Antropologia i pedagogika w kręgu wiedzy nauk o człowieku. Problemy i wyzwania

• Authors: Ostrowska Urszula

Title variants

EN

Anthropology and Pedagogy in the Field of Human Sciences. Problems and Challenges

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Spektrum dyscyplin naukowych zajmujących się człowiekiem i jego światem jest dość różnorodne w swoim bogactwie. Jednakże w dotychczasowych osiągnięciach nauki wiedza o człowieku spośród wszystkich rodzajów wiedzy wzbudza największy niedosyt. Współczesne nauki o człowieku, uprawiając swój przedmiot badań oraz realizując wytyczone cele i zadania, coraz chętniej nawiązują interdyscyplinarne kontakty korzystając z dorobku naukowego różnych dyscyplin wspomagających i poszerzających swoje własne osiągnięcia oraz możliwości rozwoju. Początek naszego stulecia zdominowany został przez „wielką rewolucję” wspieraną przez naukę i jej osiągnięcia stawiające człowieka wobec jeszcze większych zadań do rozwiązania oraz dylematów o niespotykanej dotąd skali złożoności i problematyczności. Tymczasem w obliczu doświadczania niedosytu wiedzy o człowieku coraz odważniej lansowane są przez transhumanizm przedsięwzięcia w zakresie przezwyciężenia ludzkich ograniczeń w celu poprawy / „ulepszania” kondycji ludzkiej. Ów stan rzeczy stawia przed nauką i edukacją wyzwania, którym w obliczu rodzących się dylematów niełatwo będzie stawić czoła, a przy tym generuje liczne kluczowe problemy ad deliberandum.

EN

Contemporary human sciences, practicing their subject of research and implementing the set goals and tasks, are more and more willing to establish interdisciplinary contacts using the scientific achievements of various disciplines supporting and expanding their own achievements and development opportunities. The beginning of our century was dominated by the ‘great revolution’ supported by science and its achievements, confronting man with even greater tasks to be solved and dilemmas of an unprecedented scale of complexity and problematic. Meanwhile, in the face of experiencing the insufficiency of knowledge about man, transhumanism promotes more and more projects to overcome human limitations to improve the human condition. This state of affairs presents science and education with challenges that will not be easy to face in the face of emerging dilemmas, and at the same time generates numerous key problems ad deliberandum.

Keywords

PL

nauki o człowieku; antropologia; pedagogika; problemy; wyzwania

EN

human sciences; anthropology; pedagogy; problems; challenges

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2021
• Volume: 1/47
• Pages: 141-164

Contributors

author

Ostrowska Urszula

• ORCID: 0000-0003-2280-706X
• Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim

