Historia leksemu "badylarz" (na marginesie prac nad "Wielkim słownikiem języka polskiego PAN")

• Authors: Bobrowski Jakub

Title variants

EN

The history of the lexeme "badylarz" (in connection with works on the "PAS Great Dictionary of Polish")

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono semantyczną i pragmatyczną ewolucję jednostki leksykalnej badylarz. Autor podważa ogólnie przyjęte opinie na temat jej historii, wykorzystując dane ze słowników, bibliotek cyfrowych i korpusów języka polskiego. Powszechnie uważa się, że wyraz ten powstał w okresie PRL-u i należał do typowych elementów komunistycznego dyskursu propagandowego. Analiza zgromadzonych danych pokazała, że słowo badylarz istniało już w drugiej połowie XIX w. Pierwotnie był to leksem neutralny, jednak w okresie międzywojennym stał się jednym z pogardliwych określeń wrogów klasowych używanych często w prasie lewicowej. Po wojnie negatywne konotacje słowa upowszechniły się w literaturze i kulturze popularnej. Obecnie badylarz funkcjonuje jako eksponent pamięci kulturowej o czasach komunistycznych.

EN

The article explores the semantic and pragmatic evolution of the lexical unit "badylarz" (‘vegetable gardener’). The author challenges the generally accepted opinions about its history, making use of data from dictionaries, digital libraries and corpora of the Polish language. It is commonly believed that the word came into existence during the PRL era and belonged to the typical elements of the discourse of communist propaganda. An analysis of the collected data showed that the word "badylarz" existed as far back as the second half of the 19th century. Originally, it was a neutral lexeme, but in the interwar period it became one of the offensive names of class enemies, often used in left-wing newspapers. After the war, negative connotations of the word were disseminated through literature and popular culture. Nowadays, "badylarz" functions as the lexical exponent of cultural memory of communist times.

Keywords

PL

współczesny język polski; propaganda komunistyczna; chronologia leksykalna; semantyka

EN

contemporary Polish; communist propaganda; lexical chronology; semantics

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2020
• Volume: 100
• Issue: 3
• Pages: 100-112

Dates

published

2020

Contributors

author

Bobrowski Jakub

• Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków