię. Jest to podstawą do rozważań na temat tego, czym jest nauka bądź czym być ona powinna i jak na tym tle powinno się rozumieć naukowość socjologii. Wychodzę tu od normatywno-funkcjonalnej koncepcji nauki, której wzorem są nauki przyrodnicze, a następnie przedstawiam jej krytyki w postaci socjologicznie, kulturowo i lingwistycznie zorientowanych podejść, podkreślających konsekwencje społecznego uwikłania praktyki naukowej. Próba mówienia o tym, czym jest socjologia i jaki jest jej status jako nauki wymaga określenia tego, co jest przedmiotem socjologicznego namysłu i badań. Zatem wymaga to odpowiedzi na pytanie, czym jest to, co społeczne. Dopiero odpowiedź kieruje nas na drogę rozważania nad sposobami badania tego, co społeczne, czyli namysłu nad tym, jakiego rodzaju nauką jest socjologia.

EN

This is the basis for discussion about what science is, or what it should be, and how, therefore, in this background should be understood scientificity of sociology. I go here from normative - functional conception of science, where the model of it is natural science. Then I present sociologically, culturally and linguistically-oriented approaches that criticize positivistic view of science, highlighting social consequences of the entanglement of scientific practice. To speak about what is sociology and what is its status as a science requires findings of what is the subject of sociological thought and research. So that requires a response to the question: what is the social? Only the answer to this question leads us to reflect on the way of research methods of the social, or to reflect on what kind of science is sociology.

Keywords

PL

nauka; socjologia; pozytywizm; postpozytywizm

EN

science; sociology; positivism; post-positivism

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2013
• Volume: 62
• Issue: 4
• Pages: 115 -138

Dates

published

2013

Contributors

author

Łukasz Pomiankiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Benton T., Craib I., [2003], Filozofia nauk społecznych: od pozytywizmu do postmodernizmu, tłum. L. Rasiński L., Wrocław: Wyd. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Bourdieu P., [1984], Specyfika dziedziny naukowej i społeczne warunki rozwoju wiedzy,, [w:] E. Mokrzycki, red., Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej. T. 2, Warszawa: PIW.
• Bourdieu P., Wacquant L. J. D., [2001], Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przeł. A. Sawisz, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Habermas J., [1985], Interesy konstytuujące poznanie, „Colloquia Communia” nr 2.
• Rorty R., [1999], Nauka jako solidarność,, [w:] R. Rorty, Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne, T. l. Warszawa.
• Ryan M., [2005], Standpoint theory,, [w:] Ritzer G., red., Encyclopedia of social theory Vol. 2, California: Sage Publications .
• Sztandar-Sztanderska K., [2010], Teoria praktyki i praktyka teorii. Wstęp do socjologii Pierre’a Bourdieu, Warszawa: Wydawnictwo UW .
• Winch P., [1984], Idea nauki społecznej i jej stosunek do filozofii,, [w:] Mokrzycki E., red.] Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, T. 2, Warszawa: PIW.
• Amsterdamski S., [1971], Nauka jako przedmiot humanistycznej refleksji, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
• Jodkowski K., [1987], Paradygmat,, [w:] Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, Wrocław: Ossolineum.
• Karpiński J., [1963], Socjologiczne i metodologiczne spojrzenie na socjologię, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
• Kołakowski L., [2003], Filozofia pozytywistyczna: od Hume’a do Koła Wiedeńskiego, Warszawa: PWN.
• Kuhn Th. S., [1968], Struktura rewolucji naukowych, tłum. Ostromęcka H., Warszawa: PWN.
• Latour B., [2009], Dajcie mi laboratorium a poruszę świat, przeł. K. Arbiszewski, Ł. Afeltowicz, „Teksty Drugie”, nr 1–2.
• Manterys A., [1997], Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa: PWN.
• Mills C. W., [2007], Wyobraźnia socjologiczna, tłum. Bucholc M., Warszawa: PWN.
• Mokrzycki E., [1980], Filozofia nauki a socjologia: od doktryny metodologicznej do praktyki badawczej, Warszawa: PWN.
• Mokrzycki E., red., [1984], Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej. T. 1 i 2, Warszawa: PIW.
• Mokrzycki E., [1990], Socjologia w filozoficznym kontekście, Warszawa: Wyd. IFiS PAN.
• Nowak L., [2012], O ukrytej jedności nauk społecznych i przyrodniczych, <http://www.staff.amu.edu.pl/~epistemo/Nowak/przyrhum.pdf> 15.04.2012.
• Ossowski S., [1961], Wzory nauk przyrodniczych w empirycznej socjologii, „Studia Socjologiczne”, nr 3.
• Pakszys E., Sobczyńska D., [1998], Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś, Poznań.
• Pietruska-Madej E., [1987], Kontekst odkrycia – kontekst uzasadnienia,, [w:] Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, Wrocław: Ossolineum.
• Rex J., [1984], Trzydzieści tez o epistemologii socjologii i o metodzie w socjologii,, [w:] E. Mokrzycki, red., Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, T.2, PIW, Warszawa.

Identifiers

ISSN

0033-2356