References

• Ablewicz, K. (2003). Antropologia pedagogiczna. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. I (s. 146–150). Warszawa: „Żak”.
• Ajdukiewicz, K. (1960). Język i poznanie, t. I. Warszawa: PWN.
• Augustyn (2000). Wyznania. Tłum. Z. Kubiak. Kraków: Znak.
• Bartnik, Cz. S. (2005). Osoba ludzka jej wymiar społeczny i transcendentny. Ethos, 18(1/2), 41–49.
• Bostrom, N. (2020). Transhumanism. From Ancestors to avatars. Cambridge: University Press [The Transhumanist FAQ. A General Introduction, version 2.1, World Transhumanist Association. Pobrano 12.12.2021 z: http://www.transhumanism.org/resources/FAQv21.pdf.]
• Chrost, S. (2020). Antropologia pedagogiczna perspektywie personalizmu teistycznego. Warszawa: Difin.
• Coenen, C., Gammel, S., Heil, R., Woyke, A. (eds.). (2010). Die Debatte über «Human Enhancement». Historische, philosophische und ethische Aspekte der technologischen Verbesserung des Menschen. Bielefeld: transcript Verlag.
• Fellmann, F. (1993). Świat przeżywany i świat duchowy. Fenomenologiczne pojęcie świata a protestancka filozofia kultury. Tłum. M. Łukasiewicz. W: Z. Krasnodębski, K. Nellen (red.), Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne (s. 48–102). Warszawa: PIW.
• Fukuyama, F. (2004). Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej. Tłum. B. Pietrzyk. Kraków: Znak.
• Gadamer, H.-G. (2004). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Tłum. B. Baran. Warszawa: PWN.
• Gadamer, H.-G. (2008). Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane. Tłum. P. Dehnel, A. Przyłębski, A. Mergler, P. Sosnowska. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Habermas, J. (2002). Wierzyć i wiedzieć. Tłum. M. Łukasiewicz. Znak, 568(9), 8–21.
• Habermas, J. (2003). Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej?. Tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Scholar.
• Habermas, J. (2012). Między naturalizmem a religią. Tłum. M. Pańków. Warszawa: PWN.
• Hume, D. (1963). Traktat o naturze ludzkiej, t. I. Tłum. Cz. Znamierowski. Warszawa: PWN.
• Ingarden, R. (1987a). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Ingarden, R. (1987b). Spór o istnienie świata, t. I. Tłum. D. Gierulanka. Warszawa: PWN.
• Jaspers, K. (1990). Człowiek. Tłum. D. Lachowska. W: idem, Filozofia egzystencji. Wybór pism. Warszawa: PIW.
• Jaspers, K. (1999). Wiara filozoficzna wobec objawienia. Tłum. G. Sowiński. Kraków: Znak.
• Kierkegaard, S. (1996). Pojęcie lęku, t. I. Tłum. A. Dajkowska. Warszawa: PWN.
• Krapiec, M. A. (1986). Człowiek i prawo naturalne. Lublin: TN KUL.
• Maliszewski, K. (2016). Pedagogika filozoficzna jako ruch transdyscyplinarny. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 2(1), 15–28.
• Marcel, G. (1962). Być i mieć. Tłum. P. Lubicz. Warszawa: PAX.
• Marcel, G. (1984). Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei. Tłum. P. Lubicz. Warszawa: PAX.
• Marcel, G. (1987). Dziennik metafizyczny. Tłum. E. Wende. Warszawa: PAX.
• Marcel, G. (1995). Tajemnica bytu. Tłum. M. Frankiewicz. Kraków: Znak.
• Mariański, J. (2017). Godność ludzka jako nowy paradygmat w socjologii moralności. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 21(4), 9–20.
• Nowak, M. (1999). Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: RW KUL.
• Nowak, M. (2008). Teorie i koncepcje wychowania. Warszawa: WAiP.
• Ostrowska U. (2017). Aksjologia pedagogiczna – subdyscyplina naukowa pedagogiki (in statu nascendi). Roczniki Pedagogiczne, 9(2), 11–30.
• Ostrowska, U. (2000). Etos języka edukacji w kontekście problemów globalizacji. W: U. Ostrowska i A. M. de Tchorzewski (red.), Etos pedagogiów i edukacji wobec problemów globalizacji (s. 179–190). Bydgoszcz-Olsztyn: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Ostrowska, U. (2020). Coditio humana człowieka współczesnego. W trosce o człowieczeństwo z perspektywy aksjologicznej. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Akademii im. Jakuba z Paradyża.
• Pascal, B. (2003). Myśli oraz Rozprawa o kondycji możnych. Modlitwa o dobry początek Rozprawa o namiętności miłości. Tłum. T. Boy-Żeleński. Kraków: Zielona Sowa.
• Plessner, H. (1988). Homo absconditus. W: idem, Pytanie o conditio humana. Tłum. Z. Krasnodębski (s. 107–121). Warszawa: PIW.
• Plessner, H. (1994). Władza a natura ludzka. Esej o antropologii światopoglądu historycznego. Tłum. E. Paczkowska-Łagowska. Warszawa: PWN.
• Scheler, M. (1987). Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Tłum. A. Węgrzecki. Warszawa: PWN.
• Schweitzer, A. (1981). Z mojego życia…. Tłum. I. Salomon. Kraków: PAX.
• Spaemann, R. (1988). O pojęciu natury ludzkiej. W: K. Michalski (red.), Człowiek w nauce współczesnej. Rozmowy w Castel Gandolfo. Tłum. Z Krasnodębski. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wołoszyn, S. (1998). Nauki o wychowaniu w Polsce XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym. Kielce: Strzelec.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.12775/PCh.2021.007